သိမႈဆိုင္ရာ ဉာဏ္ရည္ဖြံ႕ ၿဖိဳးမႈ ေနာက္က်ေနလား

လူေတြမွာ သိမႈဆိုင္ရာ ဉာဏ္ရည္ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈကို အသက္အ႐ြယ္အလိုက္ အဆင့္ေလးဆင့္ သတ္မွတ္ထားပါတယ္။ ပီရာေဂ်းရဲ႕ သီအိုရီအရ ဘယ္အ႐ြယ္မွာ ဘယ္အဆင့္ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈရွိရမယ္လို႔ ပုံေသ တစ္ထစ္ခ် မဆိုလိုထားပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈက သူ႕အဆင့္နဲ႔သူ တစ္ဆင့္ၿပီး တစ္ဆင့္ ျဖစ္လာတာျဖစ္ပါတယ္။ ဖြံ႕ၿဖိဳး မႈအဆင့္ေတြ ၾကားျဖတ္ေက်ာ္သြားတယ္ ဆိုတာမရွိေပမယ့္ ကေလးတစ္ဦးနဲ႔တစ္ ဦးမွာ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈ အဆင့္တစ္ဆင့္ရဲ႕ အခ်ိန္ ကာလ အေႏွးနဲ႔အျမန္ ကြာျခားတာရွိသ လို၊ တခ်ိဳ႕ကေလးေတြမွာ ေနာက္ပိုင္းဖြံ႕ ၿဖိဳးမႈအဆင့္ေတြ ဆက္ၿပီး မဖြံ႕ၿဖိဳးေတာ့ တာလည္း ရွိႏိုင္ပါတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

သိမႈဆိုင္ရာဉာဏ္ရည္ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈ အဆင့္ေလး ဆင့္မွာ –
၁။ Sensorimotor stage (ေမြးစမွ ၂ ႏွစ္)
၂။ Preoperational stage (အသက္ ၂ ႏွစ္မွ ၇ ႏွစ္)
၃။ Concrete operational stageန (အသက္ ၇ ႏွစ္မွ ၁၁ ႏွစ္)
၄။ Formal operational stage (အ သက္ ၁၁ ႏွစ္မွ အထက္)

၁။ Sensorimotor stage (ေမြးစမွ ၂ ႏွစ္)
ဒီအ႐ြယ္မွာ သိမႈဆိုင္ရာ ဉာဏ္ရည္ အတြက္ အဓိက ဖြံ႕ၿဖိဳးရမယ့္ နယ္ပယ္က ဥဘျနခအ ဏနမာေညနညခန ျဖစ္ပါတယ္။ ေမြးကင္းစကေလးငယ္ေလးေတြဟာ သူတို႔မ်က္စိေရွ႕မွာ ေတြ႕ျမင္ရတဲ့အရာကို မွ ရွိတယ္လို႔ သတ္မွတ္ၿပီး သူတို႔မ်က္စိ ေရွ႕ကေပ်ာက္ကြယ္သြားရင္ သူတို႔ ကမၻာ ႀကီးထဲက လုံး၀ ေပ်ာက္ကြယ္သြားၿပီလို႔ သတ္မွတ္တာျဖစ္ပါတယ္။ မ်က္စိေရွ႕မွာ ျမင္မေနရေပမယ့္ သက္ရွိ၊ သက္မဲ့ စ သျဖင့္ တစ္ခုခုဟာ ရွိေနေသးတယ္ဆိုတဲ့ အသိကို Object Permanence လို႔ ေခၚပါတယ္။ အသက္ ေလးလကေန ခုနစ္လအတြင္းမွာ Object Permanence ဖြံ႕ၿဖိဳးႏိုင္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ Object Permanence ဖြံ႕ၿဖိဳးေစဖို႔ ကေလးနဲ႔အတူ ]]တူတူေရ . . . ဝါး}} ကစားေပးတာ လုပ္ႏိုင္ပါတယ္။

၂။ Preoperational stage (အသက္ ၂ ႏွစ္မွ ၇ ႏွစ္)
ဒီအ႐ြယ္မွာကေလးေတြက အတု ယူကစားျခင္း (Symbolic Play) ကို လုပ္တတ္လာပါၿပီ။ ဥပမာ – တံျမက္ စည္းကို ျမင္းလို႔သတ္မွတ္ၿပီးေဆာ့တာ၊ အရာဝတၳဳ တစ္ခုခုကို ဖုန္းလို႔ သတ္မွတ္ ၿပီး ေဆာ့တာေတြ လုပ္လာပါၿပီ။ ဒီအ႐ြယ္ မွာ သိသာတဲ့ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈတစ္ခုအေနနဲ႔ ဘာ သာစကားကို ေျပာႏိုင္လာပါၿပီ။ ကေလး ရဲ႕ အေတြးအေခၚအေနနဲ႔ကေတာ့ တစ္ ကိုယ္ေကာင္းစိတ္ (Egocentric) ပဲရွိပါ ေသးတယ္၊ သူမ်ားရဲ႕ ခံစားခ်က္ကို နားမ လည္ႏိုင္ၾကေသးပါဘူး။

၃။ Concrete operational stage (အသက္ ၇ ႏွစ္မွ ၁၁ ႏွစ္)
ဒီအ႐ြယ္မွာ အေရးႀကီးတာက ေၾကာင္းက်ိဳးဆက္စပ္ေတြးေခၚတတ္တဲ့ Logical Thinking ဖြံ႕ၿဖိဳးလာၿပီ ျဖစ္ ပါတယ္။ စိတ္ကူးယဥ္ၿပီး ေတြးေခၚႏိုင္လာ ပါၿပီ။ ေနာက္ၿပီး Conservation သ ေဘာတရားကို နားလည္ႏိုင္လာပါမယ္။ Conservation ဆိုတာက အရာဝတၳဳ ေတြက ပုံသဏၭာန္ေျပာင္းလဲသြားလည္း အေရအတြက္က တူတူပဲဆိုတဲ့သေဘာ ျဖစ္ပါတယ္။ အသက္ ၆ ႏွစ္မွာ ကိန္း ကဏန္းအေရအတြက္ရဲ႕ Conservation သေဘာတရား၊ အသက္ ၇ ႏွစ္ မွာ ထုထည္ရဲ႕ Conservation သေဘာ တရား၊ အသက္ ၈ ႏွစ္မွာ အေလးခ်ိန္ရဲ႕ Conservation သေဘာတရား စသျဖင့္ နားလည္လာပါမယ္။

၄။ Formal operational stage (အသက္ ၁၁ ႏွစ္မွ အထက္)
ဒီအ႐ြယ္မွာေတာ့ ေၾကာင္းက်ိဳး ဆက္စပ္ေတြးေခၚတာ၊ ျပႆနာေျဖရွင္း ႏိုင္တာ၊ စနစ္တက်လုပ္ေဆာင္တတ္လာ တာ၊ ဆင္ျခင္ေတြးေခၚႏိုင္တာစတာေတြ လုပ္ႏိုင္လာၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။

ထူးဒါလီကိုကို (MPharm)

Post Author: Good Health Journal