ျပဳျပင္သင့္ေသာ ကင္ဆာျဖစ္ေစႏိုင္သည့္ အျပဳအအမူမ်ား

ေဆးလိပ္ေသာက္တာ၊ အရက္ေသာက္တာ၊ အစားအလြန္အကၽြံစားတာလိုမ်ိဳး က်န္းမာေရးဆိုး႐ြားႏိုင္တဲ့ ေန႔စဥ္အျပဳ အမူေတြေၾကာင့္ ကင္ဆာျဖစ္ႏိုင္ေျခမ်ားတယ္ဆိုတာေတာ့ သိရွိေလာက္ၾကပါၿပီ။ ဒါေပမဲ့လည္း ကင္ဆာျဖစ္ေစႏိုင္တဲ့၊ သင္မသိေသးတဲ့အျပဳအမူေတြက အမ်ားႀကီးရွိေသးတာမို႔ ေဖာ္ျပေပးလိုက္ပါတယ္။

ေနေရာင္ျခည္ႏွင့္ ထိေတြ႕ျခင္း
ေႏြရာသီ အားလပ္ရက္မွာ အပန္း ေျဖတဲ့အေနနဲ႔ ပင္လယ္ကမ္းေျခသြားၿပီး ေရကူးတာ၊ ေနပူဆာလႈံတာလိုမ်ိဳး အျပဳ အမူေတြ ျပဳလုပ္တတ္ၾကပါတယ္။ အ ပန္းေျပေစတာမွန္ေပမယ့္ ဒီလိုျပဳလုပ္ တာေၾကာင့္ ကင္ဆာျဖစ္ႏိုင္ေျခမ်ားလာပါ တယ္။ ေနေရာင္ျခည္ကလာတဲ့ ခရမ္း လြန္ေရာင္ျခည္ေတြေၾကာင့္ အေရျပားထိ ခိုက္ႏိုင္ၿပီး အေရျပားအေရာင္ေျပာင္းလဲ မႈျဖစ္လာကာ ကင္ဆာနဲ႔ ကင္ဆာအႀကိဳ ပ်က္စီးမႈေတြ ျဖစ္လာပါတယ္။
အေရျပားကင္ဆာကို ကာကြယ္ဖို႔ အတြက္ ေနေရာင္ျခည္ထဲကိုထြက္မယ္ ဆိုရင္ ေနေရာင္ကာလိမ္းေဆး ၃၀ ဒါမွ မဟုတ္ ၃၀ ထက္ ပိုမိုပါဝင္တဲ့ လိမ္းေဆး ကို လိမ္းထားရပါမယ္။ ေနပူအျပင္းဆုံး အခ်ိန္ျဖစ္တဲ့ မနက္ ၁၀ နာရီနဲ႔ ၂ နာရီ ၾကားမွာ အျပင္မထြက္ပါနဲ႔။ ေနပူထဲသြား ရင္လည္း အက်ႌလက္ရွည္၊ ဂါဝန္ရွည္လို မ်ိဳး မိမိအသားအေရကို အကာအကြယ္ရ မယ့္အဝတ္အစားေတြ ဝတ္ဆင္သြားပါ။

စက္အသုံးျပဳၿပီး အသားၫိုေစရန္ ျပဳလုပ္ျခင္း
ေနေရာင္ျခည္ခံယူၿပီး အသားၫို ေအာင္ ျပဳလုပ္တာထက္ စက္အသုံးျပဳၿပီး အသားၫိုေအာင္ ျပဳလုပ္တာက အႏၲ ရာယ္ပိုကင္းတယ္လို႔ သင္ထင္ေနပါ သလား။ အသားၫိုေအာင္လုပ္တဲ့အိပ္ ရာနဲ႔ သူနဲ႔ဆက္စပ္ပစၥည္းေတြက ေန ေရာင္ျခည္ထက္ အႏၲရာယ္ပိုမ်ားပါတယ္။ Tanning Bed မွာ တစ္ႀကိမ္အိပ္စက္ တိုင္း မွဲ႔ကင္ဆာျဖစ္ႏိုင္ေျခ ၂၀ ရာခိုင္ ႏႈန္းပိုမ်ားတယ္လို႔ အေမရိကန္အေရျပား ဆိုင္ရာ အကယ္ဒမီဌာနက ထုတ္ေဖာ္ ထားပါတယ္။ Tanning Bed မွာ အသား ၫိုေအာင္ ျပဳလုပ္တာေၾကာင့္ ႏွစ္စဥ္ႏွစ္ တိုင္း အေရျပားကင္ဆာျဖစ္သူေပါင္း ေလး သိန္းခန္႔ရွိတယ္လို႔လည္း သိရပါတယ္။

မၾကာခဏ ေလယာဥ္ပ်ံစီးျခင္း
ေလယာဥ္မယ္၊ ေလယာဥ္ေမာင္၊ ေလယာဥ္ေမာင္းသူေတြဟာ ကင္ဆာမ်ိဳး စုံျဖစ္ႏိုင္ေျခ အလြန္ျမင့္မားပါတယ္။ ေလယာဥ္မယ္ေတြက တျခားသူေတြ ထက္ သားျမတ္ကင္ဆာျဖစ္ႏိုင္ေျခ ၅၀ ရာခိုင္ႏႈန္း ပိုမိုျမင့္မားၿပီး မၾကာခဏ ေလ ယာဥ္စီးသူေတြက အေရျပားကင္ဆာျဖစ္ ႏိုင္ေျခ ေလးဆပိုမ်ားပါတယ္။ သူတို႔မွာ သားအိမ္ေခါင္း၊ သိုင္း႐ြိဳက္၊ အူမႀကီး၊ အသည္းနဲ႔ အစာအိမ္ကင္ဆာလည္း ျဖစ္ႏိုင္ေျခ ပိုမ်ားပါတယ္။

ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္း
စီးကရက္မွာ အဆိပ္အမ်ိဳးအစား ေပါင္း ၄၈၀၀ ပါဝင္ၿပီး သင္ေဆးလိပ္ တစ္ခ်က္ဖြာလိုက္တိုင္း အဲဒီအဆိပ္ေတြ က ခႏၶာကိုယ္ထဲ ဝင္ေရာက္သြားပါတယ္။ ေဆးလိပ္ေသာက္သူေတြက ေဆးလိပ္ မေသာက္သူေတြထက္ ၁၀ ႏွစ္သက္ တမ္းတိုၿပီး ႏွလုံးတိုက္ခိုက္ခံရႏိုင္ေျခ၊ အဆုတ္ေရာဂါနဲ႔ ကင္ဆာမ်ိဳးစုံျဖစ္ႏိုင္ ေျခလည္း ျမင့္မားသြားပါတယ္။
အသက္ ၄၀ မတိုင္ခင္မွာ ေဆးလိပ္ ျဖတ္ႏိုင္ရင္ ေဆးလိပ္ေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ ေရာဂါနဲ႔ေသဆုံးႏိုင္ေျခ ၉၀ ရာခိုင္ႏႈန္း ေလ်ာ့က်သြားႏိုင္ပါတယ္။ အသက္ ၄၀ ျပည့္မွ ေဆးလိပ္ျဖတ္ႏိုင္ရင္ေတာင္မွ ေဆးလိပ္ျဖတ္ၿပီး သုံးလအၾကာမွာ အဆုတ္ က်န္းမာေရး ျပန္လည္ေကာင္းမြန္လာၿပီး ငါးႏွစ္အၾကာမွာ အစာအိမ္၊ ခံတြင္း၊ လည္ေခ်ာင္း၊ အဆုတ္ ဒါမွမဟုတ္ အစာ မ်ိဳႁပြန္ကင္ဆာျဖစ္ႏိုင္ေျခဟာ ထက္ဝက္ ခန္႔ ေလ်ာ့က်သြားပါတယ္။

အရက္ေသာက္ျခင္း
အရက္ေသာက္တာက ႏွလုံးက်န္းမာေရးေကာင္းမြန္ႏိုင္တယ္လို႔ထင္ၿပီး ေန႔စဥ္ ဝိုင္တစ္ခြက္ေသာက္တာက က်န္း မာေရးအတြက္အက်ိဳးရွိတယ္လို႔ ယူဆ ၾကပါတယ္။ ဒီအယူအဆအတြက္ ေလ့လာမႈအမ်ားအျပားလိုအပ္ေသးတယ္လို႔ သိရပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အရက္ေသာက္တာ မ်ားတာေၾကာင့္ ကင္ဆာျဖစ္ႏိုင္ေျခက ပိုမိုျမင့္မားသြားႏိုင္ပါတယ္။ သားျမတ္ ကင္ဆာ၊ အသည္းကင္ဆာနဲ႔ အစာမ်ိဳႁပြန္ ကင္ဆာေတြက အရက္ေသာက္တာ ေၾကာင့္ျဖစ္တာပါ။ တစ္ေန႔ကို အရက္ ၂-၃ ခြက္ ဒါမွမဟုတ္ တစ္ပတ္ကို ၁၀ ခြက္ထက္ပိုေသာက္ရင္ ကင္ဆာျဖစ္ႏိုင္ ေျခပိုျမင့္မားသြားပါတယ္။ အရက္ျဖတ္ လိုက္တာေၾကာင့္ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ေလ်ာ့ က်သြားတာ၊ ေသြးတြင္းကိုလက္စထေရာ ေတြ ေလ်ာ့သြားတာနဲ႔ ကင္ဆာကိုကာကြယ္ ႏိုင္တဲ့ အက်ိဳးေက်းဇူးေတြ ရရွိႏိုင္ပါတယ္။

တစ္ဆင့္ခံေဆးလိပ္ေငြ႕ ျဖင့္ ထိေတြ႕ေနရျခင္း
သင့္အေနနဲ႔ ေဆးလိပ္မေသာက္ေပ မယ့္ သူမ်ားေသာက္ထားတဲ့ ေဆးလိပ္ ေငြ႕နဲ႔ ထိေတြ႕ရတာေၾကာင့္လည္း ကင္ဆာျဖစ္ႏိုင္ေျချမင့္မားႏိုင္ပါတယ္။ မိမိ အိမ္ထဲမွာ ေဆးလိပ္ေသာက္သူရွိတဲ့ အတြက္ ေဆးလိပ္အေငြ႕ေတြက ပရိေဘာ ဂနဲ႔ေကာ္ေဇာေတြေပၚမွာ တြယ္ၿငိေနတာ ေၾကာင့္ အိမ္သားေတြရဲ႕ ခႏၶာကိုယ္ထဲကို ေရာက္ရွိသြားႏိုင္ပါတယ္။ ေဆးလိပ္ ေသာက္တတ္သူေတြကို ဒီလိုျဖစ္တတ္ ေၾကာင္း ေသခ်ာရွင္းျပၿပီး မေသာက္ရ မေနႏိုင္ရင္ အိမ္ထဲနဲ႔ အလုပ္ထဲမွာ မေသာက္ဘဲ ေဆးလိပ္ေသာက္ဖို႔ သီး သန္႔ေပးထားတဲ့ေနရာမွာသာ ေသာက္ဖို႔ တိုက္တြန္းပါ။

အဝလြန္ျခင္း
အဝလြန္တဲ့ျပႆနာေၾကာင့္ လူ အမ်ားစုကေတာ့ ကင္ဆာနဲ႔ဆက္စပ္မႈ မရွိဘူးလို႔ သိရပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အဝလြန္ တာက ႏွလုံးေရာဂါ ဒါမွမဟုတ္ ဆီးခ်ိဳ ေရာဂါနဲ႔ ဆက္စပ္မႈရွိၿပီး ကိုယ္အေလး ခ်ိန္ေလၽွာ႔ခ်ႏိုင္တာက အသည္း၊ မုန္႔ခ်ိဳ အိတ္၊ ေက်ာက္ကပ္၊ သားျမတ္နဲ႔ ကင္ဆာ အမ်ိဳးအစားတခ်ိဳ႕ရဲ႕ ျဖစ္ႏိုင္ေျခကို ေလၽွာ႔ ခ်ႏိုင္တယ္လို႔ သိရပါတယ္။ ကိုယ္အ ေလးခ်ိန္က ေရာင္ရမ္းမႈျဖစ္စဥ္၊ ေဟာ္ မုန္းအေျပာင္းအလဲနဲ႔ ကိုယ္တြင္းကအင္ ဆူလင္လိုမ်ိဳး ဓာတုပစၥည္းေတြေပၚမွာ သက္ေရာက္မႈရွိတဲ့အတြက္ ကိုယ္အ ေလးခ်ိန္ကို ေလၽွာ႔ခ်လိုက္တာနဲ႔ ဒီကင္ ဆာေတြရဲ႕ ျဖစ္ႏိုင္ေျခကို ေလ်ာ့က်သြား ႏိုင္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

လက္သည္းေျခသည္းဆိုးျခင္း
လက္သည္းနီေတြမွာ ကင္ဆာျဖစ္ ေစႏိုင္တဲ့ ျဒပ္ေပါင္းေတြ ပါဝင္ပါတယ္။ သူ႕မွာပါဝင္တဲ့ ဓာတုပစၥည္းေတြက ကင္ ဆာျဖစ္ေစႏိုင္တာ ဒါမွမဟုတ္ ေမြးဖြား လာတဲ့ကေလးမွာ ခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္ပါလာ တာေတြျဖစ္တတ္ပါတယ္။ မိမိကိုယ္တိုင္ လက္သည္းဆိုးရင္ ဒါမွမဟုတ္ အလွျပင္ ဆိုင္မွာ ေျခသည္းလက္သည္းျပဳျပင္ရသူ ျဖစ္ရင္ လက္အိတ္ဝတ္ၿပီး Mask တပ္ ကာ ျပဳလုပ္ပါ။ ေလေကာင္းေလသန္႔ရရွိ တဲ့ေနရာလည္း ျဖစ္သင့္ပါတယ္။

လႈပ္ရွားမႈမရွိျခင္း
အခုေခတ္အခါမွာ ထိုင္ၿပီးအလုပ္ လုပ္ရတာေတြ မ်ားျပားလာပါၿပီ။ တစ္ေန႔ ကို စားပြဲမွာထိုင္ခ်ိန္က ရွစ္နာရီအထက္ မွာ ရွိပါတယ္။ အပတ္စဥ္အနည္းဆုံး ႏွစ္ နာရီခြဲေလာက္ ေလ့က်င့္ခန္း အသင့္ အတင့္ လုပ္သင့္တယ္လို႔ ကၽြမ္းက်င္သူ ေတြက အႀကံေပးထားပါတယ္။ ေလ့က်င့္ ခန္းမလုပ္ဘဲ အထိုင္မ်ားတဲ့ပုံစံေၾကာင့္ အူမႀကီး၊ သားျမတ္နဲ႔ သားအိမ္ကင္ဆာ ျဖစ္ႏိုင္ေျခ မ်ားျပားလာပါတယ္။ အသည္း နဲ႔ ေက်ာက္ကပ္ကင္ဆာလည္း ျဖစ္ႏိုင္ ေျခ မ်ားလာပါတယ္။ လႈပ္လႈပ္ရွားရွားေန တာေၾကာင့္ ခုခံအားစနစ္ျမင့္တက္လာၿပီး ေရာင္ရမ္းမႈေတြ ေလ်ာ့က်သြားကာ ကင္ ဆာနဲ႔ ဆက္စပ္ေနတဲ့ တခ်ိဳ႕အခ်က္ အလက္ေတြလည္း ေလ်ာ့က်သြားတယ္ လို႔ သိရပါတယ္။

ညဆိုင္းအလုပ္လုပ္ျခင္း
အိပ္စက္မႈအေနအထားနဲ႔ ကင္ ဆာဆက္စပ္မႈကို သုေတသနျပဳလုပ္ေန ဆဲျဖစ္ၿပီး အိပ္စက္မႈမေကာင္းမြန္တာက ကင္ဆာျဖစ္ႏိုင္ေျချမင့္မားတယ္လို႔ ေလ့လာမႈအမ်ားအျပားအရ သိထားရပါ တယ္။ ဇီ၀နရီပုံမွန္မဟုတ္သူေတြမွာ သားျမတ္နဲ႔ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာျဖစ္ႏိုင္ေျခ ျမင့္မားပါတယ္။ ညလုံးေပါက္အလုပ္လုပ္ ရသူ၊ ေန႔ဆိုင္းညဆိုင္းေ႐ႊ႕ေျပာင္းၿပီး လုပ္ရသူေတြမွာ ကင္ဆာျဖစ္ႏိုင္ေျခ အလြန္ျမင့္မားပါတယ္။ ျဖစ္ႏိုင္ရင္ ေန႔ ဆိုင္းအလုပ္ကို ေျပာင္းလုပ္ပါ။ အကယ္ ၍ မျဖစ္မေန ညဆိုင္းအလုပ္လုပ္ရမယ္ ဆိုရင္လည္း ေန႔လယ္ဘက္မွာ ပုံမွန္အိပ္ ခ်ိန္ရေအာင္ အိပ္စက္ေပးပါ။

ဓာတ္ေငြ႕မ်ား (Radon) ႏွင့္ ထိေတြ႕ျခင္း
Radon ဆိုတာက ေလ၊ ေရနဲ႔ ေျမႀကီးထဲမွာ သဘာ၀အတိုင္းေတြ႕ရွိရတဲ့ ေရဒီယိုဓာတ္တက္ႂကြမႈရွိတဲ့ ဓာတ္ေငြ႕ တခ်ိဳ႕ပါ။ အဲဒီအေငြ႕မွာ ကင္ဆာျဖစ္ေစ ႏိုင္တဲ့ျဒပ္ေပါင္းေတြ အမ်ားအျပားပါဝင္ ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ႏိုင္ငံေတြမွာ အဲဒီဓာတ္ ေငြ႕ေတြ ျမင့္မားစြာ ပါရွိေနတတ္ပါတယ္။

အေျခာက္ေလၽွာ္ထားေသာ အဝတ္မ်ားကို မၾကာခဏဝတ္ဆင္ျခင္း
အဝတ္ကို အေျခာက္ေလၽွာ္တဲ့အခါ မွာ အသုံးျပဳတဲ့ ဓာတုပစၥည္းေတြထဲမွာ ကင္ဆာျဖစ္ေစတဲ့ ျဒပ္ေပါင္းေတြ ပါရွိပါ တယ္။ သူ႕ေၾကာင့္ အစာမ်ိဳႁပြန္၊ ေက်ာက္ ကပ္နဲ႔ ဆီးအိမ္ကင္ဆာေတြ ျဖစ္လာႏိုင္ ပါတယ္။

ျပဳျပင္ထားေသာအသားမ်ားကို စားျခင္း
ဝက္အူေခ်ာင္း၊ ဝက္ေပါင္ေျခာက္ လိုမ်ိဳး ျပဳျပင္ထားတဲ့အစားအစာေတြက အစာအိမ္နဲ႔ အူမႀကီးကင္ဆာျဖစ္ႏိုင္ေျခ အလြန္ျမင့္မားပါတယ္။ ဒီအစာေတြက ႏိုက္ထရိတ္ေတြနဲ႔ ျပဳလုပ္ထားတဲ့အတြက္ ေၾကာင့္ပါ။ အဲဒီႏိုက္ထရိတ္ေတြက အပူ နဲ႔ ထိေတြ႕တဲ့အခါမွာ ကင္ဆာျဖစ္ေစတဲ့ ျဒပ္ေပါင္း ႏိုက္ထ႐ိုစမင္းေတြ ထြက္ရွိလာ ပါတယ္။

ဘုံပိုင္မွလာေသာေရေသာက္ျခင္း
ဘုံပိုင္ကေရကိုမစစ္ဘဲ ေသာက္ တာက က်န္းမာေရးအတြက္ အႏၲရာယ္ မ်ားပါတယ္။ အဲဒီေရထဲမွာ ခ႐ိုမီယမ္ ဆစ္ခ္၊ အာဆင္းနစ္၊ ေရကို ပိုးသတ္ထား လို႔ ထြက္လာတဲ့ထြက္ကုန္နဲ႔ ႏိုက္ထရိတ္ ေတြပါဝင္တတ္တာေၾကာင့္ပါ။

HPV (Human Papillomavirus) ကူးစက္ခံရျခင္း
သူက လိင္မွတစ္ဆင့္ ကူးစက္ႏိုင္တဲ့ေရာဂါတစ္မ်ိဳးျဖစ္ၿပီး HPV ပိုးရွိသူ ေတြမွာ ဘာေရာဂါလကၡဏာမွ မျပတတ္ ပါဘူး။ ဒါေပမဲ့လည္း HPV ရွိသူေတြမွာ ကင္ဆာ ျဖစ္ႏိုင္ေျချမင့္မားပါတယ္။ ႏွစ္ စဥ္ႏွစ္တိုင္း အမ်ိဳးသားနဲ႔ အမ်ိဳးသမီး ေပါင္း သုံးေသာင္းတစ္ေထာင္ေက်ာ္က HPVဠ ေၾကာင့္ ကင္ဆာျဖစ္ပြားေနတယ္ လို႔ သိရပါတယ္။
HPV ပိုးမကူးစက္ေအာင္ ကာ ကြယ္ေဆးထိုးလို႔ရပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ အိမ္ေထာင္က်သူေတြအေနနဲ႔ သားအိမ္ ေခါင္းကင္ဆာ ရွိမရွိကို ပုံမွန္စစ္ေဆး သင့္ပါတယ္။

ပူလြန္းေသာ ေဖ်ာ္ရည္မ်ားေသာက္ျခင္း
မနက္အိပ္ရာထမွာ ေကာ္ဖီပူပူ၊ လက္ဖက္ရည္ပူပူေသာက္တတ္သူေတြ အေနနဲ႔ သတိထားရမယ့္ အခ်က္ပါ။ အပူခ်ိန္ ၁၄၀ ဖာရင္ဟိုက္အထက္ရွိတဲ့ ေဖ်ာ္ရည္ေတြကို ေသာက္မိရင္ အစာမ်ိဳ ႁပြန္ကင္ဆာျဖစ္ႏိုင္ေျခ အလြန္ျမင့္မားပါ တယ္။ ခႏၶာကိုယ္အတြင္းကမ်က္ႏွာျပင္ေတြကို ပြတ္တိုက္မႈမ်ားျပားတာေၾကာင့္ ကင္ဆာျဖစ္ႏိုင္ေျခ အလြန္ျမင့္မားသလို ေဖ်ာ္ရည္က အပူေငြ႕ေတြက လည္ေခ်ာင္း အတြင္းက အေျမႇးပါးေတြကို ပြတ္တိုက္ လိုက္တာေၾကာင့္ ကင္ဆာျဖစ္ရတာပါ။

းေသာက္ကုန္ထည့္သည့္ ပလတ္စတစ္ဘူးမ်ားကို အပူေပးျခင္း
စားေသာက္ဆိုင္က ပလတ္စတစ္ ဘူးနဲ႔ ထည့္လာခဲ့တဲ့အစားအစာေတြကို စားခါနီးမွာ အဲဒီဘူးကို မိုက္ခ႐ိုေဝ့ဖ္ထဲ ထည့္ၿပီး အပူေပးခဲ့ရင္ စတိုင္ရင္းဆိုတဲ့ ဓာတုပစၥည္းထြက္လာပါတယ္။ ဒီဓာတု ပစၥည္းနဲ႔ မၾကာခဏထိေတြ႕သူေတြက ေသြးျဖဴဥကင္ဆာ၊ Lymph အက်ိတ္ ကင္ဆာ၊ မုန္႔ခ်ိဳအိတ္ကင္ဆာ ဒါမွမဟုတ္ အစာမ်ိဳႁပြန္ကင္ဆာေတြ ျဖစ္ႏိုင္ေျခမ်ား တယ္လို႔ သိရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ပလတ္ စတစ္ဘူးထဲက အစားအစာေတြကို ပန္း ကန္ထဲ ေျပာင္းၿပီးမွသာ ျပန္ေႏႊးပါ။

အနီေရာင္အသားစားျခင္း
အနီေရာင္အသားမွာလည္း ႏိုက္ ထရိတ္နဲ႔ ႏိုက္ထ႐ိုက္ေတြ ပါဝင္ပါတယ္။ ဒီ ဓာတုပစၥည္းေတြ မပါဝင္ရင္ေတာင္မွ အနီေရာင္အသားကို မီးျပင္းျပင္းနဲ႔ ခ်က္ လိုက္တာေၾကာင့္ ကင္ဆာျဖစ္ေစတဲ့ ျဒပ္ေပါင္းေတြ ထြက္ရွိလာႏိုင္ပါတယ္။ ဒီျဒပ္ ေပါင္းေတြက DNA ကို ေျပာင္းလဲ မႈျဖစ္ေစၿပီး ကင္ဆာျဖစ္ႏိုင္ေျချမင့္မားသြားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အူမႀကီးကင္ဆာ ကေန ကာကြယ္ႏိုင္ေအာင္ တစ္ပတ္ကို အနီေရာင္အသား ၁၈ ေအာင္စထက္ နည္းၿပီးသာ စားသုံးသင့္တယ္လို႔ ကင္ဆာ သုေတသနဌာနက အႀကံေပးထားပါတယ္။

ေပါင္းသတ္ေဆး အသုံးျပဳၿပီး ဥယ်ာဥ္ၿခံစိုက္ျခင္း
ဥယ်ာဥ္ၿခံစိုက္သူေတြအေနနဲ႔ မိမိ ဥယ်ာဥ္ထဲက ေပါင္းျမက္ေတြကို သတ္ဖို႔ အတြက္ ေပါင္းသတ္ေဆးေတြ အသုံးျပဳ ၾကရပါတယ္။ ဒီေပါင္းသတ္ေဆးေတြမွာ ပါဝင္တဲ့ျဒပ္ေပါင္းေတြမွာ ကင္ဆာျဖစ္ ေစႏိုင္တဲ့ ဓာတုပစၥည္းေတြ မ်ားစြာပါဝင္ ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ျဖစ္ႏိုင္ရင္ေပါင္း သတ္ေဆး၊ ပိုးသတ္ေဆးေတြကို အသုံး မျပဳပါနဲ႔။

အကာအကြယ္မဲ့လိင္ဆက္ဆံျခင္း
အကာအကြယ္မဲ့ လိင္ဆက္ဆံတာ ေၾကာင့္ HPV နဲ႔ ကယ္လ္မိုင္းဒီးယားလို မ်ိဳး လိင္မွတစ္ဆင့္ကူးစက္ခံရတဲ့ေရာဂါေတြျဖစ္ႏိုင္ၿပီး ဒီႏွစ္မ်ိဳးစလုံးေၾကာင့္ ကင္ ဆာျဖစ္ႏိုင္ေျခ အလြန္ျမင့္မားသြားပါတယ္။

ထပ္ျပန္ေၾကာ္ဆီမ်ား စားသုံးျခင္း
ထပ္ျပန္ေၾကာ္ဆီစားသုံးတာက သားျမတ္၊ အူမႀကီး၊ ဆီးက်ိတ္ကင္ဆာ ျဖစ္ႏိုင္ေျခေတြနဲ႔ ဆက္စပ္မႈရွိပါတယ္။ ထပ္ျပန္ေၾကာ္ဆီ စားသုံးမႈမ်ားတဲ့ အမ်ိဳး သမီးေတြက ထပ္ျပန္ေၾကာ္ဆီလုံး၀မစား သုံးသူ ဒါမွမဟုတ္ စားသုံးမႈနည္းတဲ့အ မ်ိဳးသမီးေတြထက္ သားျမတ္ကင္ဆာ ျဖစ္ႏိုင္ေျခ ပိုမ်ားပါတယ္။ စမူဆာ၊ အီ ၾကာေကြး၊ ဘူးသီးေၾကာ္၊ ဘယာေၾကာ္ အစရွိတဲ့ ဆီေၾကာ္စာေတြက ထပ္ျပန္ ေၾကာ္ဆီေတြနဲ႔ ျပဳလုပ္ထားတာပါ။

ေလထုညစ္ညမ္းမႈႏွင့္ ထိေတြ႕ျခင္း
အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ကင္ဆာသု ေတသနအဖြဲ႕က ျပင္ပေလထုညစ္ညမ္း မႈဟာ ကင္ဆာျဖစ္ေစႏိုင္တဲ့ပစၥည္းလို႔ သတ္မွတ္ထားပါတယ္။ ေလထုညစ္ညမ္း မႈေၾကာင့္ အဆုတ္နဲ႔ ဆီးအိတ္ကင္ဆာ ျဖစ္ႏိုင္ေျချမင့္မားပါတယ္။ အသက္ရွင္ဖို႔ အတြက္ ေလကိုမျဖစ္မေန႐ႉရမွာျဖစ္တဲ့ အတြက္ ေလေကာင္းေလသန္႔ရတဲ့ေနရာ၊ စက္႐ုံအလုပ္႐ုံနဲ႔ေဝးကြာတဲ့ေနရာ၊ လူေန မႈမထူထပ္တဲ့ေနရာေတြကို ေ႐ြးခ်ယ္ၿပီး ေနထိုင္ပါ။

မ်ိဳး႐ိုးလိုက္ျခင္း
မိဘမ်ိဳး႐ိုးလိုက္တာေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ ကင္ဆာကိုေတာ့ ကာကြယ္လို႔ မရပါဘူး။ BRCA1 နဲ႔ BRCA2 မ်ိဳး႐ိုးဗီဇေၾကာင့္ ျဖစ္တဲ့ သားျမတ္ကင္ဆာဟာ မ်ိဳး႐ိုးလိုက္ တာေၾကာင့္ ျဖစ္တာပါ။ ဒီမ်ိဳး႐ိုးဗီဇ gနညန က သားဥအိမ္ကင္ဆာ၊ မုန္႔ခ်ိဳအိတ္နဲ႔ ဆီး အိတ္ကင္ဆာျဖစ္ႏိုင္ေျခလည္း ျမင့္မား ပါတယ္။ သင့္မိသားစုဝင္ထဲမွာ ဒီကင္ ဆာျဖစ္ေပၚေနသူရွိရင္ မၾကာခဏ က်န္း မာေရးစစ္ေဆးမႈ ျပဳလုပ္သင့္ပါတယ္။

ေဆး႐ြက္ႀကီးငုံျခင္း
တခ်ိဳ႕လူေတြက ေဆးလိပ္ေသာက္ တာေၾကာင့္ က်န္းမာေရးအႏၲရာယ္ျဖစ္မွာ ကိုစိုးရိမ္ၿပီး ေဆးလိပ္မေသာက္ေတာ့ဘဲ ေဆး႐ြက္ႀကီးကို ငုံတတ္ၾကပါတယ္။ ေဆး႐ြက္ႀကီးကလည္း ေဆးလိပ္လိုမ်ိဳးပဲ အႏၲရာယ္အလြန္မ်ားပါတယ္။ သူ႕မွာ နီကိုတင္းေတြ မ်ားစြာပါဝင္တဲ့အျပင္ ကင္ဆာျဖစ္ေစတဲ့ ဓာတုပစၥည္းေပါင္း ၂၈ မ်ိဳးအထိ ပါဝင္ပါတယ္။ ေဆး႐ြက္ႀကီး ငုံတာေၾကာင့္ ခံတြင္းကင္ဆာ၊ အစာအိမ္ ကင္ဆာနဲ႔ အစာမ်ိဳႁပြန္ကင္ဆာေတြျဖစ္ႏိုင္ေျခမ်ားတဲ့အျပင္ ႏွလုံးတိုက္ခိုက္ခံရ ႏိုင္ေျခနဲ႔ ေလျဖတ္ႏိုင္ေျခအလြန္ျမင့္မားပါတယ္။

ေက်ာက္ဂြမ္းမႈန္မ်ား(Asbestos)ႏွင့္ ထိေတြ႕ျခင္း
ႏွစ္ခ်ိဳ႕အေဆာက္အအုံေတြ (ဥပမာ ေက်ာင္း၊ အိမ္ေဟာင္းအိမ္အို၊ လူအမ်ား သုံးအေဆာက္အအုံႀကီးေတြ)မွာ Asbestos ေတြပါဝင္တတ္ၿပီး သူ႕ေၾကာင့္ ကင္ ဆာျဖစ္ႏိုင္ေျခ အလြန္ျမင့္မားပါ တယ္။ အဲဒီအေဆာက္အအုံေတြမွာ အသုံးျပဳတဲ့ အပူအေအးမၽွတေစတဲ့ ပစၥည္း၊ မီးကာပစၥည္းနဲ႔ အေဆာက္အအုံ ေဆာက္လုပ္ခဲ့ရာ မွာပါဝင္တဲ့ပစၥည္းေတြ မွာ Asbestos ေတြ ပါဝင္တတ္ပါတယ္။

အခ်ဥ္ေဖာက္ထားေသာပစၥည္းအခ်ိဳ႕ စားသုံးျခင္း
အခ်ဥ္ေဖာက္ထားတဲ့အစားအစာ ေတြက က်န္းမာေရးအတြက္ အက်ိဳး ေက်းဇူးမ်ားစြာရရွိေပမယ့္ တခ်ိဳ႕အခ်ဥ္ ေဖာက္ပစၥည္းေတြက ႏွာေခါင္းနဲ႔ လည္ ေခ်ာင္း ကင္ဆာျဖစ္ႏိုင္ေျခ အလြန္ျမင့္ မားတယ္လို႔ သိရပါတယ္။ သူတို႔မွာ ကင္ ဆာျဖစ္ေစႏိုင္တဲ့ဓာတုပစၥည္း ႏိုက္ထ ရိတ္နဲ႔ ႏိုက္ထ႐ိုက္ေတြ ပါဝင္ေနတဲ့ အတြက္ ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ ႏိုက္ထ႐ိုစမင္း အျဖစ္ ေျပာင္းလဲသြားၿပီး ကင္ဆာျဖစ္ ေစတာပါ။ ဒါေၾကာင့္ အခ်ဥ္ေဖာက္ထား တဲ့ အစားအစာေတြကို စားသုံးခ်င္ရင္ သဘာ၀အတိုင္း မိမိကိုယ္တိုင္ျပဳလုပ္ကာ စားသုံးသင့္ပါတယ္။

ဆီးခ်ိဳေရာဂါရွိျခင္း
အမ်ိဳးအစား(၁) ဒါမွမဟုတ္ အမ်ိဳးအစား(၂) ဆီးခ်ိဳေရာဂါရွိသူေတြမွာ ကင္ ဆာေရာဂါျဖစ္ႏိုင္ေျခအလြန္ျမင့္မားတယ္လို႔ သိရပါတယ္။ ဆီးခ်ိဳေရာဂါရွိသူ အမ်ိဳး သမီးေတြက ကင္ဆာျဖစ္ႏိုင္ေျခ ၂၇ ရာခိုင္ႏႈန္းရွိၿပီး ဆီးခ်ိဳေရာဂါရွိသူ အမ်ိဳးသားေတြကေတာ့ ကင္ဆာျဖစ္ႏိုင္ ေျခ ၁၉ ရာခိုင္ႏႈန္းရွိပါတယ္။
အမ်ိဳးအစား (၁) ဆီးခ်ိဳေရာဂါကို ေတာ့ ေပ်ာက္ကင္းေအာင္ မကုသႏိုင္ေပ မယ့္ အမ်ိဳးအစား(၂) ဆီးခ်ိဳေရာဂါ ကိုေတာ့ အစားအေသာက္ေျပာင္းလဲတာ၊ ကိုယ္ အေလးခ်ိန္က်ဆင္းတာေတြနဲ႔ သက္သာေအာင္ ျပဳလုပ္လို႔ရပါတယ္။ ဆီးခ်ိဳေရာဂါရွိသူေတြမွာ ေသြးတြင္း သၾကားဓာတ္ကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ရင္ ကင္ ဆာျဖစ္ႏိုင္ေျခေလ်ာ့ က်သြားပါတယ္။ ေသြးတြင္းသၾကားဓာတ္ျမင့္မားတာက DNA ေျပာင္းလဲမႈကို လႈံ႔ေဆာ္ႏိုင္တယ္ လို႔ သိပၸံပညာရွင္ေတြက ယုံၾကည္ၾကတဲ့ အတြက္ ေသြးတြင္းသၾကားဓာတ္ ထိန္း ခ်ဳပ္ႏိုင္မယ့္ နည္းလမ္းေတြကို ဆရာဝန္ နဲ႔တိုင္ပင္ကာ အႀကံဉာဏ္ရယူပါ။

ဓာတ္ေရာင္ျခည္ႏွင့္ထိေတြ႕ျခင္း
ဓာတ္ေရာင္ျခည္အမ်ားအျပားနဲ႔ ထိေတြ႕ရင္ တစ္သၽွဴးပ်က္စီးႏိုင္တဲ့ အတြက္ အလြန္အႏၲရာယ္မ်ားပါတယ္။ ဓာတ္ေရာင္ျခည္အနည္းငယ္နဲ႔ မၾကာ ခဏထိေတြ႕တာကလည္း က်န္းမာေရး အတြက္ အႏၲရာယ္ရွိပါတယ္။ ဓာတ္ ေရာင္ျခည္ဟာ သင္ထင္မွတ္မထားတဲ့ တီဗီ၊ လက္ကိုင္ဖုန္းနဲ႔ သင့္ကားေတြထဲ ကေနလည္း ရရွိႏိုင္ပါတယ္။ တတ္ႏိုင္ သမၽွ ေနေရာင္ျခည္နဲ႔ေဝးေအာင္ေနၿပီး ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္ဒဏ္ကေန ကာ ကြယ္ထားပါ။
ကိုယ္ဝန္ေဆာင္အမ်ိဳးသမီးျဖစ္ရင္၊ အသက္ႀကီးရင္ ဒါမွမဟုတ္ ခုခံအား စနစ္နည္းေနရင္ ဓာတ္ေရာင္ျခည္နဲ႔ထိ ေတြ႕မႈကို အတတ္ႏိုင္ဆုံးေရွာင္ၾကဥ္ပါ။

ဒီဇယ္ေငြ႕ကို ႐ႉရျခင္း
ဒီဇယ္ေငြ႕ဟာ အင္ဂ်င္ႀကီးေတြ အသုံးျပဳရတဲ့ ကုန္တင္ကား၊ ဘတ္စကား၊ မီးရထား၊ မီးစက္နဲ႔ ခရီးသည္တင္ယာဥ္ ေတြမွာ အသုံးျပဳေလ့ရွိပါတယ္။ ဒီဇယ္ ကား ကေနထြက္လာတဲ့ အိတ္ခ္ေဇာေငြ႕ ေတြမွာ ကင္ဆာျဖစ္ေစႏိုင္တဲ့ပစၥည္းအမ်ိဳးအစား ေပါင္း ၃၀ ေက်ာ္ပါဝင္ပါတယ္။ ဒီဇယ္ေငြ႕ကို ႐ႉရတာေၾကာင့္ အဆုတ္ ကင္ဆာ၊ အစာမ်ိဳႁပြန္ကင္ဆာနဲ႔ အစာ အိမ္ကင္ဆာျဖစ္ႏိုင္ေျခေတြအလြန္ျမင့္ မားပါတယ္။

ဗီဇ (Gene) ေျပာင္းလဲျခင္း
မ်ိဳး႐ိုးဗီဇေၾကာင့္ပါလာတဲ့ Gene အျပင္ သင္ရဲ႕ ေန႔စဥ္ဘ၀ေနထိုင္မႈပုံစံ ေၾကာင့္ ေျပာင္းလဲလာတဲ့ Gene ေၾကာင့္ လည္း ကင္ဆာျဖစ္ႏိုင္ေျခ ျမင့္မားပါတယ္။ ဥပမာအားျဖင့္ ေနေရာင္ျခည္နဲ႔ ထိေတြ႕ မႈမ်ားတာေၾကာင့္ Gene ေျပာင္း လဲမႈျဖစ္ ၿပီး အေရျပားကင္ဆာျဖစ္လာတာပါ။

ေဒါက္တာခင္မိုးမိုး

Post Author: Good Health Journal