အဓမၼၿပဳက်င့္ခံရသူတစ္ေယာက္ကုိ ဘယ္လိုေစာင့္ေရွာက္မႈေပးမလဲ-၁

အဓမၼၿပဳက်င့္မႈေတြအေၾကာင္း မေၿပာခင္မွာ Gender ဆုိတဲ့ စကားလံုးကုိ စရွင္းၿပခ်င္ပါတယ္။ ဒီစကားလံုးကုိ တခ်ိဳ႔ကလည္း ဂ်န္ဒါလုိ႔ပဲ မူရင္းအတုိင္း ေခၚေ၀ၚေရးသားၾကတယ္။ တခ်ိဳ႔ကေတာ့လည္း က်ားမေရးရာ လို႔ ၿမန္မာမႈၿပဳၾကတယ္။ လူမႈလိင္လို႔လည္း ဘာသာၿပန္ၾကတယ္။

ကေလးေလးတစ္ေယာက္ေမြးလာၿပီဆုိရင္ ေယာက်ာ္းေလးလား မိန္းကေလးလားသိဖုိ႔ လိင္အဂၤါကိုၾကည္႔မွ သိႏုိင္ပါတယ္။ ဆုိလုိတာက ေယာက်ာ္း မိန္းမ ဆုိတဲ့လိင္ဟာ ေမြးကတည္းက ပါလာပါတယ္။ အဲဒီေနာက္ လူပ်ိဳ အပ်ိဳၿဖစ္လာၿပီဆုိရင္ ေယာက်ာ္းေလးက သုတ္ထြက္တယ္၊ မိန္းကေလးက ရာသီလာတယ္၊ ကုိယ္၀န္ေဆာင္ရတယ္။ ဒါေတြကို Sex လိင္လုိ႔ သတ္မွတ္တယ္၊ ေမြးကတည္းက ပါလာတယ္၊ ေၿပာင္းလဲလုိ႔ မရဘူး။ ေယာက်ာ္းေလးၿဖစ္ၿပီး ကုိယ္၀န္ေဆာင္ခ်င္လုိ႔ မရသလုိ၊ မိန္းကေလးၿဖစ္ၿပီးလည္း သုတ္လႊတ္ခ်င္လုိ႔ မရဘူး။ (တခ်ိဳ႕က ၿငင္းတယ္၊ ေၿပာင္းလို႔ရပါတယ္ တဲ့၊ ခုေခတ္မွာ ေယာက်ာ္းကေန မိန္းမၿဖစ္ေအာင္ ခြဲစိတ္တာ၊ မိန္းမကေန ေယာက်ာ္းၿဖစ္ေအာင္ ၿပဳၿပင္တာေတြ ရွိလာတယ္၊ ဒါေပမယ့္ တကယ့္အတြင္းပိုင္း အႏွစ္သာရေတြကိုေတာ့ ေၿပာင္းလုိ႕မရေသးဘူး၊ ဥပမာ မိန္းမေတာ့ၿဖစ္သြားမယ္၊ ကိုယ္၀န္ေဆာင္လို႔ မရေသးဘူး၊ ရာသီမေပၚေသးဘူး၊ ေယာက်ာ္းေတာ့ ၿဖစ္သြားမယ္၊ သုက္မလႊတ္ႏုိင္ေသးဘူး) ေနာက္ၿပီး ဘယ္ေနရာ ဘယ္ေဒသမွာမဆုိ ဒါေတြက ရွိေနတယ္၊ ဥေရာပက မိန္းကေလးလည္း ဒီပံုစံပဲ၊ အာရွတုိက္က ေကာင္မေလးေတြလည္း ဒီပံုစံပဲ။

 

ဂ်န္ဒါဆုိတာကေတာ့ အဲဒီလိုေမြးဖြါးလာၿပီးတဲ့ေနာက္မွာ ေယာက်ာ္းေလးက ဘယ္လုိၿဖစ္သင့္တယ္၊ မိန္းကေလးက ဘယ္လုိၿဖစ္သင့္တယ္ ဆုိၿပီး ပတ္၀န္းက်င္က သတ္မွတ္ေပးလုိက္တဲ့ သတ္မွတ္ခ်က္မ်ားကို ဆုိလိုပါတယ္။ ဥပမာ ေယာက်ာ္းေလးဆုိတာ သတိၱရွိရတယ္၊ ဦးေဆာင္ႏုိင္ရမယ္၊ မ်က္ရည္မက်ရဘူး၊ အလွအပ မၾကိဳက္ရဘူး၊ မိန္းကေလးဆုိတာ ဗိုင္းေကာင္းေက်ာက္ဖိ ေနရတယ္၊ သိမ္ေမြ႔ရတယ္၊ ဒါမ်ိဳးသတ္မွတ္ခ်က္ေတြကို ဂ်န္ဒါ လို႔ေခၚတယ္။ ဒါေတြဟာ ေမြးကတည္းက ပါလာတာမဟုတ္ဘဲ ၾကီးၿပင္းလာတဲ့အခ်ိန္မွာ ပတ္၀န္းက်င္က သင္ၾကားေပးလုိက္တာေတြပဲ ၿဖစ္ပါတယ္။ ေၿပာင္းလဲလုိ႔ ရႏုိင္တယ္၊ ေနာက္ၿပီး ေနရာေဒသ၊ လူမ်ိဳး၊ ယဥ္ေက်းမႈဓေလ့ထံုးစံေတြေပၚ မူတည္ၿပီး တစ္ေနရာနဲ႔ တစ္ေနရာ မတူႏုိင္ဘူး။ ပြင့္လင္းတဲ့ ဥေရာပက မိန္းကေလးေတြရဲ႔ ပံုစံနဲဲ႔ သိမ္ေမြ႔နူးညံ႔တဲ့ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ၿမန္မာမိန္းကေလးေတြရဲ႔ ပံုစံကို ယွဥ္ၾကည္႔ရင္ သိသာႏုိင္ပါတယ္။

 

အဲဒီလို သတ္မွတ္ခ်က္ေတြေၾကာင့္ ဘာေတြ ၿဖစ္လာသလဲ။ ေယာက်ာ္းနဲ႔မိန္းမၾကားမွာ မညီမွ်မႈေတြ ၿဖစ္လာပါတယ္။ ေယာက်ာ္းက ၿမင့္ၿမတ္တယ္၊ မိန္းမက နိမ့္က်တယ္ ဒီလုိအယူအဆေတြ ၿဖစ္လာတယ္။ အဲဒီမညီမွ်မႈေတြကေန ခြဲၿခားဆက္ဆံမႈေတြ ဆက္ၿဖစ္တယ္။ ထိခုိ္က္နစ္နာမႈေတြ ရွိလာတယ္။ အဲဒီထဲမွာ ထိပ္တန္းကေနရာယူထားတာကေတာ့ လိင္ပိုင္းဆုိင္ရာ အၾကမ္းဖက္မႈေတြပါပဲ။ အဓမၼၿပဳက်င့္မႈ ဆုိတာကေတာ့ လိင္ပုိင္းဆိုင္ရာ အၾကမ္းဖက္မႈပံုစံတစ္မ်ိဳးေပါ့။ ကေလးဘ၀ကေန ေနာက္ဆံုး သက္ၾကီးရြယ္အုိေတြအထိ အခ်ိန္မေရြး ၾကံဳသြားရႏုိင္တယ္။ ၿပဳက်င့္ခံရရံုနဲ႕တင္ မၿပီးေသးဘူး၊ ေနာက္ဆက္တြဲဒုကၡေတြလည္း ၾကံဳရေသးတယ္။ ကုိယ္၀န္ရသြားတာ၊ ေရာဂါကူးစက္ခံရတာ၊ အဆုိးဆံုးကေတာ့ ပတ္၀န္းက်င္ရဲ႕ ၿပစ္တင္ကဲ့ရဲ႕မႈေတြပဲ ၿဖစ္ပါတယ္။

 

အဲဒီအေၾကာင္းကို ဆက္မေၿပာခင္ က်ားမအေၿခၿပဳ အၾကမ္းဖက္မႈ (Gender based violence) ဆုိတာကို အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆုိပါရေစ။

က်ားမကြဲၿပားမႈေပၚ အေၿခခံ၍ လူတစ္ဦးတစ္ေယာက္၏ စိတ္ဆႏၵႏွင့္ ဆန္႔က်င္ၿပီး ထိခုိက္နစ္နာေအာင္ ၿပဳလုပ္လိုက္ေသာ အၿပဳအမူမ်ားကို က်ားမအေၿခၿပဳအၾကမ္းဖက္မႈ လုိ႔ ေခၚပါတယ္။

(Gender discrimination + against the will + harmful action = Gender based violence)

က်ားမအေၿခၿပဳအၾကမ္းဖက္မႈ (၅)မ်ိဳး ရွိပါတယ္

၁) ရုပ္ပုိင္းဆုိင္ရာအၾကမ္းဖက္မႈ – ရုိက္ႏွက္ၿခင္း၊ ကန္ေက်ာက္ၿခင္း

၂) စိတ္ပိုင္းဆုိင္ရာ အၾကမ္းဖက္မႈ – ဆဲေရးၿခင္း၊ ၿခိမ္းေၿခာက္ၿခင္း၊ ယိသဲ့သဲ့စကားေၿပာၿခင္း

၃) လူမႈေရးပုိင္းဆုိင္ရာ အၾကမ္းဖက္မႈ – ပညာသင္ခြင့္မရွိၿခင္း၊ လုပ္ခလစာ ေလွ်ာ့ေပးခံရၿခင္း၊ အေမြရပိုင္ခြင့္ ၿငင္းပယ္ခံရၿခင္း

၄) လိင္ပိုင္းဆုိင္ရာ အၾကမ္းဖက္မႈ – အလိုမတူဘဲ အဓမၼၿပဳက်င့္ၿခင္း၊ ကုိင္တြယ္ပြတ္သပ္ၿခင္း

၅) အႏၱရာယ္ရွိေသာ ရုိးရာအေလ့အထမ်ား – မလိင္အဂၤါ လွီးၿဖတ္ၿခင္း၊ မိန္းကေလးမွန္းသိ၍ ကိုယ္၀န္ဖ်က္ခ်ၿခင္း၊ ေစာစီးစြာ အတင္းအၾကပ္ အိမ္ေထာင္ခ်ၿခင္း စတာေတြပဲ ၿဖစ္ပါတယ္။

 

အဲဒီလို က်ားမအေၿခၿပဳ အၾကမ္းဖက္မႈေတြ ဘာေၾကာင့္ၿဖစ္ေနရသလဲဆုိရင္ေတာ့ အဓိကအေၾကာင္းရင္း (၃)ခုရွိပါတယ္။ ေရွ႔ကေၿပာခဲ့တဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈအမ်ိဳးအစားေတြထဲက ၾကိဳက္တာတစ္ခုကို ဆြဲထုတ္လိုက္ပါ၊ ဘယ္တစ္ခုမွာမဆုိ ဒီအေၾကာင္းရင္း(၃)ခုကို ေတြ႔ရပါလိမ့္မယ္။

 

၁) က်ားမခြဲၿခားဆက္ဆံၿခင္း (Gender discrimination)

ကၽြန္ေတာ္တို႔ၿမန္မာ့အသိုင္းအ၀ုိင္းမွာ ဆိုးဆုိးရြားရြား အႏၱရာယ္ၿဖစ္ေစေလာက္တဲ့အထိ ႏွိမ့္ခ်ဆက္ဆံတာမ်ိဳး မရွိေပမဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြကို အမ်ိဳးသားေတြေလာက္ေတာ့ အေရးေပးဆက္ဆံေလ့ မရွိၾကတာ အမွန္ပါပဲ။ Leadership နဲ႔ပတ္သက္လာလို႔ရွိရင္လည္း အဖြဲ႔အစည္းတစ္ခုမွာ အမ်ိဳးသားဦးေဆာင္ေတာ့မွ ပုိေကာင္းတယ္လို႔ အမ်ိဳးသမီးေတြကိုယ္တုိင္ကကို ယူဆထားၾကတာပါ။ အားႏြဲ႔တဲ့မိန္းမသားအၿဖစ္ ညွာတာစရာ လို႔ အမ်ိဳးသမီးေတြကို ၿမင္ေနၾကသေရြ႔ေတာ့ အၿခားတစ္ဖက္မွာ အႏုိင္က်င့္စရာ၊ အထင္ေသးစရာ၊ ငါတုိ႔ၿပဳသမွ် ႏုရမဲ့သူေတြ လို႔ အၿမင္ခံေနၾကရဦးမွာလည္း အေသအခ်ာပါပဲ။

 

၂) ပါ၀ါ အလြဲသံုးစားလုပ္ၿခင္း (Power abuse)

ေလာကမွာ တစ္ေယာက္နဲ႔တစ္ေယာက္ ပါ၀ါေတြမတူၾကပါဘူး။ ရာထူး၊ လုပ္ပုိင္ခြင့္၊ ေငြေၾကး၊ ခြန္အား၊ ဥာဏ္ပညာ စသၿဖင့္ ပါ၀ါေတြ ကြာၿခားၾကပါတယ္။ ဒါေတြကို တူေအာင္ လုိက္ညွိလို႔မရေပမဲ့ ပါ၀ါရွိတဲ့သူေတြ အဲဒီပါ၀ါကို အလြဲသံုးစားမလုပ္ေအာင္ေတာ့ ထိန္းခ်ဳပ္ထားလို႔ ရပါတယ္။ ဥပမာဆုိရင္ အမ်ိဳးသမီးတစ္ေယာက္ ၿမိဳ႔လယ္ေခါင္မီးထိန္ထိန္လင္းေနတဲ့ေနရာမွာ အ၀တ္အစား မလံု႔တလံုမကလို႔ ဘာမွကို၀တ္မထားဦးေတာ့၊ အဓမၼၿပဳက်င့္ခံရဖုိ႔ ခက္ပါတယ္။ လူေတြလည္း ရွိေနတယ္၊ မီးကလည္း လင္းေနတယ္၊ ၿမင္ေနရတာကိုး။ ဒါေပမဲ့ မီးေမွာင္ေမွာင္လူၿပတ္တဲ့ေနရာမ်ိဳးမွာေတာ့ ထမီ(၁၀)ထပ္ေလာက္ ၀တ္ထားရင္ေတာင္ အႏၱရာယ္အရမ္းမ်ားပါတယ္။ ပါ၀ါကို တလြဲအသံုးခ်ဖုိ႔ လြယ္လြယ္ကူကူေလး ၿဖစ္ေနတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ၿဖစ္ပါတယ္။ ပံုမွန္ဆိုရင္ ေပါင္၂၀၀ရွိတဲ့ မိန္းမတစ္ေယာက္ကို ခပ္ပိန္ပိန္လူတစ္ေယာက္အေနနဲ႔ ခြန္အားသံုး အဓမၼက်င့္ဖုိ႔ ခက္ပါတယ္၊ ဒါေပမဲ့ အဲဒီမိန္းမကို အခ်ိဳရည္ဗူးထဲ ေဆးခပ္ၿပီး သတိေမ့သြားေအာင္ လုပ္ႏုိင္ခဲ့မယ္ဆိုရင္ေတာ့ လြယ္ကူသြားပါၿပီ၊ ပါ၀ါပုိၾကီးတဲ့သူဟာ အဲဒီခပ္ပိန္ပိန္ေယာက်ာ္း ၿဖစ္သြားလို႔ပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္ ဒီလိုပါ၀ါအလြဲသံုးစားမႈေတြ မရွိဖို႔အတြက္ဆိုရင္ တရားဥပေဒစုိးမိုးမႈ၊ လံုၿခံဳေရးက႑ရဲ႔ အစီအမံေတြ၊ ဒါေတြ အေရးတၾကီး လိုအပ္လာပါတယ္။

 

၃) လူ႔အခြင့္အေရးကုိ မေလးစားၿခင္း (Disrespect human rights)

လူ႔အခြင့္အေရး လို႔ ေၿပာလိုက္တုိင္းမွာ အေၿခခံအက်ဆံုး လုပ္ရမဲ့အခ်က္က လူတစ္ဦးတစ္ေယာက္ခ်င္းစီတုိင္းဟာ သူတစ္ပါးရဲ႔ အခြင့္အေရးကို ေလးစားေပးၾကဖုိ႔ပါပဲ။ “All individuals have to respect the rights of others.” လူ႔အခြင့္အေရးကုိ ေလးစားတန္ဖိုးထားတဲ့ ႏုိင္ငံမ်ားမွာေတာ့ လူလူခ်င္း မေၿပာနဲ႔၊ တိရိစာၦန္ကိုေတာင္ ေလးေလးစားစား ဆက္ဆံတတ္ၾကတယ္။ ကုိယ့္မွာ ဘာအခြင့္အေရးေတြ ရွိလဲဆုိတာကိုလည္း သိတယ္၊ ေတာင္းလည္းေတာင္းဆုိတတ္တယ္၊ အဲဒီလိုပဲ သူတစ္ပါးရဲ႔ အခြင့္အေရးေတြကုိလည္း တန္ဖိုးထားတယ္၊ ေလးစားတယ္။ ေၿပာရရင္ေတာ့ သူတု႔ိေတြဟာ ကုိယ့္ကုိကုိယ္ ‘လူ’လုိ႔ ခံစားရတယ္၊ အဲဒီေတာ့ ေဘးပတ္၀န္းက်င္က လူေတြကုိလည္း ‘လူ’လို႔ၿမင္ႏုိင္ၾကတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔လို လူအခြင့္အေရး ဆုိတဲ့စကားလံုးကုိ မေန႔တစ္ေန႔ကမွ ပါးစပ္က က်ယ္က်ယ္ေလာင္ေလာင္ ေၿပာရဲတဲ့ တုိင္းၿပည္မ်ားမွာက်ေတာ့ ကုိယ့္မွာ ဘာအခြင့္အေရးေတြ ရွိမွန္းလည္း မသိဘူး၊ ရွိမွန္းေတာင္ မသိတဲ့ေနာက္ေတာ့ ေတာင္းဆုိရေကာင္းမွန္း ေလးစားရေကာင္းမွန္းလည္း မသိၾကေတာ့ဘူး။ မိန္းကေလးတစ္ေယာက္ရဲ႔ ခႏၶာကုိယ္အစိတ္အပုိင္းေတြကို မိႈခ်ိဳးၿမစ္ခ်ိဳးေၿပာလိုက္ၿခင္း၊ သားေၿပာမယားေၿပာ ေၿပာလိုက္ၿခင္းေတြဟာ တကယ္ေတာ့ သူ႔ရဲ႔အခြင့္အေရးကုိ ခ်ိဳးေဖာက္လုိက္ၿခင္းပါပဲ။ ဒါေပမဲ့ လုပ္လုိက္တဲ့သူကလည္း မသိသလို၊ ခံလိုက္ရတဲ့ အမ်ိဳးသမီးကုိယ္တုိင္ကလည္း ဒါဟာ ၿပစ္မႈေၿမာက္မွန္း၊ တုိင္ရေကာင္းမွန္း မသိဘူး။

 

ဒါေၾကာင့္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားအေပၚ အၾကမ္းဖက္မႈေတြကို ေလ်ာ့နည္းပေပ်ာက္သြားေစခ်င္တယ္ဆုိရင္ ဒီအခ်က္(၃)ခ်က္ကို နည္းသထက္နည္းလာေအာင္ လုပ္ေဆာင္ၾကရမွာ ၿဖစ္ပါတယ္။ မိန္းကေလးေတြ လွ်ပ္ေပၚေလာ္လီ မ၀တ္ၾကေတာ့ရံု၊ ေယာက်ာ္းေတြ အရက္မမူးေတာ့ရံုနဲ႔ ေၿပလည္သြားႏုိင္တဲ့ကိစၥ မဟုတ္ပါဘူး။ ေယာက်ာ္းဆုိတာ ဒီလိုၿဖစ္သင့္တယ္၊ မိန္းမဆိုတာ ဒီလိုၿဖစ္သင့္တယ္ စတဲ့ လူမႈေရးသတ္မွတ္ခ်က္ေတြကို ေၿပာင္းလဲရႈၿမင္ၾကရမယ္၊ အမ်ိဳးသမီးဆိုတာနဲ႔ အားႏြဲ႔တဲ့သူေတြအၿဖစ္ တြဲၿပီးၿမင္ေနၾကတာကို ၿပင္ၾကရမယ္။ လုပ္ငန္းရွင္ေတြက လုပ္ခလစာ အညီအမွ်ေပးေအာင္၊ ေယာက်ာ္းေတြက ခြန္အားသံုး အႏုိင္မက်င့္ေအာင္၊ ဒီလုိေတြ ပါ၀ါကို တလြဲမသံုးႏုိင္ၾကေအာင္ တရားဥပေဒနဲ႔ အကာအကြယ္ေပးၾကရမယ္။ ေနာက္ၿပီး လူ႔အခြင့္အေရးေတြကုိ သိရွိၿပီး လူလူခ်င္း လူကိုလူလုိ ၿမင္ေပးႏုိင္ၾကဖို႔လည္း လိုပါတယ္။

 

အဲဒီအၿပင္ ဒီလိုအၾကမ္းဖက္မႈေတြၿဖစ္ေအာင္ ပ့ံပုိးေနတဲ့အခ်က္ေတြကိုလည္း ေလွ်ာ့ခ်ႏုိင္ဖုိ႔ လိုပါတယ္။ ပညာမတတ္တဲ့သူမ်ားတာ၊ အရက္နဲ႔မူးယစ္ေဆး၀ါး အင္မတန္ေပါတာ၊ လူေနမႈအဆင့္အတန္းနိမ့္က်တာ၊ ဆင္းရဲမြဲေတတာ၊ တရားဥပေဒစုိးမုိးမႈ အားနည္းတာ၊ စစ္မက္ၿဖစ္လို႕၊ ေဘးအႏၱရာယ္တခုခုၿဖစ္လို႔ လူမႈေရးအေၿခအေနေတြ မတည္မၿငိမ္ၿဖစ္ေနတာ၊ ဒီလိုအေနအထားေတြမွာဆုိရင္ အၾကမ္းဖက္မႈေတြက ပိုလို႔ၿဖစ္လြယ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အၾကမ္းဖက္မႈကို ၿဖစ္ေစတဲ့ အေၾကာင္းရင္း(၃)ခုကို ေရွာင္ဖုိ႔ လိုသလို၊ ပံ့ပုိးေနတဲ့အခ်က္ေတြကုိ နည္းသြားေအာင္ လုပ္ႏုိင္ဖုိ႔ လိုပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ဒါဟာ အားလံုးက အသိရွိရွိနဲ႔ ပူးေပါင္းပါ၀င္ၾကမွ ၿဖစ္ႏုိင္မဲ့ကိစၥၿဖစ္သလို တကယ့္ကို ခရီးရွည္ၾကီးတစ္ခုလိုပါပဲ။

 

ဒီလိုအမႈအခင္းေတြ နည္းလာဖို႔ ကာကြယ္မႈေတြ လုပ္ေနတဲ့တစ္ၿပိဳင္တည္းမွာပဲ တစ္ဖက္မွာလည္း အမႈအခင္းေတြ ၿဖစ္လာရင္ ေနာက္ဆက္တြဲဆိုးက်ိဳးေတြ မခံစားရေစေအာင္ တံု႕ၿပန္ေဆာင္ရြက္ႏုိင္ဖို႔အတြက္ ၾကိဳတင္ၿပင္ဆင္ထားရပါမယ္။ ဒီေတာ့ ေနာက္ဆက္တြဲၿပႆနာအမ်ားဆံုးနဲ႕ အေတြ႕ရအမ်ားဆံုး အၾကမ္းဖက္မႈၿဖစ္တဲ့ အဓမၼၿပဳက်င့္မႈနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး တံု႕ၿပန္ေဆာင္ရြက္သင့္တာေတြကို ေနာက္တစ္ပတ္မွာ ဆက္ေရးပါမယ္။

ေဒါက္တာၿဖိဳးသီဟ

Post Author: Good Health Journal

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *