ရာသီေပၚတုပ္ေကြးေရာဂါ (သို႔မဟုတ္) မိုးရာသီႏွင္အတူပါလာေသာေရာဂါ

ရာသီေပၚတုပ္ေကြးေရာဂါက ဘယ္လိုနည္း လမ္းေတြနဲ႔ကူးစက္ႏိုင္ပါသလဲ ဆရာမ။
တုပ္ေကြးေရာဂါျဖစ္ေနသူက ႏွာ ေခ်၊ ေခ်ာင္းဆိုးလိုက္တဲ့အခါထြက္လာတဲ့ အမႈန္အမႊားေလးေတြကို တျခားတစ္ ေယာက္က တိုက္႐ိုက္႐ႉမိတဲ့အခါ တုပ္ ေကြးဗိုင္းရပ္စ္ပိုး တိုက္႐ိုက္ကူးပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ေတြမွာေတာ့ အဲဒီအမႈန္အမႊားေတြ က တံခါးလက္ကိုင္မွာ၊ ထိုင္ခုံမွာ၊ စားပြဲ မွာ ကပ္ေနမယ္၊ အဲဒီေနရာကို လက္နဲ႔ ကိုင္မိမယ္၊ အဲဒီလက္နဲ႔ ႏွာေခါင္းကို ပြတ္ မိမယ္ဆိုရင္ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးက ႏွာေခါင္းက တစ္ဆင့္ အသက္႐ႉလမ္းေၾကာင္းထဲ ဝင္ သြားမယ္၊ အဲဒီလိုနည္းနဲ႔ သြယ္ဝိုက္ၿပီး လည္း ကူးစက္ပါတယ္။ အမ်ားဆုံးကူး စက္တာကေတာ့ တိုက္႐ိုက္ကူးစက္တာ မ်ားပါတယ္။ အသက္႐ႉလမ္းေၾကာင္းက ေန ကူးစက္တာေၾကာင့္ အိမ္တစ္အိမ္မွာ တစ္ေယာက္ တုပ္ေကြးေရာဂါျဖစ္ရင္ က်န္တဲ့တစ္အိမ္သားလုံးလည္း တုပ္ ေကြး ေရာဂါျဖစ္ပြားၾကပါတယ္။ အမ်ား ဆုံးကူးစက္တတ္တဲ့ အသက္အ႐ြယ္က ႏွစ္ႏွစ္ေအာက္ကေလးေတြ၊ အသက္ ၆၅ ႏွစ္အထက္ေတြ၊ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေတြနဲ႔ အခံေရာဂါရွိသူေတြမွာ ပိုေတြ႕ရပါတယ္။
လက္ကတစ္ဆင့္လည္း ကူးစက္ ႏိုင္တာေၾကာင့္ ေခ်ာင္းဆိုးတဲ့အခါ စနစ္ တက် ေခ်ာင္းဆိုးတတ္ဖို႔လိုပါတယ္။ ေခ်ာင္းဆိုးၿပီးတဲ့အခါ တျခားသူကို၊ ပစၥည္းေတြကို မကိုင္တြယ္ခင္ လက္အရင္ ေဆးဖို႔လိုပါတယ္။ တုပ္ေကြးျဖစ္သူအနား မွာ ေနတဲ့သူေတြ၊ ျပဳစုေပးသူေတြက လက္မၾကာခဏ ေဆးရမယ္၊ ႏွာေခါင္း စည္း စည္းထားရမယ္၊ လူထူတဲ့ေနရာမွာ အလြယ္တကူ ေခ်ာင္းဆိုးလိုက္တာ၊ ႏွာ ေခ်လိုက္တာက ကိုယ္ကေန တျခားလူအ မ်ားႀကီးကို ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးေတြ ကူးစက္သြား ေစပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ တုပ္ေကြးျဖစ္ေနရင္ လူထူတဲ့ေနရာေတြကိုမသြားဘဲ အိမ္မွာ ပဲ နားနားေနေန ေနသင့္ပါတယ္။ ေက်ာင္းသားဆိုရင္လည္း ေက်ာင္းမသြား ဘဲေနတာ၊ ႐ုံးဝန္ထမ္းဆိုရင္လည္း ႐ုံး မတက္ဘဲ ခြင့္ယူလိုက္တာေတြ လုပ္ပါက ကူးစက္ခံရမႈ နည္းသြားေစပါတယ္။

တုပ္ေကြးဗိုင္းရပ္စ္ပိုး အမ်ိဳးအစားေတြ ဘယ္ ေလာက္ရွိပါသလဲ ဆရာမ။
ရာသီေပၚတုပ္ေကြးေရာဂါမွာ အင္ဖ လူရမ္ဇာ(Influenza) ) ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးကို A, B, C ဆိုၿပီး ခြဲျခားထားပါတယ္။ A ေအာက္မွာ H1N1 နဲ႔ H5N1ဆိုၿပီး လူ ေတြၾကားမွာ အဓိကကူးစက္တဲ့ မ်ိဳးစိတ္ ႏွစ္မ်ိဳး ထြက္လာပါတယ္။ B မွာလည္း မ်ိဳးစိတ္ေတြ အမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။ C က ေတာ့ ကူးစက္တာ နည္းပါတယ္။ ရံဖန္ ရံခါမွပဲ ကူးစက္ပါတယ္။

ရာသီေပၚတုပ္ေကြးက ဘယ္လိုအခ်ိန္ေတြမွာ ျဖစ္ပြားမႈမ်ားပါသလဲ ဆရာမ။
ေအးတဲ့ႏိုင္ငံေတြမွာ ေအးတဲ့ ေဆာင္းရာသီမွာ ျဖစ္ပြားေလ့ရွိၾကတယ္။ အပူပိုင္းေဒသမွာရွိတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံလိုႏိုင္ငံ မွာေတာ့ စိုစြတ္တဲ့မိုးရာသီမွာ အျဖစ္မ်ား ပါတယ္။ မိုးက်ၿပီဆိုတာနဲ႔ တုပ္ေကြးဗိုင္း ရပ္စ္ပိုးေတြပါလာၿပီး မိုးကုန္တာနဲ႔ ဗိုင္း ရပ္စ္ပိုးေတြ မရွိေတာ့ပါဘူး။ တစ္ႏွစ္ပတ္ လုံး တျခားဗိုင္းရပ္စ္ပိုးေတြရွိေပမယ့္ မိုး တြင္းမွာ အဓိကက ျမန္မာႏိုင္ငံအေနနဲ႔ ေတြ႕ရတာက ကေလးေတြမွာ ေသြးလြန္ တုပ္ေကြး၊ လူႀကီးေတြေရာ၊ ကေလးေတြ ေရာ ျဖစ္ႏိုင္တာက ရာသီေပၚတုပ္ေကြး၊ အဲဒီႏွစ္ခုက မိုးက်ၿပီဆိုတာနဲ႔ တစ္ၿပိဳင္ နက္တည္း ေတြ႕ရပါတယ္။

တုပ္ေကြးေရာဂါလကၡဏာေတြကို ရွင္းျပေပးပါ။
တုပ္ေကြးဗိုင္းရပ္စ္ပိုး စတင္ကူးစက္ ခံရၿပီး ႏွစ္ရက္အတြင္း တုပ္ေကြးလကၡ ဏာေတြ ျဖစ္ေပၚပါတယ္။ ႐ုတ္တရက္ ခ်မ္းတုန္ၿပီး ဖ်ားတယ္၊ ေခ်ာင္းဆိုးတယ္၊ ေခါင္းကိုက္တယ္၊ အဆစ္အမ်က္ေတြနဲ႔ ႂကြက္သားေတြ နာတယ္၊ လုံး၀ မလႈပ္ခ်င္ ဘူး၊ ေကြးေနခ်င္တယ္၊ လည္ပင္းနာ တယ္၊ ႏွာေစးတယ္။ ေခ်ာင္းဆိုးတာက စဆိုးတဲ့အခ်ိန္ကေန ႏွစ္ပတ္၊ သုံးပတ္ ေလာက္အထိ ၾကာသြားႏိုင္တယ္။ ေရာဂါ ျဖစ္ပြားၿပီးရင္ အမ်ားစုက လိုအပ္တဲ့ ေဆးဝါးေသာက္သုံးလိုက္ရင္ တစ္ပတ္-ႏွစ္ပတ္အတြင္း သူ႕ဘာသာသူ ျပန္ေကာင္း သြားၾကတယ္။

ဘယ္သူေတြမွာ တုပ္ေကြးေရာဂါ ပိုဆိုးႏိုင္ေျခ မ်ားပါသလဲ ဆရာမ။
အခံေရာဂါတစ္ခုခု ရွိေနသူေတြမွာ တုပ္ေကြးေရာဂါက ပိုဆိုးႏိုင္ပါတယ္။ ကိုယ္ခံအား မေကာင္းဘူး၊ နာတာရွည္ ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါ၊ အသည္းေရာဂါ၊ အ ဆုတ္ေရာဂါ၊ ႏွလုံးေရာဂါ၊ ဆီးခ်ိဳေရာဂါ၊ ကင္ဆာေရာဂါ၊ AIDS ေရာဂါရွိသူ ေတြမွာ နဂိုကတည္းက ကိုယ္ခံအား နည္းေနတာေၾကာင့္ ေတာ္ေတာ္နဲ႔ နာလန္ မထူဘဲတစ္ခါတစ္ရံမွာ အသက္ဆုံး႐ႈံး ရတဲ့ အထိ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ကၽြန္မရဲ႕ သုေတသနဆိုင္ရာ အေတြ႕အႀကဳံအရ အသက္ ၆၅ ႏွစ္ေက်ာ္၊ နာတာရွည္ အဆုတ္နဲ႔ အသက္႐ႉလမ္းေၾကာင္းေရာဂါ ရွိသူ လူႀကီးေတြဟာ H3N2 တုပ္ေကြး ဗိုင္းရပ္စ္ပိုး ကူးစက္ၿပီးေနာက္ Respi-ratory Failure လို႔ေခၚတဲ့ အဆုတ္ နဲ႔အသက္႐ႉလမ္းေၾကာင္း အလုပ္မလုပ္ ႏိုင္လို႔ အသက္အႏၲရာယ္နဲ႔ ႀကဳံေတြ႕ရ တာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ အသက္ႀကီးသူ ေတြ အေတာ္မ်ားမ်ား အသက္ဆုံး႐ႈံး တာကို ႀကဳံခဲ့ရပါတယ္။ အဲဒီႏွစ္မွာ တုပ္ ေကြးဗိုင္းရပ္စ္ပိုး မ်ိဳးစိတ္ေတြကို စၿပီး ေလ့လာတာပါ။ အဲဒီႏွစ္က ကူးစက္တာက H3N2 ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးျဖစ္ၿပီး သက္ႀကီး အေတာ္မ်ားမ်ား အသက္ဆုံး႐ႈံးတာကို သတိထားလိုက္မိပါတယ္။ တစ္ကမၻာလုံး မွာ တုပ္ေကြးေၾကာင့္ ေသဆုံးသူေတြဟာ ရာသီေပၚတုပ္ေကြးေၾကာင့္ပဲ ေသဆုံးၾက တာမ်ားပါတယ္။ ၾကက္ငွက္တုပ္ေကြး ေၾကာင့္ ေသဆုံးႏႈန္းက ရာသီေပၚတုပ္ ေကြးေၾကာင့္ ေသဆုံးႏႈန္းေလာက္ မမ်ား ပါဘူး။

တုပ္ေကြးေရာဂါအတြက္ ဘယ္လိုေဆးဝါးကုသ မႈေတြ ခံယူသင့္ပါသလဲ ဆရာမ။
ကိုယ္ခံအားေကာင္းတယ္၊ တျခား အခံေရာဂါေတြလည္း မရွိဘူးဆိုရင္ တုပ္ ေကြးေရာဂါအတြက္ ေဆးဝါးေတြ သီး သန္႔သုံးစရာ မလိုပါဘူး။ အဖ်ားက်ေဆး၊ ႏွာေစး၊ ေခ်ာင္းဆိုးေပ်ာက္ေဆးေတြ ေသာက္႐ုံနဲ႔ သက္သာေပ်ာက္ကင္းပါ တယ္။ မသက္သာဘူးဆိုရင္ေတာ့ ဗိုင္း ရပ္စ္ပိုးႏွစ္မ်ိဳးကို ကာကြယ္တားဆီးတဲ့ Antiviral ေဆးရွိပါတယ္။Neura-minidase inhibitors (NAIs) နဲ႔ Oseltamivir (Tamiflu) ေတြရွိပါ တယ္။ ကိုယ့္လူနာက တုပ္ေကြးျဖစ္ၿပီး ေတာ္ေတာ္နဲ႔ နာလန္ထူဖို႔ ခက္ခဲမယ္၊ ေဆးေတြဝယ္ဖို႔လည္း လက္လွမ္းမီတဲ့ အေနအထားမ်ိဳးျဖစ္တယ္ဆိုရင္ေတာ့ လိုအပ္ရင္ သုံးစြဲႏိုင္ပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံထဲကို အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံ ေတြကေန တုပ္ေကြးေရာဂါပိုး သယ္လာ တယ္၊ တခ်ိဳ႕ေတြက ႏိုင္ငံျခားမွာ တုပ္ ေကြးကုသဖို႔ ေဆးေတြ သုံးစြဲခဲ့ၾကတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ တုပ္ေကြး အတြက္ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးအတြက္ ေဆးေတြ သုံးစြဲတာမ်ိဳး မရွိေပမယ့္ သုေတသနအရ ေတြ႕ရွိရတဲ့ တုပ္ေကြးဗိုင္းရပ္စ္ပိုးေတြက ေဆးယဥ္ေနတာကို ေတြ႕ရတယ္။ ကိုယ္ က ေဆးမသုံးစြဲဖူးေပမယ့္ ကိုယ့္ဆီမွာ ေတြ႕ရတဲ့ တုပ္ေကြးဗိုင္းရပ္စ္ပိုးက ေဆး ယဥ္ၿပီးသား ျဖစ္ေနတာကိုေတြ႕ရပါတယ္။

တုပ္ေကြးကာကြယ္ေဆးက အျပည့္အဝ ကာ ကြယ္ေပးႏိုင္ပါသလား ဆရာမ။
တုပ္ေကြးကာကြယ္ေဆးကို ထုတ္ လုပ္တဲ့အခါ ဒီႏွစ္စဥ္မွာျဖစ္ပြားတဲ့ တုပ္ ေကြးဗိုင္းရပ္စ္ပိုးေတြကို သုေတသနျပဳ လုပ္ၿပီး ေနာင္ႏွစ္မွာ ထြက္လာႏိုင္တဲ့ပိုးကို ႀကိဳတင္တြက္ခ်က္ကာ ထုတ္ထားတဲ့ ေဆးျဖစ္ပါတယ္။ အရင္က တုပ္ေကြးကာ ကြယ္ေဆးက A ဘက္က မ်ိဳးစိတ္ ႏွစ္ မ်ိဳးနဲ႔ B ဘက္ မ်ိဳးစိတ္တစ္မ်ိဳးကို ကာ ကြယ္တဲ့ သုံးမ်ိဳးေပါင္းထားတဲ့ Trivalent ဆိုၿပီး ထုတ္လုပ္ထားပါတယ္။ အခုဆိုရင္ A ဘက္က ႏွစ္ခုနဲ႔ B ဘက္က ႏွစ္ခု ေပါင္းထားတဲ့ Trivalent ဆိုၿပီး ေပၚလာ ပါတယ္။ ျဖစ္ေလ့ျဖစ္ထရွိတဲ့ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုး ေလးမ်ိဳးကို ကာကြယ္တဲ့ေဆးေတြေပၚ လာပါၿပီ။ အရင္က ကမၻာရဲ႕ ေျမာက္ဘက္ ျခမ္းနဲ႔ေတာင္ဘက္ျခမ္းဆိုၿပီး ျဖစ္ပြားမႈ မ်ားတာေပၚ မူတည္ၿပီး ထုတ္လုပ္ထားၾက ပါတယ္။ ခုေနာက္ပိုင္းေတာ့ ေျမာက္ ဘက္နဲ႔ ေတာင္ဘက္မွာ ျဖစ္ပြားတာက သိပ္မကြာေတာ့ပါဘူး။ အားလုံးလိုလို အတူတူပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ပါေမာကၡေဒါက္တာရတနာေက်ာ္
အဆုတ္ႏွင့္ရင္ေခါင္း အထူးကုသမားေတာ္ႀကီး

 

Post Author: Good Health Journal

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *