အဆုတ္ကင္ဆာအေၾကာင္းသိသင့္သည္မ်ား

ေဆးလိပ္ေသာက္သုံးသူေတြရဲ႕ ၁၀ ေယာက္မွာ ၉ ေယာက္ေလာက္ကအ ဆုတ္ကင္ဆာေၾကာင့္ ေသဆုံးႏိုင္ေျခ ျမင့္မားပါတယ္။ ဓာတ္ေငြ႕၊ ညစ္ညမ္းမႈနဲ႔ တျခားဓာတုပစၥည္းေတြေၾကာင့္လည္း အဆုတ္ကင္ဆာျဖစ္ပြားႏိုင္ပါတယ္။

ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္းေၾကာင့္
စီးကရက္မွာ ကင္ဆာျဖစ္ေစတဲ့ဓာ တုျဒပ္ေပါင္းေတြ မပါဝင္ေအာင္ ထုတ္ လုပ္ထားတယ္၊ အဆုတ္ရဲ႕သဘာ၀ခုခံ ႏိုင္စြမ္းအားစနစ္ကို မထိခိုက္ေစႏိုင္ဘူး လို႔ ေၾကာ္ျငာေကာင္းေကာင္းနဲ႔ ေၾကာ္ ျငာတတ္ၾကပါတယ္။ အသက္႐ႉလမ္း ေၾကာင္းတစ္ေလၽွာက္မွာ ေသးငယ္တဲ့ အေမြးအမွင္ေတြ မ်ားစြာရွိပါတယ္။ အဲဒီအေမြးအမွင္ေတြက အဆုတ္ထဲကို အဆိပ္အေတာက္ေတြ၊ ဘက္တီးရီး ယားနဲ႔ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးေတြမဝင္ေအာင္တား ဆီးေပးပါတယ္။ ေဆးလိပ္ေသာက္သုံး တာက အသက္႐ႉလမ္းေၾကာင္းတစ္ ေလၽွာက္မွာရွိတဲ့ အေမြးအမွင္ေတြရဲ႕ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္စြမ္းရည္ကို က်ဆင္းေစ ပါတယ္။ အဲ့ဒီလိုျဖစ္တာေၾကာင့္ အဆုတ္ ထဲမွာ ကင္ဆာျဖစ္ေစတဲ့ ျဒပ္ေပါင္း ေတြကို စုေဆာင္းမိေစပါတယ္။

အဆုတ္ကင္ဆာလကၡဏာ
အဆုတ္ကင္ဆာက ကင္ဆာေရာ ဂါေတြထဲမွာ ေရာဂါစျဖစ္တာ ျမန္တတ္ ပါတယ္။ ေရာဂါစျဖစ္စမွာ ေရာဂါလကၡ ဏာ၊ သတိေပးလကၡဏာရယ္လို႔ သိသိ သာသာထင္ထင္ရွားရွား ျပေလ့မရွိပါ ဘူး။ ေရာဂါအေျခအေန ပိုဆိုးလာတဲ့အ ခါ ေခ်ာင္းဆိုးတာ၊ အသက္ျပင္းျပင္း႐ႉ ရင္ ရင္ဘတ္ေအာင့္တာ၊ အသက္႐ႉျမန္ တာ၊ အသက္႐ႉရင္ တ႐ႊီ႐ႊီအသံျမည္တာ၊ ေခ်ာင္းဆိုးရင္ ေသြးပါတာ၊ ေမာပန္းႏြမ္း နယ္ေနတာစတာေတြေတြ႕ရတတ္ပါတယ္။

ေစာေစာစီးစီး စမ္းသပ္ေတြ႕ရွိျခင္း
CT ႐ိုက္ၿပီး စမ္းသပ္ရွာေဖြပါက တခ်ိဳ႕လူနာေတြမွာ အဆုတ္ကင္ဆာရဲ႕ အေစာဆုံးအဆင့္ကို ေတြ႕ရွိရတတ္ပါ တယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲ့ဒီလိုအေစာဆုံး ေတြ႕ ရွိခဲ့ရင္ေတာင္ ေပ်ာက္ကင္းေအာင္ကုသ ႏိုင္ဖို႔မလြယ္ကူပါဘူး။ ေဆးလိပ္ေသာက္ သူေတြအေနနဲ႔ ေဆးလိပ္ျဖတ္လိုက္ရင္ ေတာင္ ေနာင္ ၁၅ ႏွစ္ေလာက္ အထိ ေဆးလိပ္ရဲ႕ဆိုးက်ိဳးေတြကို ခံစားရႏိုင္ ပါတယ္။

အဆုတ္ကင္ဆာ စမ္းသပ္ျခင္း
နာတာရွည္ ေခ်ာင္းဆိုးတာ၊ အ သက္႐ႉရင္တ႐ႊီ႐ႊီျမည္ေနတာ စတဲ့လကၡ ဏာေတြ ေတြ႕ေနရေပမယ့္ အဆုတ္ ကင္ဆာလို႔ သတ္မွတ္ဖို႔ ခဲယဥ္းပါတယ္။ ရင္ဘတ္ဓာတ္မွန္႐ိုက္တာ၊ သလိပ္စစ္ ေဆးတာနဲ႔တျခားစမ္းသပ္ စစ္ေဆးမႈေတြ ျပဳလုပ္ဖို႔လိုအပ္ပါတယ္။ ဒီအခ်က္ေတြနဲ႔ တင္ေရာဂါရွာမေတြ႕ပါက အသားစယူစစ္ ေဆးမႈကို ျပဳလုပ္သင့္ပါတယ္။

အဆုတ္အသားစယူ စစ္ေဆးျခင္း
အဆုတ္မွာ အလုံးအက်ိတ္ရွိေနတာ ကို ရင္ဘတ္ဓာတ္မွန္မွာေတြ႕ရင္၊ သလိပ္ စစ္ေဆးမႈမွာ ကင္ဆာဆဲလ္ေတြ႕ရင္ အ ဆုတ္ အသားစယူ စစ္ေဆးမႈကို ျပဳလုပ္ သင့္ပါတယ္။ အဆုတ္ကင္ဆာက တျခား ေနရာေတြကိုပ်ံ႕ႏွံ႔လြယ္တာေၾကာင့္ ေရာ ဂါရဲ႕ အေစာပိုင္းအဆင့္မွာေတာင္ ခႏၶာ ကိုယ္ရဲ႕ တျခားေနရာေတြကို ပ်ံ႕ႏွံ႔ၿပီးျဖစ္ ေနတတ္ပါတယ္။ ေဆးလိပ္ေသာက္သူ ေတြမွာ အျဖစ္မ်ားတတ္သလို ေဆးလိပ္ မေသာက္သူေတြမွာလည္း ျဖစ္တတ္ ပါတယ္။

ကင္ဆာေရာဂါအဆင့္
ကင္ဆာဆဲလ္ေတြ ဘယ္ေလာက္ အထိ ပ်ံ႕ႏွံ႔ေနလဲဆိုတာေပၚ မူတည္ၿပီး ကင္ဆာေရာဂါ အဆင့္ကိုသတ္မွတ္ပါ တယ္။ အဆုတ္တစ္ဖက္တည္းနဲ႔ျပန္ရည္ က်ိတ္ေတြမွာ ကင္ဆာဆဲလ္ေတြရွိေန တာ၊ တျခား အဆုတ္တစ္ဖက္ကိုပါ ကင္ ဆာဆဲလ္ေတြ ပ်ံ႕ႏွံ႔ေနတာ စတာေတြ ေပၚမူတည္ၿပီး အဆင့္ ၁ ကေန အဆင့္ ၄ အထိ သတ္မွတ္ပါတယ္။

အေစာဆုံးအဆင့္တြင္ ကုသျခင္း
တခ်ိဳ႕လူနာေတြမွာ အဆုတ္တစ္ ဖက္ကေန တျခားတစ္ဖက္ကို ကင္ဆာ ဆဲလ္ေတြ မပ်ံ႕ခင္ ခြဲစိတ္ကုသမႈခံယူ တာက အေထာက္အကူရ ေကာင္းရႏိုင္ပါ တယ္။ တခ်ိဳ႕လူနာေတြမွာ အဆုတ္မွာျဖစ္ ေပၚေနတဲ့အလုံး အက်ိတ္ကို ခြဲစိတ္ဖယ္ ရွားလိုက္ရတာမ်ိဳး၊ အဆုတ္တစ္ခုလုံးကို ဖယ္ရွားလိုက္တာမ်ိဳးလည္း ရွိတတ္ပါ တယ္။ ကင္ဆာအလုံးအက်ိတ္ က်ဳံ႕သြား ေစဖို႔ ဓာတ္ေရာင္ျခည္ေပးတာ၊ ကီမိုေဆး သြင္းတာေတြ ျပဳလုပ္လိုက္ပါက နာက်င္ မႈနဲ႔ အသက္႐ႉလမ္းေၾကာင္း ပိတ္ဆို႔မႈ ေတြကို ေလ်ာ့နည္းသြားေစပါတယ္။

Targeted Therapies
Targeted Therapies က ကင္ဆာ ေရာဂါေတြကို ကုသတဲ့ေနာက္ဆုံးေပၚ နည္းသစ္ျဖစ္ၿပီး ကင္ဆာေဆးသြင္းတာ နဲ႔အတူေပါင္းစပ္ၿပီး ကုသႏိုင္သလို တျခား ကုသနည္းေတြနဲ႔ထိေရာက္မႈမရွိ ပါကလည္းကုသႏိုင္ပါတယ္။ ကင္ဆာ ဆဲလ္ေတြကို အာဟာရေထာက္ပံ့ေပးေန တဲ့ ေသြးေၾကာအသစ္ေတြျဖစ္ေပၚမႈမရွိ ေအာင္ ကာကြယ္ေပးပါတယ္။ အဆုတ္ ကင္ဆာေရာဂါေဝဒနာရွင္ေတြရဲ႕အသက္ ရွင္သန္မႈကို မ်ားစြာအေထာက္အကူ ျဖစ္ေစပါတယ္။
အသက္ရွင္သန္ႏိုင္ႏႈန္း
၂၀၀၄ ခုႏွစ္ကေန ၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္ အထိျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ ေလ့လာမႈအရအဆုတ္ ကင္ဆာရွိေၾကာင္း ေရာဂါရွာေဖြေတြ႕ရွိ ၿပီး သူေတြရဲ႕ ငါးႏွစ္အသက္ရွင္သန္ ႏႈန္းက ၄-၅၄ ရာခိုင္ႏႈန္းရွိၿပီး ေရာဂါရဲ႕ ပ်ံ႕ႏွံ႔မႈအေနအထားေပၚမ်ားစြာ မူတည္ ပါတယ္။

စစ္ေဆးေတြ႕ရွိၿပီးေနာက္
အဆုတ္ကင္ဆာရွိေၾကာင္း သိရွိတဲ့ အခါ လူနာအမ်ားစုက စိုးရိမ္ေၾကာက္႐ြံ႕ တတ္ၾကပါတယ္။ ေဆးလိပ္ေသာက္တာ ေၾကာင့္ အဆုတ္ကင္ဆာျဖစ္လာသူေတြ မွာလည္း သူတို႔ကိုယ္သူတို႔ အျပစ္ရွိသူ ေတြအျဖစ္နဲ႔ ေနာင္တရတတ္ၾကပါတယ္။ ေနာင္တရၿပီး အခ်ိန္ေတြ ျဖဳန္းမေနပါနဲ႔။ က်န္းမာတဲ့ေနထိုင္မႈပုံစံကို ေျပာင္းလဲ က်င့္သုံးလိုက္ပါ။ ေဆးလိပ္ျဖတ္လိုက္ပါ။ ေဆးလိပ္ျဖတ္လိုက္ပါက ေရာဂါကုသ ရာမွာ ပိုမိုထိေရာက္မႈျဖစ္ေစပါတယ္။

တစ္ဆင့္ခံ ေဆးလိပ္ေငြ႕႐ႉ႐ႈိက္ျခင္း
ေဆးလိပ္ေသာက္သုံးတာက အ ဆုတ္ကင္ဆာျဖစ္ေစတဲ့ အဓိက အ ေၾကာင္းရင္းပါ။ ဒါ့အျပင္ ပတ္ဝန္းက်င္ မွာ ေဆးလိပ္ေသာက္ေနသူဆီက ရတဲ့ ေဆးလိပ္အေငြ႕ကို တစ္ဆင့္ခံ႐ႉ႐ႈိက္မိ သူေတြမွာလည္း အဆုတ္ကင္ဆာျဖစ္ ပြားႏိုင္ေျခမ်ားပါတယ္။ ေဆးလိပ္ေသာက္ သူအိမ္ေထာင္ဖက္ေၾကာင့္ ကိုယ္တိုင္ ေဆးလိပ္မေသာက္ေပမယ့္ အဆုတ္ကင္ ဆာျဖစ္ပြားႏိုင္ေျခ ၂၀-၃၀ရာခိုင္ႏႈန္းပို မ်ားေစပါတယ္။

လုပ္ငန္းခြင္တြင္ ထိေတြ႕ျခင္း
တခ်ိဳ႕အလုပ္ေတြက ေဆးလိပ္မ ေသာက္ေပမယ့္ အဆုတ္ကင္ဆာျဖစ္ ပြားႏိုင္ေျခကိုမ်ားေစပါတယ္။ ယူေရနီ ယမ္၊ အာဆင္းနစ္စတဲ့ ဓာတုျဒပ္ေပါင္း ေတြနဲ႔ထိေတြ႕လုပ္ကိုင္ရတဲ့ လုပ္ငန္းခြင္ က လုပ္သားေတြဟာ အဆုတ္ကင္ဆာ ျဖစ္ပြားႏိုင္ေျခကို ျမင့္မားေစပါတယ္။ အပူ၊ လၽွပ္စီး မစီးဆင္းေအာင္ ျပဳလုပ္ရ တဲ့ ေက်ာက္ဂြမ္းမႈန္ေတြကို ႏွစ္ရွည္လ မ်ားထိေတြ႕လုပ္ေဆာင္ရတဲ့ အလုပ္သ မားေတြ အဆုတ္ကင္ဆာျဖစ္ပြားႏိုင္ေျခ ကိုမ်ားေစပါတယ္။ အာဆင္းနစ္မ်ားတဲ့ ေရ ကိုေသာက္သုံးရသူေတြမွာလည္း အဆုတ္ ကင္ဆာျဖစ္ပြားႏိုင္ေျခမ်ားေစပါတယ္။

ေရဒြန္
ေရဒြန္က သဘာ၀ေရဒီယိုသတၱိ ႂကြဓာတ္ေငြ႕ျဖစ္ၿပီး အေမရိကန္ႏိုင္ငံရဲ႕ တခ်ိဳ႕ေနရာေတြမွာ ပုံမွန္ရွိသင့္တဲ့ ပမာ ဏထက္မ်ားေနပါတယ္။ ေရဒြန္ဓာတ္ ေငြ႕ေတြ အခန္းထဲမွာေအာင္းေနၿပီး ေဆးလိပ္ေသာက္တတ္သူျဖစ္ပါက အ ဆုတ္ကင္ဆာျဖစ္ႏိုင္ေျခ အလြန္ျမင့္မား ပါတယ္။ အေမရိကန္ႏိုင္ငံမွာ အဆုတ္ ကင္ဆာက ဒုတိယျဖစ္ပြားမႈ အမ်ားဆုံး ကင္ဆာျဖစ္ၿပီး အဆုတ္ကင္ဆာေၾကာင့္ ေသဆုံးသူေတြရဲ႕ ၁၂ ရာခိုင္ႏႈန္းက ေရဒြန္ဓာတ္ေငြ႕နဲ႔ ဆက္စပ္ေနပါတယ္။ ေရဒြန္ဓာတ္ေငြ႕အေရာင္မရွိ၊ အနံ႔မရွိ တာေၾကာင့္ သာမန္မ်က္စိနဲ႔ၾကည့္႐ုံ၊ အနံ႔ ခံ႐ုံနဲ႔မသိရွိႏိုင္ပါဘူး။ ပစၥည္းကိရိယာ အကူအညီနဲ႔သာ စမ္းသပ္သိရွိႏိုင္ပါ တယ္။
ပတ္ဝန္းက်င္ ညစ္ညမ္းျခင္း
ပတ္ဝန္းက်င္မွာ ေဆးလိပ္ေငြ႕ေတြ၊ ထင္းမီးေသြးေငြ႕ေတြ၊ ညစ္ညမ္းမႈေတြ စတာေတြက အဆုတ္ကင္ဆာျဖစ္ပြားႏိုင္ ေျခကို မ်ားေစပါတယ္။ ပတ္ဝန္းက်င္ညစ္ ညမ္းမႈဆိုရာမွာ ကား၊ စက္႐ုံ၊ အလုပ္႐ုံ ေတြကထြက္တဲ့ ဓာတ္ေငြ႕ေတြကို ႐ႉ႐ႈိက္ ေနရသူေတြဟာ အဆုတ္ကင္ဆာျဖစ္ပြား ႏိုင္ေျခကို မ်ားေစပါတယ္။

ဇာျခည္ဝင္း(ေဆးဝါးတကၠသိုလ္)

Post Author: Good Health Journal

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *