အစာအိမ္မွ အစာအထြက္ေႏွးေရာဂါ သို႔မဟုတ္ အစာေျခရန္ ခက္ခဲေသာေရာဂါ

အစာအိမ္ႂကြက္သား ဒါမွမဟုတ္ အာ႐ုံေၾကာပ်က္စီးသြားတဲ့အတြက္ အစာအိမ္ ထဲမွာ ေရာက္ေနတဲ့အစားအစာေတြက အူထဲကို ေရာက္ရွိဖို႔ အခ်ိန္အေတာ္ေလးၾကာ သြားတဲ့အေျခအေနကိုGastroparesis(အစာအထြက္ေႏွးေရာဂါ)လို႔ ေခၚပါတယ္။ အျဖစ္မ်ားတဲ့ေရာဂါတစ္မ်ိဳးေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ လူေပါင္းတစ္သိန္းမွာမွ အမ်ိဳးသား ၁၀ ေယာက္နဲ႔ အမ်ိဳးသမီး အေယာက္ ၄၀ ေလာက္သာ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။

ဘာေၾကာင့္ျဖစ္သလဲ
မ်ားေသာအားျဖင့္ ျဖစ္ရတဲ့အေၾကာင္းရင္းတိတိက်က်မရွိပါဘူး။ အစာအိမ္ႂကြက္ သားကို ထိန္းခ်ဳပ္ေပးတဲ့ Vagus အာ႐ုံေၾကာပ်က္စီးတာေၾကာင့္ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒီ အာ႐ုံေၾကာပ်က္စီးတဲ့အတြက္ အစာအိမ္နဲ႔ အူႂကြက္သားေတြ လႈပ္ရွားမႈေႏွးေကြး သြားၿပီး သူတို႔ရဲ႕ လုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြ က်ဆင္းသြားတာေၾကာင့္ အစားအစာေတြ က အစာေျခလမ္းေၾကာင္းတစ္ေလၽွာက္ ေ႐ြ႕လ်ားမႈေႏွးေကြးသြားတာပါ။ Vagus အာ႐ုံ ေၾကာပ်က္စီးရတဲ့အေၾကာင္းရင္း မ်ားစြာ ရွိပါတယ္။ ဥပမာအားျဖင့္ –
– ဆီးခ်ိဳေရာဂါကို မထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္တာ
– ဝမ္းဗိုက္ခြဲစိတ္ကုသမႈ ခံယူထားတာ
– ဓာတ္ေရာင္ျခည္နဲ႔ ကုသမႈခံယူထားတာ
– ဗိုင္းရပ္စ္ပိုး ကူးစက္ခံထားရတာ
– သိုင္း႐ြိဳက္ေဟာ္မုန္းေလ်ာ့နည္းတဲ့ေရာဂါ
– ပါကင္ဆန္လိုမ်ိဳး အာ႐ုံေၾကာစနစ္ေရာဂါ
မူးယစ္ေဆး၊ စိတ္က်ေဝဒနာေပ်ာက္ေဆး၊ အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆး၊ ေသြးဖိ အားက်ေဆးနဲ႔ ဓာတ္မတည့္မႈေပ်ာက္ေဆးေတြကလည္း အစာအိမ္ရဲ႕ လႈပ္ရွားမႈကို ေႏွးေကြးေစတဲ့အတြက္ အစာအထြက္ေႏွးေရာဂါရရွိႏိုင္ပါတယ္။ ဘာစားစားအန္တာ နဲ႔ အစာစားခ်င္စိတ္မရွိတာလိုမ်ိဳး အေျခအေနေတြေၾကာင့္လည္း အစာထြက္ေႏွးေရာ ဂါရရွိႏိုင္ပါတယ္။ အမ်ိဳးသားေတြနဲ႔ႏႈိင္းယွဥ္ရင္ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ ပိုအျဖစ္မ်ားပါ တယ္။ အထူးသျဖင့္ အဝလြန္တဲ့အမ်ိဳးသမီးေတြ၊ အခ်ိန္အၾကာႀကီးမတ္တတ္ရပ္ၿပီး အလုပ္လုပ္ရသူေတြနဲ႔ ဆီးခ်ိဳေရာဂါကို မထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္သူေတြမွာ အျဖစ္မ်ားၾကပါတယ္။

ေရာဂါလကၡဏာ
– ဝမ္းဗိုက္အေပၚပိုင္း နာက်င္ျခင္း
– ပ်ိဳ႕ျခင္း
– ဝမ္းဗိုက္ထဲက အစာမေျခႏိုင္တဲ့အစားအစာေတြကို ျပန္အန္ထုတ္ျခင္း
– အစာစားခ်င္စိတ္ေလ်ာ့နည္းျခင္း
– ဝမ္းဗိုက္ပူလာျခင္း
– ေသြးတြင္းသၾကားဓာတ္အတက္အက်မတည္ၿငိမ္ျခင္း
– အစာအနည္းငယ္စားထားေသာ္လည္း ျပည့္အင့္သလို ခံစားရျခင္း
– စားခ်ဥ့္ျပန္ျခင္း
– အာဟာရဓာတ္ခ်ိဳ႕တဲ့ျခင္း
– ႐ုတ္တရက္ကိုယ္အေလးခ်ိန္က်ဆင္းသြားျခင္း
ေရာဂါမျဖစ္ေအာင္ ဘယ္လိုကာကြယ္မလဲ
– ေဆးလိပ္မေသာက္ပါနဲ႔။ အရက္အလြန္အကၽြံမေသာက္ပါနဲ႔။ ဒီႏွစ္မ်ိဳးက ေရာဂါ လကၡဏာေတြကို ပိုမိုဆိုး႐ြားေစႏိုင္တာေၾကာင့္ပါ။
– အစာေျခဖို႔ ခက္ခဲတဲ့အစားအစာေတြကို ေရွာင္ၾကဥ္ပါ။ ဥပမာအားျဖင့္ ႏို႔နဲ႔ ႏို႔ ထြက္ပစၥည္း၊ အပူအစပ္စာ၊ ဆီေၾကာ္စာ၊ ဟင္းသီးဟင္း႐ြက္ကို မခ်က္ျပဳတ္ဘဲ စားသုံး တာ၊ အမၽွင္ဓာတ္ပါဝင္မႈမ်ားတဲ့အစားအစာ။
– တရားထိုင္ပါ။ သူက အာ႐ုံေၾကာလုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြအတြက္ လႈံ႔ေဆာ္ေပး ႏိုင္ပါတယ္။
– အစာစားတဲ့အခါမွာ ေသခ်ာေၾကညက္ေအာင္ ဝါးၿပီးမွ မ်ိဳခ်ပါ။ အစာစားတာ မေလာပါနဲ႔။
– အစာစားၿပီးၿပီးခ်င္း မလဲေလ်ာင္းပါနဲ႔။ လမ္းအနည္းငယ္ေလၽွာက္ေပးတာက အစာေျခဖို႔အတြက္ အေထာက္အကူ ရရွိႏိုင္ပါတယ္။
– တစ္ေန႔ကို အစာႀကီး သုံးႀကိမ္စားမယ့္အစား ေျခာက္ႀကိမ္ခြဲၿပီး နည္းနည္းစီစားပါ။
ဆရာဝန္နဲ႔ ဘယ္အခ်ိန္ျပမလဲ
ေအာက္ပါေရာဂါလကၡဏာေတြ ရွိေနရင္ ဆရာဝန္နဲ႔ ခ်က္ခ်င္းျပသပါ။
– အလြန္အမင္းဗိုက္နာျခင္း (နာလိုက္၊ ေအာင့္လိုက္၊ ေပ်ာက္လိုက္ျဖစ္ျခင္း)
– ေသြးတြင္းသၾကားဓာတ္အတက္အက် မတည္ၿငိမ္ျခင္း
– အလြန္အမင္း ပ်ိဳ႕အန္ျခင္း
– ေကာ္ဖီေရာင္အန္ျခင္း
– အသက္႐ႉမ၀ျခင္း
ဒါ့အျပင္ အလြန္အမင္းေရငတ္တာ၊ အာေျခာက္တာ၊ ဆီးထြက္နည္းတာ၊ ေခါင္း မူးတာလိုမ်ိဳး ေရဓာတ္ခ်ိဳ႕တဲ့လကၡဏာေတြရွိရင္လည္း ဆရာဝန္နဲ႔ ခ်က္ခ်င္းျပသပါ။ ဆရာဝန္နဲ႔ မျပသခဲ့ရင္ အလြန္အမင္းေရဓာတ္ခ်ိဳ႕တဲ့တာ၊ အာဟာရဓာတ္ခ်ိဳ႕တဲ့တာနဲ႔ ေသြးတြင္းသၾကားဓာတ္အတက္အက်မတည္ၿငိမ္တာေတြ ျဖစ္ၿပီး ေရရွည္မွာ အလြန္ အႏၲရာယ္ရွိႏိုင္ပါတယ္။

အိမ္တြင္းကုသနည္း
ေအာက္ပါတို႔ဟာ အိမ္တြင္းကုသႏိုင္တဲ့နည္းလမ္းေတြပါ။
– စားေသာက္မႈပုံစံေျပာင္းလဲျခင္း
အစာအထြက္ေႏွးေရာဂါလို႔ ေရာဂါသတ္မွတ္လိုက္တာနဲ႔ စားေသာက္မႈပုံစံ ေျပာင္းလဲရပါေတာ့မယ္။ အာဟာရဓာတ္၊ ကယ္လိုရီနဲ႔ အရည္ဓာတ္ အခ်ိဳးအစားကို မွန္ကန္ေအာင္ ေ႐ြးခ်ယ္ႏိုင္ပါမွ ေရာဂါလကၡဏာေတြ ေလ်ာ့က်သြားၿပီး ေနာက္ဆက္ တြဲျပႆနာေတြျဖစ္တဲ့ အာဟာရဓာတ္ခ်ိဳ႕တဲ့တာနဲ႔ ေရဓာတ္ခ်ိဳ႕တဲ့တာေတြ မျဖစ္ ေအာင္ ကာကြယ္ႏိုင္မွာပါ။
အမၽွင္ဓာတ္မ်ားစြာပါဝင္တဲ့အစားအစာေတြက အစာေျခဖို႔ ခက္ခဲတဲ့အတြက္ ေရွာင္ၾကဥ္ရပါမယ္။ အမၽွင္ဓာတ္ပါဝင္မႈနည္းတဲ့အစားအစာ၊ အဆီပါဝင္မႈနည္းတဲ့အ စားအစာေတြကို စားသုံးပါ။
စားမယ့္အစားအစာက ေပ်ာ့ေပ်ာင္းၿပီး ေသခ်ာ ခ်က္ျပဳတ္ထားရပါမယ္။ အစာ စားတဲ့အခါမွာ ေၾကညက္ေအာင္ ဝါးစားပါ။
တစ္ေန႔ကို နည္းနည္းစီနဲ႔ ငါးႀကိမ္မွ ေျခာက္ႀကိမ္ခန္႔ စားသုံးေပးပါ။

– အရည္မ်ားမ်ားေသာက္ပါ
ေရက မုန္႔ခ်ိဳအိတ္မွ အင္ဇိုင္းရည္ေတြကို လုံလုံေလာက္ေလာက္ထြက္ေစတဲ့အ တြက္ အစာထြက္ေႏွးေရာဂါေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ ေရာဂါလကၡဏာေတြ သက္သာေစၿပီး အစာေၾကဖို႔ လြယ္ကူသြားပါတယ္။
တစ္ေန႔တာလုံးအတြက္ မၾကာခဏ ေရမ်ားမ်ားေသာက္ေပးပါ။ အစာစားေနစဥ္ လည္း ေရေသာက္ပါ။
သစ္သီးေဖ်ာ္ရည္၊ ၾကက္စြပ္ျပဳတ္ရည္နဲ႔ ဟင္းခ်ိဳရည္က်ဲက်ဲ ေသာက္ႏိုင္ပါတယ္။
ကာဗြန္ပါဝင္တဲ့ေဖ်ာ္ရည္နဲ႔ အခ်ိဳဓာတ္မ်ားစြာ ပါဝင္တဲ့ေဖ်ာ္ရည္ေတြကို ေရွာင္ ၾကဥ္ပါ။

– လူ႕အက်ိဳးျပဳဘက္တီးရီးယားပါဝင္တဲ့အစားအစာေတြကို စားသုံးပါ
ဒီအစားအစာေတြက ခႏၶာကိုယ္က အစာေခ်ဖ်က္ဖို႔အတြက္ ကူညီေပးႏိုင္ၿပီး အာဟာရစုပ္ယူမႈကို ပိုမိုေကာင္းမြန္ေစပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ေလပြတာမျဖစ္ေအာင္လည္း ကာကြယ္ေပးႏိုင္ပါတယ္။ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္က ေလ့လာမႈအရ လူ႕အက်ိဳးျပဳဘက္တီးရီး ယားပါဝင္တဲ့အစားအစာေတြက အစာထြက္ႏႈန္းကို အနည္းငယ္ျမန္ဆန္ေစႏိုင္တယ္ လို႔ ေတြ႕ရွိခဲ့ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ အသက္ ၄၁-၆၀ ႏွစ္အ႐ြယ္ က်န္းမာေရးေကာင္း မြန္သူေတြမွာပါ။
ဒိန္ခ်ဥ္၊ ကင္မ္ခ်ီ၊ လက္လုပ္ခ်ဥ္ေတြက လူ႕အက်ိဳးျပဳဘက္တီးရီးယားပါဝင္တဲ့ အစားအစာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။

ခ်င္းစားသုံးပါ
ခ်င္းဟာ အစာေျခဖို႔အတြက္ လိုအပ္တဲ့အစာေျခအင္ဇိုင္းေတြ ထုတ္လုပ္ဖို႔ လႈံ႔ ေဆာ္ေပးႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အစာအိမ္ကေန အစာထြက္ႏႈန္းျမန္ဆန္ဖို႔အတြက္ ကူညီႏိုင္ပါတယ္။ ပ်ိဳ႕အန္တဲ့ေဝဒနာလည္း သက္သာသြားႏိုင္ပါတယ္။
အစာမစားခင္ နာရီဝက္အလိုမွာ ခ်င္းေဖ်ာ္ရည္တစ္ခြက္ေသာက္ပါ။

– ဗီတာမင္ ဒီ မွီဝဲပါ
အစာအထြက္ေႏွးေရာဂါရွိသူေတြအေနနဲ႔ မိမိရဲ႕ ခႏၶာကိုယ္အတြင္းမွာ ဗီတာမင္ ဒီ ျပည့္ျပည့္၀၀ရွိေနဖို႔က မျဖစ္မေန လိုအပ္ပါတယ္။ ေနေရာင္ျခည္နဲ႔ ထိေတြ႕မႈေၾကာင့္ အေရျပားကေန သူ႕ကို ထုတ္လုပ္ေပးႏိုင္ပါတယ္။ အ႐ိုးက်န္းမာေရးအတြက္ အလြန္ အေထာက္အကူျပဳသလို အစာအိမ္ေ႐ြ႕လ်ားမႈေကာင္းမြန္ဖို႔အတြက္လည္း အကူအညီ ေပးႏိုင္ပါတယ္။
မနက္ေစာေစာမွာ ေနေရာင္ကာလိမ္းေဆးအသုံးမျပဳဘဲ ၁၀-၁၅ မိနစ္ခန္႔ ေန ေရာင္ျခည္နဲ႔ ထိေတြ႕ပါ။
ဗီတာမင္ ဒီ ပါဝင္မႈမ်ားတဲ့အစားအစာ (ဥပမာ ႏို႔နဲ႔ႏို႔ထြက္ပစၥည္း၊ အ႐ိုးပါဝါးစားႏိုင္ တဲ့ငါး)ေတြကို စားသုံးပါ။
လိုအပ္ရင္ ဆရာဝန္ၫႊန္ၾကားခ်က္နဲ႔ ဗီတာမင္ ဒီ အားျဖည့္ေဆး မွီဝဲႏိုင္ပါတယ္။

– ပူဒီနာ စားသုံးပါ
သူက ပ်ိဳ႕အန္တဲ့ေဝဒနာကို သက္သာေစႏိုင္ပါတယ္။ အစာေျခဖို႔ ကူညီေပးႏိုင္ၿပီး ေလပြတာနဲ႔ ဗိုက္ေအာင့္ေဝဒနာကို သက္သာေစႏိုင္ပါတယ္။
ပ်ိဳ႕အန္တဲ့ေဝဒနာသက္သာဖို႔အတြက္ ပူရွိမ္းဆီအနည္းငယ္ကို လက္ကိုင္ပဝါ မွာဆြတ္ၿပီး ႐ႉေပးပါ။
အစာေၾကဖို႔အတြက္ ပူဒီနာေဖ်ာ္ရည္ကို တစ္ေန႔ ႏွစ္ႀကိမ္ ေသာက္သုံးေပးပါ။

အပ္စိုက္ကုထုံးနဲ႔ အႏွိပ္ကုထုံးအသုံးျပဳပါ
ေသးငယ္တဲ့အပ္ ဒါမွမဟုတ္ လက္ေခ်ာင္းကို အသုံးျပဳၿပီး ႏွိပ္နယ္ရမယ့္ေနရာ ကို ဖိအားေပးတာေၾကာင့္ အစာထြက္ေႏွးေရာဂါရဲ႕ လကၡဏာေတြျဖစ္တဲ့ ပ်ိဳ႕တာ၊ အန္တာ၊ ေလပြတာကို သက္သာေစႏိုင္ပါတယ္။ အာ႐ုံေၾကာလုပ္ေဆာင္မႈေကာင္းမြန္ ၿပီး ခုခံအားစနစ္ကိုလည္း ျမႇင့္တင္ေပးႏိုင္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ေသြးလွည့္ပတ္မႈ ေကာင္း မြန္ေစႏိုင္တဲ့အတြက္ အစာေျခစနစ္ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေကာင္းမြန္ေအာင္ ကူညီေပးပါ တယ္။
၂၀၁၂ ခုႏွစ္က ေလ့လာမႈအရ လက္ေကာက္ဝတ္ေနရာနဲ႔ ဒူးေခါင္းဖုံးအေရွ႕ ေအာက္ေနရာကို မိနစ္အနည္းငယ္ခန္႔ ႏွိပ္ေပးတာေၾကာင့္ ဗိုက္ေအာင့္ေဝဒနာ သက္ သာႏိုင္တယ္လို႔ သိရပါတယ္။

– ေသြးတြင္းသၾကားဓာတ္ကို ထိန္းခ်ဳပ္ပါ
အေမရိကန္ဆီးခ်ိဳေရာဂါအဖြဲ႕ရဲ႕အဆိုအရ ဆီးခ်ိဳေရာဂါရွိသူေတြအေနနဲ႔ အစာ အထြက္ေႏွးေရာဂါရရွိသြားရင္ ေသြးတြင္းသၾကားဓာတ္ကို ထိန္းခ်ဳပ္ဖို႔ ပိုမိုခက္ခဲသြား တယ္လို႔ သိရပါတယ္။ အစာအိမ္မွ အစာထြက္ႏႈန္း ေႏွးလိုက္ျမန္လိုက္ျဖစ္တာနဲ႔အတူ အူထဲကိုအစာေရာက္ရွိတဲ့ပမာဏအေျပာင္းအလဲေတြေၾကာင့္ ေသြးတြင္းသၾကားဓာတ္ အတက္အက်ေျပာင္းလဲမႈမ်ားတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒီလိုမျဖစ္ရေအာင္ သင္စားတဲ့ အစားအစာပမာဏကို အၿမဲတမ္းေစာင့္ၾကည့္ရပါမယ္။ လိုအပ္ရင္ ဆရာဝန္နဲ႔တိုင္ပင္ ၿပီး အင္ဆူလင္ အသုံးျပဳရပါမယ္။

Tips
– ရွားေစာင္းလက္ပပ္ေဖ်ာ္ရည္ ဒါမွမဟုတ္ နာနတ္သီးေဖ်ာ္ရည္ေသာက္တာက ေရာဂါေဝဒနာသက္သာေစႏိုင္ပါတယ္။
– အဆီလုံး၀မပါဝင္တဲ့ ဒါမွမဟုတ္ နည္းပါးစြာ ပါဝင္တဲ့အစားအစာေတြကိုသာ စားသုံးပါ။ ဝက္ေပါင္ေျခာက္၊ ဆလာမီ၊ ဒိန္ခဲ၊ ေဂၚဖီထုပ္၊ ေျပာင္းဖူးနဲ႔ ပဲအမ်ိဳးမ်ိဳးကို လုံး၀မစားပါနဲ႔။
– တစ္ခ်ိန္လုံးပ်ိဳ႕အန္ေနရင္ အနံ႔ျပင္းတဲ့အစားအစာေတြနားမွာ မေနပါနဲ႔။
– ေရာဂါျဖစ္ရတဲ့အေၾကာင္းရင္းကို ရွာေဖြၿပီး ေသခ်ာကုသပါ။
– အသက္ျပင္းျပင္း႐ႉသြင္း႐ႉထုတ္ျပဳလုပ္ပါ။ သူက အစာေျခဖို႔ ကူညီႏိုင္ပါတယ္။
  ေဒါက္တာခင္မိုးမိုး

Post Author: Good Health Journal

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *