တုပ္ေကြးကာကြယ္ေဆးက ရာသီတုပ္ေကြးကို အမွန္တကယ္ကာကြယ္ႏိုင္လား

ရာသီတုပ္ေကြးေရာဂါနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ေဆြးေႏြးေပးပါ ဆရာမ။
ရာသီတုပ္ေကြးက Influenza Virus ေၾကာင့္ျဖစ္တာပါ။ Influenza ဗိုင္းရပ္စ္က A, B, C, D ဆိုၿပီး ေလးမ်ိဳး ရွိပါတယ္။ အဲဒီေလးမ်ိဳးထဲက A, B, C သုံးမ်ိဳးက လူမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ A နဲ႔ B က အျဖစ္မ်ားၿပီး ဆိုးလည္းဆိုး႐ြားပါတယ္။ C က အပယိကပဲျဖစ္တယ္၊ D ကေတာ့ လူမွာ လုံး၀မျဖစ္ပါဘူး။ ၁၉၁၈ ခုႏွစ္က စပိန္မွာ H1N1 က အႀကီးအက်ယ္ ျဖစ္ ပြားခဲ့ၿပီး ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ မျဖစ္ခဲ့ဘဲ ေနာက္ပိုင္း ေဟာင္ေကာင္၊ တ႐ုတ္တို႔မွာ ႀကိဳၾကားႀကိဳၾကားျဖစ္ၿပီးေတာ့ ၾကားထဲမွာ အၾကာႀကီးမျဖစ္ဘဲနဲ႔ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ မကၠစီကိုႏိုင္ငံမွာ  New Strain of H1N1 ထပ္ျဖစ္တယ္။ Influenza ဗိုင္းရပ္စ္ရဲ႕ ထူးျခားခ်က္က မ်ိဳး႐ိုးဗီဇေျပာင္းလဲမႈ (Genetic Changes) ေတြက အၿမဲျဖစ္ ေနတယ္။ Genetic Changes ေတြမွာ လည္း Antigenic Shift နဲ႔ Antigenic Draft ဆိုၿပီး Antigenic Draft ဆိုတာက အပယိက နည္းနည္းအေျပာင္း အလဲရွိတယ္ဆိုေတာ့ မျပင္းထန္ဘူးေပါ့။ ေနာင္ႏွစ္ေတြမွာ လူေတြက ခုခံစြမ္းအား ေတြရလာေတာ့ ေရာဂါကို ျပင္းျပင္းထန္ ထန္ မခံစားရဘူးေပါ့။ ဒါေပမဲ့ Antigenic Shift ဆိုၿပီး တစ္ခုလုံးေျပာင္းလဲ သြားတဲ့အခါမွာေတာ့New Strain ျဖစ္ၿပီး လူေတြ အမ်ားစုခံစားရတဲ့အခါ Epide-mic outbraek ျဖစ္ပါတယ္။

ေရာဂါတုပ္ေကြးျဖစ္တဲ့အခါ ဘယ္လို ေရာဂါလကၡဏာေတြ ခံစားရႏိုင္ပါသလဲ ဆရာမ။
တုပ္ေကြးျဖစ္လာရင္ ဖ်ားမယ္၊ အ ဖ်ားက ၁၀၀-၁၀၁ ျဖစ္မယ္၊ ႏွာရည္ယို မယ္၊ ႏွာေခ်မယ္၊ ေခ်ာင္းေျခာက္ဆိုးမယ္၊ ကိုယ္လက္ေတြ ကိုက္ခဲမယ္၊ ႂကြက္သား ေတြ နာမယ္၊ ႏုံးမယ္ ဒီလိုေတြခံစားရမယ္ ဆိုရင္ တုပ္ေကြးျဖစ္တာပါ။ nfluenza Life Illness (ILI) ေပါ့။ တုပ္ေကြးဗိုင္း ရပ္စ္ပိုးေၾကာင့္ျဖစ္ႏိုင္သလို တျခားဗိုင္း ရပ္စ္ပိုးေတြေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါ တယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီလိုရာသီမွာ ဖ်ားနာတယ္ ဆိုရင္ေတာ့ တုပ္ေကြးျဖစ္ႏိုင္တယ္လို႔ ယူဆလို႔ရပါတယ္။

ရာသီတုပ္ေကြးက ဘယ္လိုနည္းလမ္း ေတြနဲ႔ ကူးစက္ႏိုင္ပါသလဲ ဆရာမ။
အသက္႐ႉလမ္းေၾကာင္းက တစ္ ဆင့္ ကူးစက္ပါတယ္။ ဆရာမ စကား ေျပာတယ္၊ အသက္႐ႉထုတ္လိုက္တယ္ ဆိုရင္ ေလထဲမွာ အမႈန္အမႊားေလးေတြ ပါသြားတယ္။ အဲဒီအမႈန္အမႊားေလးေတြ က ၃-၄ ေပေလာက္အထိ လြင့္သြား တယ္။ စကားေျပာတဲ့ႏႈန္းမ်ားတယ္၊ သီ ခ်င္းဆိုမယ္၊ ႏွာေခ်မယ္ဆိုရင္ေတာ့ ၆-၇ ေပေလာက္အထိ သြားပါတယ္။ ေရာဂါရွိတဲ့သူဆိုရင္ အဲဒီအမႈန္အမႊားေတြ နဲ႔အတူ ေရာဂါပိုးေတြပါသြားၿပီး တျခားသူ ကို ကူးႏိုင္တယ္။ ေနာက္တစ္ခ်က္က ေတာ့ အေရးႀကီးပါတယ္။ အမ်ားစုက သတိမထားမိၾကဘူး။ ေရာဂါပိုးရွိတဲ့သူ ေခ်ာင္းဆိုး၊ ႏွာေခ်လိုက္မယ္ဆိုရင္ အဲဒီ လူဆီကေန ေရာဂါပိုးမႊားေတြက အမႈန္ အမႊားေတြနဲ႔အတူ ပတ္ဝန္းက်င္မွာရွိတဲ့ ပစၥည္းေတြေပၚကပ္တင္ေနတယ္။ အဲဒီ ပိုးမႊားေတြက နာရီအနည္းငယ္ေလာက္ ရွင္သန္ေနႏိုင္တယ္။ ဒါကို မသိဘဲ အဲဒီ ပစၥည္းေတြကို ကိုင္တြယ္မိတယ္။ အဲဒီ ေတာ့ လက္မွာေပသြားတယ္။ လက္က တစ္ဆင့္ T ဇုန္လို႔ေခၚတဲ့ မ်က္စိ၊ ႏွာေခါင္း၊ ပါးစပ္တို႔ ကိုင္မိၿပီး အဲဒီကေန ႏွာေခါင္း ထဲကို ဝင္သြားတယ္။ အဲဒီနည္းနဲ႔လည္း ကူးစက္ႏိုင္ပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ လက္ သန္႔ရွင္းဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။

ကိုယ့္မွာ ရာသီတုပ္ေကြးျဖစ္ေနတဲ့အခါ ဘယ္လိုေတြ ဂ႐ုစိုက္ဖို႔ လိုအပ္ပါသလဲ ဆရာမ။
ရာသီတုပ္ေကြးျဖစ္ၿပီဆိုရင္ ေက်ာင္း သားဆိုရင္ ေက်ာင္းမသြားနဲ႔၊ အလုပ္သ မားဆိုရင္ အလုပ္မသြားပါနဲ႔။ ဘာေၾကာင့္ လဲဆိုေတာ့ သူ႕ဆီကတစ္ဆင့္ တျခားသူ ေတြဆီ ကူးစက္ႏိုင္တာေၾကာင့္ပါ။ တ ကယ္လို႔ ရာသီတုပ္ေကြးျဖစ္ေနတဲ့သူ ေက်ာင္းလာတယ္၊ ႐ုံးလာတယ္ဆိုရင္ လည္း တရားဝင္ခြင့္ေပးၿပီး အိမ္မွာပဲ နား ေနခိုင္းပါ။ ကိုက္ခဲေနတယ္ဆိုရင္ အ ကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆးေသာက္ပါ။ ေခ်ာင္း ဆိုးရင္ ေခ်ာင္းဆိုးေပ်ာက္ေဆးေသာက္ ပါ။ ဖ်ားေနရင္ ကိုယ္ပူက်ေဆးေသာက္ ပါ။ ေႏြးေႏြးေထြးေထြးေနမယ္၊ အာဟာရ ျပည့္၀တဲ့ အစားအစာကို ပူပူေႏြးေႏြး စား ေသာက္ပါ။
ေရာဂါလကၡဏာေတြက ကူးစက္ၿပီး ႏွစ္ရက္၊ တစ္ရက္ကေန ေလးရက္အတြင္း မွာ ေပၚလာတယ္။ အကိုက္အခဲေပ်ာက္ ေဆးေလာက္ေသာက္ၿပီး ေနမယ္ဆိုရင္ ခုနစ္ရက္ေလာက္ေနရင္ ေပ်ာက္သြားလိမ့္ မယ္။ ဒါေပမဲ့ ေခ်ာင္းဆိုးတာကေတာ့ ႏွစ္ ပတ္ေလာက္အထိေတာ့ ၾကာႏိုင္ပါတယ္။

ရာသီတုပ္ေကြးေရာဂါက ဘယ္လိုအေျခ အေနေတြမွာ ေဆး႐ုံတက္ဖို႔ လိုအပ္ပါ သလဲ ဆရာမ။
ရာသီတုပ္ေကြးက သာမန္ေလာက္ ပဲ ျဖစ္တာလား။ ျပင္းထန္တဲ့အေျခအေန ျဖစ္တာလား။ ျပင္းထန္တဲ့အုပ္စုမွာေတာ့ ကေလးငယ္ေတြ၊ အသက္ ၆၅ ႏွစ္အ ထက္ လူႀကီးေတြ၊ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေတြ၊ နဂိုအခံေရာဂါျဖစ္တဲ့ ေသြးတိုး၊ ဆီးခ်ိဳ ေသြးခ်ိဳ၊ ရင္က်ပ္နဲ႔ ကိုယ္ခံအားက်ေရာဂါ ရွိသူေတြ၊ ခြဲစိတ္ကုသမႈခံယူထားသူေတြ ဒီလိုလူေတြမွာေတာ့ သာမန္ဖ်ားေနရာက ေန အဖ်ားပိုႀကီးလာမယ္၊ မက်ဘူး၊ အသက္႐ႉရခက္ခဲတယ္၊ သတိလစ္မယ္၊ ဂနာမၿငိမ္ျဖစ္လာတယ္ အဲဒီလိုျဖစ္လာ တယ္ဆိုရင္ေတာ့ ျပင္းထန္တဲ့ အေျခအ ေနျဖစ္လို႔ ေဆး႐ုံကို သြားသင့္ပါတယ္။

တုပ္ေကြးကာကြယ္ေဆးက ရာသီတုပ္ ေကြးေရာဂါကို ကာကြယ္ေပးႏိုင္ပါ သလား ဆရာမ။
တုပ္ေကြးကာကြယ္ေဆးက လူတိုင္း ထိုးဖို႔ မလိုေပမယ့္ အေပၚမွာေျပာခဲ့တဲ့ အုပ္စုကေတာ့ ထိုးကို ထိုးရပါမယ္။ လူနာ ေတြကို ေန႔စဥ္ေတြ႕ထိေနရတဲ့ ဆရာဝန္နဲ႔ ေဆးပညာရွင္ေတြကေတာ့ ထိုးထားသင့္ ပါတယ္။ ၄၀ ကေန ၆၀ ရာခိုင္ႏႈန္း ေလာက္ ကာကြယ္ေပးပါတယ္။ ရာႏႈန္း ျပည့္ ကာကြယ္ေပးတာေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ ျဖစ္လာလို႔ရွိရင္ မျပင္းထန္ေတာ့ဘူး၊ ရက္ မရွည္ေတာ့ဘူးေပါ့။ အဲဒီေလာက္ပဲ ျဖစ္တာမို႔ လူတိုင္းေတာ့ ထိုးဖို႔မလိုပါဘူး။ ကေလးဆိုရင္ ေျခာက္လကေန ငါးႏွစ္အ ထိ ထိုးလို႔ရတဲ့ ကေလးအတြက္ ေဆးရွိ တယ္။ လူႀကီးကေတာ့ လူႀကီးေဆးေပါ့။

ကာကြယ္ေဆးက ဘယ္အခ်ိန္မွာထိုး တာ အေကာင္းဆုံးပါလဲ ဆရာမ။
ေနာက္တစ္ခုရွိတာက ဗိုင္းရပ္စ္ပိုး က တစ္ႏွစ္တစ္ခါ ေျပာင္းေနတာျဖစ္လို႔ ဒီႏွစ္အတြက္ ထိုးထားတဲ့ကာကြယ္ေဆး က ဒီႏွစ္အတြက္ပဲ ကာကြယ္တယ္။ ေနာက္ႏွစ္အတြက္ မကာကြယ္ဘူး။ ျမန္မာႏိုင္ငံက ကမၻာ့ေတာင္ဘက္ျခမ္းမွာ ျဖစ္လို႔ ေမ၊ ဇြန္၊ ဇူလိုင္၊ ဩဂုတ္လေတြမွာ တုပ္ေကြးျဖစ္ပြားတယ္။ ကမၻာ့ေျမာက္ ဘက္ျခမ္းကေတာ့ စက္တင္ဘာ၊ ေအာက္ တိုဘာ၊ ႏိုဝင္ဘာလေတြမွာ ျဖစ္တယ္။ ေျမာက္ဘက္ျခမ္းအတြက္ ေဆးနဲ႔ ေတာင္ ဘက္ျခမ္းအတြက္ ေဆးက မတူပါဘူး။ ျမန္မာႏိုင္ငံကေတာ့ ေတာင္ဘက္ျခမ္းအ တြက္ ထုတ္ထားတဲ့ ကာကြယ္ေဆးကို ထိုးရပါတယ္။ ၂၀၁၈ ခုႏွစ္ဆိုရင္ စက္ တင္ဘာလေလာက္ေရာက္ရင္ ဒီႏွစ္ျဖစ္ တဲ့ ဗိုင္းရပ္စ္ကို ၾကည့္ၿပီး ေနာက္ႏွစ္အတြက္ ထုတ္ရပါတယ္။ ေနာက္ႏွစ္ ဧၿပီေလာက္ ဆိုရင္ ေဆးထုတ္ၿပီး ေမလေလာက္မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ေဆးေရာက္တယ္။ အဲဒီ အခ်ိန္ေလာက္မွာ ေဆးစထိုးရပါမယ္။ ေျမာက္ဘက္ျခမ္းအတြက္ ထုတ္ထားတဲ့ ေဆးကို ထိုးလို႔ မရသလို၊ ေမလထက္ ေစာၿပီးလည္း ေဆးထိုးထားလို႔ မရပါဘူး။
တုပ္ေကြးကာကြယ္ေဆးမွာကို သုံး မ်ိဳးစပ္၊ ေလးမ်ိဳးစပ္ဆိုၿပီး ရွိပါတယ္။သုံး မ်ိဳးစပ္ထဲမွာ အုပ္စု A က H1N1, H3N2 ႏွစ္မ်ိဳးပါၿပီး အုပ္စု B က တစ္ခု ပါတယ္။ ေလးမ်ိဳးစပ္ထဲမွာက အုပ္စု B က ႏွစ္မ်ိဳးပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သုံးမ်ိဳးစပ္ပဲ ထိုးထားထား၊ ေလးမ်ိဳးစပ္ပဲ ထိုးထားထား H1N1 အတြက္ ေဆးထပ္ထိုးဖို႔ မလို ပါဘူး။

ေဒါက္တာစုစုလႈိင္
အဏုဇီ၀ေဗဒအထူးကုဆရာဝန္ႀကီး

Post Author: Good Health Journal