သဘာ၀ရဲ႕ အသက္ရွည္ေဆး သို႔မဟုတ္ ခ်စ္ခင္ရသူမိတ္ေဆြမ်ား

လူတစ္ေယာက္ အသက္ရွည္ၿပီး အ နာကင္းမဲ့ဖို႔ ျပဳလုပ္သင့္၊ လိုက္နာသင့္တဲ့ အမူအက်င့္ေတြအေၾကာင္းကို ကၽြန္မတို႔ အေတာ္မ်ားမ်ားက တီးမိေခါက္မိရွိတတ္ ၾကပါတယ္။ အဲဒီအထဲက တခ်ိဳ႕အက်င့္ ေတြဟာ အစျပဳပ်ိဳးေထာင္ေပးရတာမ်ိဳး ျဖစ္ၿပီး တခ်ိဳ႕ေတြကေတာ့ သတိထားေလ့ က်င့္ယူရတဲ့အက်င့္ေတြပါပဲ။ အဲဒီလို တ ကူးတက ေလ့က်င့္ေပးစရာမလိုဘဲ ကၽြန္မ တို႔ က်န္းမာေရးကို အားေပးေနတဲ့အရာ ေတြလည္း ရွိပါေသးတယ္။ ဒါေတြက ေတာ့ ကၽြန္မတို႔ရဲ႕ မိတ္ေဆြ သူငယ္ခ်င္း ေတြပါပဲ။ University of North Carolina က လူမႈဆက္ဆံေရးနဲ႔ပတ္သက္ တဲ့ေလ့လာသူေတြဟာ မိတ္ေဆြသူငယ္ ခ်င္းေတြၾကားထဲက ဆက္ဆံမႈေတြနဲ႔ က်န္း မာေရးဆက္စပ္မႈေတြကို ေျခရာခံၿပီးတဲ့ ေနာက္မွာ အားလုံးမထင္မွတ္ထားတဲ့ ရ လဒ္ေကာင္းေတြကို ေဖာ္ထုတ္ေၾကညာခဲ့ ပါတယ္။

၁။ ေသြးတိုးက်ေစျခင္း
အလြယ္တကူ စိတ္တိုတတ္တာ၊ စိတ္ ဖိစီးမႈကို ခံစားရလြယ္တတ္တာေတြဟာ က်န္းမာေရးကို အေထာက္အကူျပဳေပး တဲ့အမူအက်င့္ေတြေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ လူတစ္ေယာက္ဟာ အထီးက်န္မႈေတြကို ခံစားေနရတဲ့အခ်ိန္ေတြမွာ ဒီလိုခံစားရမႈ ေတြက ပိုၿပီးေတာ့သိသာပါတယ္။ ေဆးဝါး အကူအညီေတြရယူဖို႔ မလိုဘဲနဲ႔ ဒီအေျခ အေနေတြကို ကူညီေျဖရွင္းေပးတာက ေတာ့ ခင္မင္ရင္းႏွီးမႈေတြတိုးေအာင္ ျပဳ လုပ္တာပါပဲ။ ေလ့လာမႈတစ္ခုအရေတာ့ အထီးက်န္တဲ့ေဝဒနာကို ခံစားရတာနဲ႔ ေသြးတိုးတာက တိုက္႐ိုက္ဆက္ႏႊယ္မႈရွိ တာကို ေတြ႕ရွိခဲ့ပါတယ္။ လူတစ္ေယာက္ ဟာ မိမိကိုခ်စ္ခင္ႏွစ္သက္တဲ့သူေတြ၊ မိမိကို စိတ္ခြန္အားေပးတဲ့သူေတြနဲ႔ အ တူတကြရွိေနေပးရင္ေတာ့ ေသြးတိုးေရာ ဂါျဖစ္ႏိုင္ေျခ ၆၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္အထိ ေလ်ာ့နည္းေနတတ္လို႔ ဆိုထားပါတယ္။

၂။ ဆြဲေဆာင္မႈ ပိုမိုရွိေစႏိုင္ျခင္း
ဘ၀ကို လြတ္လပ္ေပါ့ပါးၿပီး ယုံၾကည္ မႈရွိရွိ ျဖတ္သန္းႏိုင္ဖို႔ သူငယ္ခ်င္းေတြဟာ အေကာင္းဆုံး အေဖာ္မြန္ေတြပါပဲ။ ကၽြန္မ တို႔တစ္ေယာက္တည္း ရွိေနခ်ိန္ေတြထက္ အေပါင္းအသင္းေတြနဲ႔ရွိေနတဲ့အခ်ိန္ ေတြမွာ အိုင္ဒီယာအသစ္ေတြ၊ ဟာသ ဉာဏ္ကြန္႔ျမဴးတာေတြဟာ ပိုၿပီးေတာ့ျဖစ္ လာႏိုင္ပါတယ္။ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသား ေတြကို ေလ့လာမႈျပဳလုပ္တဲ့အခါမွာလည္း အုပ္စုနဲ႔ေနတတ္တဲ့ ေက်ာင္းသားေတြဟာ ပိုၿပီးေတာ့ ဖန္တီးတီထြင္ႏိုင္စြမ္းေတြျမင့္ ၿပီး တစ္ေယာက္တည္းသီးျခားေနတတ္ တဲ့သူေတြထက္ လူေပါင္းဆံ့တတ္တာကို ေတြ႕ရွိခဲ့ရပါတယ္။

၃။ ျငင္းပယ္ခံရျခင္းႏွင့္ စိတ္အနာတရမ်ားကို ဖယ္ရွားေပးႏိုင္ျခင္း
ဘ၀မွာ ကၽြန္မတို႔ ေမၽွာ္လင့္ထားသ လို၊ စီစဥ္ထားသလိုမ်ိဳး ျဖစ္မလာၾကတဲ့ အခ်ိန္ေတြ ဒုနဲ႔ေဒးပါပဲ။ ဒီလိုအခိုက္အ တန္႔ေတြမွာ လြင့္ျပယ္သြားတဲ့ စိတ္အေျခ အေနေတြကို ေကာက္ယူၿပီးေတာ့ ယို ယြင္းသြားတဲ့ စိတ္ခြန္အားေတြကို ျပန္လည္ ျဖည့္တင္းေပးမယ့္သူေတြဟာ သူငယ္ခ်င္း ေတြပါပဲ။ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္က ကေလးေတြမွာ ျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ ေလ့လာမႈေတြအရေတာ့ တ ျခားသူေတြရဲ႕ ျငင္းပယ္မႈကို ခံရတဲ့အခ်ိန္ မ်ိဳးေတြ၊ မိဘဆရာသမားေတြဆီကေန ဆူပူခံရတဲ့အခ်ိန္မ်ိဳးေတြမွာ သူငယ္ခ်င္း ေတြနဲ႔ တရင္းတႏွီးရွိေနတာက တည္ တည္ၿငိမ္ၿငိမ္ ေနထိုင္ႏိုင္ဖို႔ အေထာက္အ ကူျဖစ္တာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ သူငယ္ခ်င္း ေတြဟာ ကၽြန္မတို႔ရဲ႕ စိတ္ဖိစီးမႈေတြကို အေဝးကိုလြင့္ထြက္သြားေအာင္ တိုက္ ထုတ္မေပးႏိုင္ေပမယ့္ ေလ်ာ့ပါးေအာင္ ေတာ့ ကူညီေပးႏိုင္ပါတယ္။

၄။ ေတာင္ကုန္းမ်ားကို ေျပေလ်ာ့ေစျခင္း
ေတာင္တက္ခရီးသြားလို႔ မတ္ေစာက္ တဲ့ေတာင္ကုန္းေတြကို ျဖတ္သန္းတဲ့အခါ ေတြမွာ မိတ္ေဆြအေပါင္းအသင္းေတြနဲ႔ စုစုစည္းစည္းသြားရတာထက္ တစ္ေယာက္ တည္းသြားတာက ပိုၿပီးပင္ပန္းတယ္လို႔ ခံစားရတတ္တာဟာ လူ႕သဘာ၀ပါပဲ။ ဒီလိုပါပဲ၊ ကၽြန္မတို႔ဟာ ေရွာင္လႊဲလို႔မရတဲ့ လူ႕ဘ၀အခက္အခဲေတြကို ရင္ဆိုင္ရတဲ့ အခါမွာ တစ္ေယာက္တည္းအျမင္နဲ႔ၾကည့္ တဲ့အခါ ပိုၿပီးေတာ့ ခက္ခဲၾကမ္းတမ္းတယ္ လို႔ ခံယူမိေနတတ္ပါတယ္။ ဒီလိုအခ်ိန္မ်ိဳး ေတြမွာ ခင္မင္ရတဲ့ မိတ္ေဆြ၊ သူငယ္ခ်င္း ေတြနဲ႔ ရင္ဖြင့္ရင္း၊ တိုင္ပင္ရင္းနဲ႔ပဲ ကၽြန္မ တို႔တစ္ေတြ မျဖစ္မေန ေက်ာ္ျဖတ္ရမယ့္ ေတာင္ကုန္းေတြဟာ ေျပေလ်ာ့သြားပါ လိမ့္မယ္။

၅။ ကင္ဆာေရာဂါကို တိုက္ထုတ္ႏိုင္ျခင္း
ေနာက္ထပ္မယုံႏိုင္စရာေကာင္း ေလာက္တဲ့အစြမ္းကေတာ့ ကင္ဆာေရာ ဂါကိုတိုက္ထုတ္ႏိုင္တာပါပဲ။ ကင္ဆာ ေဝဒနာကို ခံစားေနရသူေတြထဲမွာမွ မိတ္ ေဆြသူငယ္ခ်င္းေတြရဲ႕ ခ်စ္ခင္မႈေတြကို ရတဲ့သူေတြဟာ တျခားသူေတြထက္ ကု သခံယူမႈမွာ ပိုထိေရာက္ပါတယ္။ ခ်စ္ခင္ သူေတြေၾကာင့္ပဲ ေဝဒနာခံစားရတာေတြ ဟာ တျခားသူေတြထက္ ေလ်ာ့ပါးေန တတ္တယ္လို The Journal of Cancer က ေဆာင္းပါးထဲမွာ ေဖာ္ျပေရးသားထား ပါတယ္။

၆။ ရည္မွန္းခ်က္ပန္းတိုင္ ေရာက္ေအာင္ တြန္းပို႔ေပးႏိုင္ျခင္း
ကၽြန္မတို႔မွာ သူတစ္ပါးနဲ႔ မတူညီတဲ့ အႀကံဉာဏ္ေတြ၊ ဝါသနာေတြရွိေနတတ္ ၿပီး အဲဒါေတြကို ထုတ္ေဖာ္ျပသခြင့္ရွိတဲ့သူ ေတြဟာ သူငယ္ခ်င္းေတြပါပဲ။ ကၽြမ္းက်င္ တဲ့ အႀကံေပးပညာရွင္ေတြဟာ ကၽြန္မတို႔ ရဲ႕ စိတ္ကူးေတြကို ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာၿပီးေတာ့ ကၽြန္မတို႔ကို သုံးသပ္မႈေပးေနတဲ့အခ်ိန္ မွာ သူငယ္ခ်င္းေတြကေတာ့ ယုံၾကည္ရာ ကိုဆက္လုပ္ဖို႔ အားေတြ ေပးေနတတ္ပါ တယ္။ မျဖစ္ႏိုင္ဘူးလို႔ အထင္ေရာက္ေစ တဲ့ အတားအဆီးေတြကို ျဖတ္ေက်ာ္ႏိုင္ဖို႔ အတြက္ ကၽြန္မတို႔ရဲ႕ သူငယ္ခ်င္းေတြဟာ ခြန္အား ႏွစ္ဆေပးႏိုင္တယ္လို႔ Uညငလ-နမ်ငအပ သ္ Gနသမါငa က သုေတသီေတြက ထုတ္ေဖာ္ေျပာၾကားထားပါတယ္။

၇။ အထီးက်န္မႈကို လြင့္ပါးေစျခင္း
Brigham Young University မွ Associate Professor တစ္ေယာက္ ျဖစ္တဲ့ Ulianne Holt-Lunstad ဟာ ခင္မင္ရင္းႏွီးမႈရွိတာနဲ႔ ေသဆုံးႏႈန္းဆိုတဲ့ ဆက္ႏႊယ္ခ်က္ကို သက္ေသျပႏိုင္ဖို႔ ေလ့ လာမႈေပါင္း ၁၅၀ ေက်ာ္ကို ျပဳလုပ္ခဲ့ၿပီး ခိုင္မာတဲ့ေကာက္ႏုတ္ခ်က္တစ္ခုကိုခ်ႏိုင္ ခဲ့ပါတယ္။ လူမႈဆက္ဆံေရးမွာ အားနည္း တဲ့သူေတြရဲ႕ ဘ၀သက္တမ္းဟာ တျခားသူ ေတြထက္ တိုေနတတ္ပါတယ္။ အထီးက်န္ တယ္ဆိုတဲ့ခံစားမႈမ်ိဳးမရရွိဖို႔ သိစိတ္က ျဖစ္ေစ၊ မသိစိတ္ရဲ႕ တြန္းအားေၾကာင့္ျဖစ္ ေစ စီးကရက္ေသာက္တာ၊ အရက္အလြန္ အကၽြံေသာက္တာေတြကေနစၿပီးေတာ့ က်န္းမာေရးနဲ႔ မညီၫြတ္တဲ့ အမူအက်င့္ ေတြကို ျပဳမူေနမိတတ္ပါတယ္။ ဒါေတြနဲ႔ ဆက္ႏႊယ္ၿပီးေတာ့ အဝလြန္တာ၊ ဆီးခ်ိဳ ေရာဂါ၊ ေသြးေၾကာပိတ္ဆို႔တာ စတဲ့ ေဝဒ နာေတြကို ခံစားရတတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ပဲ သူငယ္ခ်င္းေတြဟာ ကၽြန္မတို႔ အသက္ ရွည္ရာ သဘာ၀ကေပးတဲ့ အားေဆးေတြ ျဖစ္လာပါတယ္။
မိတ္ေဆြဆိုတာဟာ တစ္သက္လုံး အတြက္ ခူးဆြတ္လို႔မကုန္တဲ့ အသီးအႏွံ ပင္ေတြျဖစ္ၾကပါတယ္။ တစ္ေယာက္နဲ႔ တစ္ေယာက္ေဖးမရင္း၊ တစ္ေယာက္အရိပ္ တစ္ေယာက္ခိုရင္းနဲ႔ ဘ၀ရဲ႕ ေနဝင္ခ်ိန္ ေတြအထိ အတူရွိေနမယ့္ ရဲေဘာ္ရဲဘက္ ေကာင္းေတြလည္း ျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒါ ေၾကာင့္ ကၽြန္မတို႔ေတြၾကားက ခင္မင္ ရင္းႏွီးမႈေတြ တိုးသထက္ တိုးဖို႔ သတိထား ရမယ့္အရာေလးေတြကို လက္ဆင့္ကမ္း လိုက္ခ်င္ပါတယ္။
(က) ခင္မင္မႈသာ ေရွး႐ႈရာပါ
တစ္ေယာက္နဲ႔ တစ္ေယာက္ၾကားက ခင္မင္မႈေတြ သက္တမ္းရွည္ဖို႔အတြက္ မ်က္ႏွာခ်င္းဆိုင္ေတြ႕မွ ျဖစ္မယ္ဆိုတဲ့ ကာလႀကီးဟာ ကုန္ဆုံးခဲ့ပါၿပီ။ အလွမ္းေဝး ကြာေနတဲ့ေနရာကို ေရာက္ေနတဲ့တိုင္ ေအာင္ Sသခငal ၿနိငa ေတြကေနတစ္ ဆင့္ တစ္ေယာက္အေၾကာင္းကိုတစ္ ေယာက္ သိေနႏိုင္ပါတယ္။ ဘယ္ေနရာ မွာေတြ႕မယ္၊ ဘယ္သူေတြနဲ႔ဆုံမွျဖစ္မယ္ ဆိုတာထက္ ဖုန္းေလးတစ္ခ်က္ေလာက္ ဆက္ၿပီးေတာ့ပဲျဖစ္ျဖစ္ ကၽြန္မတို႔ရဲ႕ သတိတရရွိေနမႈေတြကို သူငယ္ခ်င္းေတြ သိေအာင္ ေျပာျပသင့္ပါတယ္။
(ခ) ပြင့္လင္းပါ
မိတ္ေဆြသက္တမ္းရွည္ၾကာမႈရဲ႕ လၽွိဳ႕ဝွက္ခ်က္တစ္ခုကေတာ့ တစ္ဦးအ ေပၚတစ္ဦး ႐ိုးသားပြင့္လင္းမႈရွိေနျခင္းပါ ပဲ။ မိမိရင္ထဲက ခံစားခ်က္ေတြနဲ႔ မိမိပါး စပ္ကထြက္တဲ့စကားလုံးေတြဟာ ထပ္တူ က်ေနသမၽွ၊ ကၽြန္မတို႔ရင္ထဲကေဝဒနာ ေတြကို ႐ိုးသားစြာ ဖြင့္အံခြင့္ရွိေနတယ္လို႔ ခံစားမိေနသမၽွ ခင္မင္မႈသက္တမ္းဟာ နက္႐ႈိင္းတည္ၿမဲလာပါတယ္။
(ဂ) နားေထာင္ေပးပါ
သူငယ္ခ်င္းေတြရဲ႕အခက္အခဲေတြ၊ ေသာကေတြကို နားေထာင္ေပးပါ။ ဒါေပ မဲ့ သူ႕ဘက္က တစ္စုံတစ္ခု မေမးျမန္း မခ်င္း အႀကံဉာဏ္ေတြေတာ့ မေပးမိပါ ေစနဲ႔။ တစ္ခါတေလမွာ ကၽြန္မတို႔ဟာ မိမိ တို႔ဘာကိုလုပ္သင့္တယ္ဆိုတာကို ေသ ခ်ာသိေနတဲ့တိုင္ေအာင္ အခက္အခဲကို ထုတ္ေျပာၿပီးေတာ့ ခံစားေနရတဲ့ ေဝဒနာ ေတြကို သက္သာသြားေအာင္ ႀကိဳးစား တတ္ၾကပါတယ္။
(ဃ) မတူညီတဲ့ သူငယ္ခ်င္းေတြ ထားပါ
လူတစ္ကိုယ္အႀကိဳက္တစ္မ်ိဳးဆို သလို ကၽြန္မတို႔ရဲ႕ ဝါသနာပါရာေတြဟာ ကြဲျပားေနပါလိမ့္မယ္။ ဒီလိုအခ်ိန္မ်ိဳးမွာ မတူညီႏိုင္တဲ့သူေတြကို လိုက္ၿပီးေတာ့ စု ေနမယ့္အစား တူရာတူရာခ်င္း သြားလာ ၾကည့္လိုက္ပါ။ ႐ုပ္ရွင္ၾကည့္တာကို ဝါ သနာပါတဲ့သူငယ္ခ်င္းနဲ႔ စာအုပ္ဖတ္ရ တာကို ႏွစ္သက္တဲ့သူငယ္ခ်င္း ႏွစ္မ်ိဳးစ လုံးဟာလည္း ကၽြန္မတို႔ရဲ႕ သူငယ္ခ်င္း ေကာင္းေတြခ်ည္းပါပဲ။
(င) အကူအညီေတာင္းခ်ိန္အထိ မေစာင့္ပါနဲ႔
ဘယ္ေလာက္ပဲ ရင္းႏွီးတဲ့ သူငယ္ ခ်င္းမ်ိဳးပဲ ျဖစ္ေနပါေစ၊ တခ်ိဳ႕အခက္အ ခဲေတြကို အကူအညီေတာင္းဖို႔အတြက္ ႏႈတ္တြန္႔ေနမိတတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ပဲ သူငယ္ခ်င္းေတြရဲ႕ အခက္အခဲကို သိတဲ့ အခ်ိန္မ်ိဳးမွာ သူထုတ္ေဖာ္ေျပာတဲ့အထိ မေစာင့္ေနဘဲနဲ႔ မိမိတတ္ႏိုင္တဲ့ ကူညီမႈ မ်ိဳးကို ႏႈတ္ရဲ႕ ေစာင္မမႈ၊ ကိုယ္ရဲ႕ ေစာင္မ မႈမ်ိဳးနဲ႔ ကူညီသင့္ပါတယ္။

ႏွင္းႏုလြင္ (ေဆးဝါး)

Post Author: Good Health Journal

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *