ကင္ဆာေရာဂါရွိေၾကာင္း ဘယ္လိုသိႏိုင္မလဲ

ကင္ဆာေရာဂါေတြ အျဖစ္မ်ားလာတာ ဘာ ေၾကာင့္ပါလဲဆရာ။
လူေတြရဲ႕ စားေသာက္ေနထိုင္မႈ ပုံစံေတြ ေျပာင္းလဲလာတာေၾကာင့္ ျဖစ္ရ တာပါ။ အစားအေသာက္ စားသုံးရာမွာ အရင္က ျမန္မာမုန္႔ေတြကို ဒီေန႔လုပ္၊ ဒီေန႔ပဲ ပူပူေႏြးေႏြးစားသုံးခဲ့ၾကပါတယ္။ အခုေနာက္ပိုင္းမွာ မုန္႔ပဲသေရစာေတြ ျပဳ လုပ္ရာမွာ တာရွည္ခံေအာင္ ျပဳလုပ္လာ ၾကတယ္။ တာရွည္ခံေအာင္ ျပဳလုပ္ရာမွာ ကင္ဆာျဖစ္ေစတဲ့ ဓာတ္ေပါင္းေတြကို ထည့္သြင္းျပဳလုပ္လာၾကတယ္။ ဟိုတုန္း က ဝက္အူေခ်ာင္းျပဳလုပ္ရာမွာ ထည့္တဲ့ ယမ္းစိမ္းေလာက္ပဲ ကင္ဆာျဖစ္ေစတဲ့ ဓာတ္ေတြ ထည့္ခဲ့ၾကပါတယ္။ အခုဆိုရင္ ၾကာရွည္ခံ ေခါက္ဆြဲထုပ္၊ အခ်ိဳရည္ေတြ စတဲ့ စားစရာေတြက ကင္ဆာျဖစ္ေစတဲ့ အျပင္ တစ္ဖက္မွာ ဆီးခ်ိဳေသြးခ်ိဳေရာဂါ ျဖစ္ပြားမႈကိုလည္း မ်ားေစပါတယ္။ ဆီး ခ်ိဳေသြးခ်ိဳေရာဂါနဲ႔ ကင္ဆာေရာဂါ ဆက္ စပ္မႈရွိေနပါတယ္။
ဆီးခ်ိဳေသြးခ်ိဳေရာဂါရွိသူေတြမွာ ကင္ဆာေရာဂါျဖစ္ပြားႏိုင္ေျခ မ်ားပါ တယ္။ အဆင္သင့္အစာေတြ၊ အာလူး ေၾကာ္၊ ၾကက္ေၾကာ္ေတြ စားသုံးတာမ်ား လာလို႔ အဝလြန္တာေတြ ျဖစ္လာပါတယ္။ ေၾကာ္တဲ့ဆီေတြက မသန္႔တာ၊ ထပ္ခါ ထပ္ခါ ျပန္ေၾကာ္ဆီေတြျဖစ္တာေၾကာင့္ အဝလြန္တာ၊ ဆီးခ်ိဳေသြးခ်ိဳျဖစ္တာေတြ ကေန ကင္ဆာေရာဂါျဖစ္ပြားမႈကို မ်ား လာေစပါတယ္။ အသားစားတာေတြမ်ား လာတာေၾကာင့္ အစာအိမ္ကင္ဆာ၊ အူမ ႀကီးကင္ဆာ ျဖစ္ပြားႏႈန္းေတြကို ျမင့္ တက္ေစပါတယ္။ ကိုယ္လက္လႈပ္ရွား အားကစားမလုပ္တာေၾကာင့္ အဝ လြန္တာေတြ ျဖစ္ေစပါတယ္။ အဓိကက အစားအေသာက္ေတြ၊ ကိုယ္လက္လႈပ္ ရွားမႈမရွိတာ၊ အဝလြန္တာေတြေၾကာင့္ ကင္ဆာျဖစ္ပြားမႈေတြ မ်ားလာရတာပါ။ အဆုတ္ကင္ဆာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေျပာရ ရင္ စက္႐ုံအလုပ္႐ုံေတြမ်ားလာတာ၊ ၿမိဳ႕ ျပလူေနမႈမ်ားလာတာ၊ ကားေတြမ်ားလာ လို႔ ကားအိတ္ေဇာကထြက္လာတဲ့အေငြ႕ ေတြ ေလထုထဲမွာမ်ားေနတာ စတာေတြ ေၾကာင့္ ေလထုညစ္ညမ္းမႈ ျဖစ္ေပၚလို႔ အဆုတ္ကင္ဆာ ျဖစ္ပြားမႈကို မ်ားေစပါ တယ္။

ကင္ဆာေတြထဲမွာ ဘယ္လိုကင္ဆာေရာဂါ မ်ိဳးေတြ အျဖစ္မ်ားပါသလဲ ဆရာ။
အစားအေသာက္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အစာအိမ္ကင္ဆာ၊ အူမႀကီးကင္ဆာ၊ အဝလြန္တာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အမ်ိဳးသမီး ေတြမွာ ရင္သားကင္ဆာ၊ အသည္းေရာင္ အသားဝါ ဘီပိုး၊ စီပိုး ကူးစက္မႈေတြ မ်ား လာတာေၾကာင့္ အသည္းကင္ဆာ၊ အေရွ႕ ေတာင္အာရွႏိုင္ငံေတြထဲမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံ က ကြမ္းစားတာ အမ်ားဆုံး ျဖစ္လို႔ ခံတြင္းကင္ဆာေတြ အျဖစ္မ်ားပါတယ္။ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ အျဖစ္မ်ားဆုံး ကင္ ဆာက ရင္သားကင္ဆာပါ။ သားအိမ္ ေခါင္းကင္ဆာက ဒုတိယအျဖစ္မ်ားဆုံး ပါ။ ၿပီးေတာ့မွ အူမႀကီးကင္ဆာက ေနာက္ ကလိုက္ပါတယ္။ အမ်ိဳးသားေတြမွာေတာ့ အဆုတ္ကင္ဆာက အျဖစ္မ်ားဆုံးျဖစ္ၿပီး အူမႀကီး ကင္ဆာ၊ အသည္းကင္ဆာ စတာေတြ အျဖစ္မ်ားပါတယ္။ ျဖစ္ပြားမႈ မ်ားတာေတြကို ေလ့လာတဲ့အခါ အစား အေသာက္၊ အေနအထိုင္ေတြနဲ႔ ဆက္စပ္ ေနတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ အသည္းကင္ ဆာကေတာ့ ဘီပိုး၊ စီပိုးနဲ႔ မသန္႔တဲ့အ ရက္ေတြ ေသာက္သုံးတာေၾကာင့္ပါ။ ဘီ ပိုး၊ စီပိုးရွိၿပီး မသန္႔တဲ့အရက္ပါ ေသာက္ သုံးေနရင္ေတာ့ ၅-၁၀ ႏွစ္အတြင္းမွာ အသည္းကင္ဆာျဖစ္ပြားႏိုင္ေျခမ်ားပါ တယ္။

ကင္ဆာေရာဂါရွိေၾကာင္း ဘယ္လိုသိႏိုင္ ပါမလဲဆရာ။
ကင္ဆာျဖစ္ၿပီဆိုတာ သိၿပီဆိုတာနဲ႔ ကုသဖို႔ လုပ္ေဆာင္ရပါမယ္။ ေနာက္တစ္ ခုကေတာ့ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာကို ကုသရမွာ ပါ။ လူနာရဲ႕ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာအတြက္ လူနာကိုယ္တိုင္အျပင္ လူနာရဲ႕ မိသားစု အတြက္ပါ လုပ္ေပးဖို႔ လိုပါတယ္။ ကုသမႈ အပိုင္းကိုေတာ့ ဆရာဝန္ေတြနဲ႔တိုင္ပင္ျပ သဖို႔ လိုပါတယ္။ ကင္ဆာေရာဂါကို ကုသ ရာမွာ ခြဲစိတ္ကုသလို႔ ရမလားဆိုတာ အရင္ဆုံး စစ္ေဆးရပါတယ္။ ကင္ဆာ ေရာဂါအဆင့္ကို ခြဲျခားၿပီး ခြဲစိတ္ဖယ္ရွား လို႔ရရင္ ခြဲစိတ္ဖယ္ရွားရပါမယ္။ တစ္ခု လုံးဖယ္ရွားၿပီးရင္ေတာ့ အသားစယူၿပီး စစ္ေဆးရပါမယ္။ ကင္ဆာေရာဂါအဆင့္ ေပၚမူတည္ၿပီး ေဆးသြင္းကုသရမွာလား၊ ဓာတ္ေရာင္ျခည္ေပးၿပီး ကုသရမွာလားဆို တာေတြကို ဆရာဝန္က ဆုံးျဖတ္ေပးပါ လိမ့္မယ္။ တခ်ိဳ႕လူနာေတြမွာ ကင္ဆာ ေဆးသြင္းတာေရာ၊ ဓာတ္ေရာင္ျခည္ကု သတာေရာ ႏွစ္မ်ိဳးစလုံးေပးရတာမ်ိဳး ေတြ ရွိပါတယ္။ ကင္ဆာအမ်ိဳးအစားနဲ႔ အဆင့္ေပၚမူတည္ၿပီး ကုသရတာေတြကို တတ္ကၽြမ္းနားလည္တဲ့ ကင္ဆာအထူးကု သမားေတာ္ႀကီးေတြနဲ႔ တိုင္ပင္ၿပီး ကုသ မႈခံယူရမယ့္ နည္းလမ္းေတြကို သိရွိေအာင္ ေမးျမန္းထားဖို႔ လိုပါတယ္။ ကိုယ့္ေရာဂါ ရဲ႕အဆင့္က အေစာပိုင္းကုသလို႔ ရတဲ့ အဆင့္လား၊ ေနာက္က်တဲ့အဆင့္ သက္ သာေအာင္ပဲ ကုသရမယ့္ အေနအထား လားဆိုတာကို ေသခ်ာေအာင္ လူနာကိုယ္ တိုင္ မဟုတ္ရင္ေတာင္ လူနာရဲ႕ မိသားစု ဝင္ေတြက ဆရာဝန္နဲ႔ ေသခ်ာစြာ ေမး ျမန္းေဆြးေႏြးထားဖို႔လိုပါတယ္။

ကင္ဆာေရာဂါအေစာဆုံးအဆင့္မွာ သိရွိႏိုင္ တဲ့ ေရာဂါလကၡဏာေတြက ဘာေတြပါသလဲ ဆရာ။
အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ သားအိမ္ေခါင္း ကင္ဆာရဲ႕ သတိေပးလကၡဏာေတြျဖစ္ တဲ့ ပုံမမွန္ေသြးဆင္းတာ၊ အျဖဴဆင္းတာ ေတြ ျဖစ္တယ္၊ ရင္သားမွာ အေရျပားမွာ မသကၤာဖြယ္ရာ အဖုအက်ိတ္ေတြ႕တယ္၊ အူမႀကီးကင္ဆာမွာ ဝမ္းသြားတဲ့အေလ့ အထပုံသဏၭာန္ေတြ ေျပာင္းလဲတယ္ စတဲ့ တစ္ခါမွ မျဖစ္ဖူးတဲ့ မခံစားဖူးတဲ့ လကၡဏာမ်ိဳးေတြ ခံစားရၿပီဆိုရင္ ဆရာဝန္ နဲ႔ တိုင္ပင္ျပသသင့္ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ဆို အစာမေၾကသလိုျဖစ္တယ္၊ ပ်ိဳ႕ခ်င္၊ အန္ ခ်င္ျဖစ္တယ္ဆိုၿပီး လာျပလို႔ စစ္ေဆး ၾကည့္လိုက္ေတာ့ သားဥအိမ္ကင္ဆာျဖစ္ ေနတာကို ေတြ႕ရွိရတာမ်ိဳးေတြ ေတြ႕ရပါ တယ္။ အဲဒီလို လကၡဏာစျပတာနဲ႔ အာ ထရာေဆာင္း႐ိုက္ၿပီး စစ္ေဆးလိုက္တာ ေၾကာင့္ ေရာဂါကို ေစာေစာစီးစီးသိရလို႔ ေစာေစာစီးစီးကုသႏိုင္ပါတယ္။ အသည္း ေရာင္၊ အသားဝါ ဘီပိုး၊ စီပိုးရွိသူေတြမွာ ေျခာက္လတစ္ခါေလာက္ အသည္းကင္ ဆာအျဖစ္ ေျပာင္းလဲမႈ ရွိ၊ မရွိကို အာထ ရာေဆာင္း စစ္ေဆးမႈ ျပဳလုပ္ၿပီး ေစာင့္ ၾကည့္သင့္ပါတယ္။

ကင္ဆာရွိ၊ မရွိ ဘယ္လို စမ္းသပ္ရွာေဖြမႈေတြ ကေန သိရွိႏိုင္ပါသလဲဆရာ။
ကင္ဆာေရာဂါကို ေစာေစာစီးစီး သိရွိေအာင္ အဖုအက်ိတ္ေတြ၊ ေရာဂါလကၡ ဏာေတြကို ကိုယ္တိုင္သိရွိေအာင္ ဂ႐ုတ စိုက္ရွာ.ေဖြစစ္ေဆးသင့္ပါတယ္။ ဆရာဝန္ ေတြနဲ႔လည္း Screening ေတြ ျပဳလုပ္ သင့္ပါတယ္။ Screening လုပ္တယ္ဆို တာက ကင္ဆာေတြကို ေစာစီးစြာ ေတြ႕ရွိ ရင္ ကုသေပ်ာက္ကင္းႏိုင္တာေၾကာင့္ စစ္ေဆးသင့္တယ္လို႔ ထုတ္ျပန္ထားတာ ေတြရွိပါတယ္။ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ သား အိမ္ေခါင္း စစ္ေဆးတာ၊ ရင္သားဓာတ္မွန္ ႐ိုက္စစ္ေဆးတာ၊ အာထရာေဆာင္း႐ိုက္ ၿပီး စစ္ေဆးတာ စတာေတြက အတည္ျပဳ ထားၿပီးသား ကင္ဆာေစာစီးစြာ ေတြ႕ရွိ ေအာင္ စစ္ေဆးႏိုင္တဲ့ နည္းေတြပါ။
အသည္းေရာင္ အသားဝါ ဘီပိုး၊ စီ ပိုးရွိသူေတြမွာ အသည္းကို အာထရာ ေဆာင္း႐ိုက္တာ၊ Alpha Feto Protein (AFP) မ်ား၊ မမ်ား စစ္ေဆးတာ၊ အမ်ိဳး သားေတြမွာ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာအတြက္ PSA မ်ား၊ မမ်ား စစ္ေဆးတာ စတာေတြ စစ္ေဆးလို႔ရပါတယ္။ အမ်ိဳးထဲမွာ အူမ ႀကီးကင္ဆာရွိဖူးသူေတြအေနနဲ႔က စအို ကေန Colonoscope နဲ႔ စစ္ေဆးတာ ေတြ ျပဳလုပ္လို႔ ရပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ တခ်ိဳ႕ ကင္ဆာေတြကေတာ့ ႀကိဳတင္သိရွိႏိုင္ ေအာင္ Screening လုပ္ၿပီး စစ္ေဆးလို႔ မရပါဘူး။ ဥပမာ- အမ်ိဳးထဲမွာ အဆုတ္ ကင္ဆာျဖစ္ဖူးသူရွိလို႔ ရင္ဘတ္ဓာတ္မွန္ ႐ိုက္ၿပီး စစ္ေဆးမႈေတြ လုပ္ရမလားလို႔ ဆရာ့ကိုေမးရင္ Recommend မေပး ႏိုင္ပါဘူး။ ေဆးလိပ္ျဖတ္တာနဲ႔ ႀကိဳတင္ ကာကြယ္မႈေတြပဲ လုပ္လို႔ရပါတယ္။ေခ်ာင္းဆိုးတာ ရက္ရွည္တယ္၊ မေပ်ာက္ ဘူးဆိုေတာ့မွ အဆုတ္ဓာတ္မွန္႐ိုက္ၿပီး စစ္ေဆးတာေတြ ျပဳလုပ္ႏိုင္ပါတယ္။

ေဒါက္တာမိုးေအာင္ေက်ာ္ႏိုင္
အေထြေထြေရာဂါအထူးကုသမားေတာ္
အတြင္းေရးမႉး
ေ႐ႊေရာင္ႏွင္းဆီ ကင္ဆာေဖာင္ေဒးရွင္း

Post Author: Good Health Journal