၁။ အသက္ထက္ ႐ုပ္ရည္က ပိုႏုတယ္လို႔ ခံစားမိေနျခင္း
ဒီလိုဆိုလိုက္ရင္ အကုန္လုံးက ဟာသတစ္ခုလို႔ ထင္ၾကပါလိမ့္မယ္။ တကယ္တမ္းေတာ့ အေမရိကန္ျပည္ ေထာင္စုမွာ အသက္ရာေက်ာ္ရွည္သူ ေပါင္း ၇၂၀၀၀ ေက်ာ္ကို ေလ့လာၿပီးတဲ့ ေနာက္မွာ ဒီအခ်က္ကို ေတြ႕ရွိခဲ့တယ္လို႔ Reader’s Digest Magazine က ဆို ထားပါတယ္။ မိမိရဲ႕ ႐ုပ္ရည္နဲ႔ပတ္သက္ ၿပီး ယုံၾကည္ခ်က္ရွိေနတာဟာ အသက္ ရွည္ဖို႔ ပိုၿပီးေတာ့ ေမၽွာ္လင့္ခ်က္ေတြေပး ထားရာေရာက္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ အသက္ ၆၅ ႏွစ္အထက္ အမ်ိဳးသား၊ အမ်ိဳးသမီးေတြကို သုေတသနျပဳၾကည့္ တဲ့အခါ သူတို႔ရဲ႕ ရွိရင္းစြဲအသက္ထက္ ၅ ႏွစ္ေလာက္ ငယ္ေနတယ္လို႔ ခံစားေန ရတဲ့သူေတြဟာ တျခားသူေတြထက္ အသက္ ၁၀ ႏွစ္ေလာက္ ပိုရွည္တာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ ေနာက္ထပ္ အံ့ဩစရာ ေကာင္းတဲ့ အခ်က္ကေတာ့ မိမိကိုယ္မိမိ အိုစာတယ္လို႔ ခံယူေနမိတဲ့သူေတြဟာ တက္ႂကြလန္းဆန္းမႈ နည္းပါးေနသလို စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ က်န္းမာႀကံ႕ခိုင္မႈလည္း ေလ်ာ့နည္းတယ္လို႔ ဆိုၾကပါတယ္။ ဒီလိုမ်ိဳး အ႐ြယ္ပိုက်ေနတယ္လို႔ ခံစား မိသူေတြထဲက ၄၁ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ ဟာပိုၿပီးေတာ့ အသက္အႏၲရာယ္စိုး ရိမ္ရတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။
၂။ ဟင္းသီးဟင္း႐ြက္၊ သစ္သီး၀လံ စားသုံးမႈ မ်ားျခင္း
အထူးသျဖင့္ အမ်ိဳးသမီးေတြထဲက အသီးအ႐ြက္မၾကာခဏ စားသုံးသူ ၄၆ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ဟာ တျခားအမ်ိဳးသမီး ေတြထက္ အသက္ပိုရွည္တယ္လို႔ ဆိုၾက ပါတယ္။ မီခ်ီဂန္ တကၠသိုလ္မွ သုေတသီ ေတြကေတာ့ အသက္ ၇၀ နဲ႔ အထက္ လူေပါင္း ၇၀၀ ေက်ာ္ကို ေလ့လာၿပီးတဲ့ အခါမွာ အသက္ရွည္ဖို႔ အသီးအ႐ြက္ေတြ ပိုၿပီးစားသင့္တယ္လို႔ တိုက္တြန္းလိုက္ ပါတယ္။ ဂ်ပန္ျပည္ အိုကီနာဝါမွာရွိတဲ့လူ ေတြဟာ တျခားတိုင္းျပည္မွာရွိတဲ့သူ ေတြထက္ အသက္ပိုရွည္ၾကၿပီးေတာ့ သူတို႔ဟာ အပင္အႏွံကရတဲ့ အစား အေသာက္ေတြကို အမ်ားဆုံးစားသုံးၾက တဲ့သူေတြလည္း ျဖစ္ပါတယ္။
၃။ မိမိကိုယ္မိမိခ်စ္ႏိုင္မယ့္နည္းလမ္း တစ္ခု မဟုတ္တစ္ခု ရွိေနျခင္း
အေကာင္းျမင္စိတ္ရွိတာဟာ လူတစ္ေယာက္အတြက္ အသက္ရွည္ဖို႔နည္းလမ္းေကာင္းတစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။ အသက္ရာေက်ာ္ရွည္သူေတြထဲက ၈၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ဟာ မိမိကိုယ္မိမိ အေကာင္းျမင္စိတ္ရွိသလို ေပ်ာ္႐ႊင္ ေအာင္ ေနႏိုင္မယ့္ နည္းလမ္းကို သိတဲ့ သူေတြလည္း ျဖစ္ေနပါတယ္။ ျဖစ္လာတဲ့ အေျခအေနေတြ လိုက္ေလ်ာညီေထြ ျဖစ္ေအာင္ျဖစ္ေနတာ၊ လူေတြနဲ႔ သင့္ ေအာင္ ေနထိုင္တဲ့သူေတြဟာ စိတ္ဖိစီးမႈ၊ စိုးရိမ္ပူပန္မႈေတြ ေလ်ာ့နည္းေနသလို အပူအပင္ကင္းကင္း ေနႏိုင္ၾကပါတယ္။
၄။ ငါးစားေလ့စားထရွိျခင္း
ေသြးထဲမွာ Omega 3 Fatty Acids ျမင့္တက္ေနတဲ့သူေတြဟာ တျခား နည္းပါးေနတဲ့သူေတြထက္ ၅ ႏွစ္ေလာက္ ပိုအသက္ပိုရွည္တတ္ တယ္လို႔ ဟားဗတ္တကၠသိုလ္မွ ေလ့ လာမႈတစ္ခုက ေတြ႕ရွိခဲ့ပါတယ္။ ငါးႀကီး ဆီပါတဲ့အားေဆးကို ေသာက္ရတာ မႀကိဳက္ႏွစ္သက္ဘူးဆိုရင္ေတာင္မွ ငါးကို အဓိကဟင္းလ်ာအေနနဲ႔ အားျပဳ စားေပးရင္ ေသြးထဲမွာ Omega 3 Fatty Acids ေတြ ပိုမ်ားလာမွာျဖစ္ပါတယ္။
၅။ တစ္ေရးတစ္ေမာ အိပ္စက္အနားယူျခင္း
အသက္ရာေက်ာ္ရွည္တဲ့သူေတြ အမ်ားဆုံးရွိတဲ့ ဂရိရဲ႕Ikariaa ေဒသကို ေလ့လာၾကည့္တဲ့အခါ ေဒသခံလူမ်ိဳးေတြ ဟာ ေန႔လယ္ေန႔ခင္းမွာ တစ္ေရးတစ္ေမာ အိပ္ေလ့အိပ္ထရွိတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ ဒီကိစၥနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ဟားဗတ္ တကၠသိုလ္ရဲ႕ သုေတသီေတြဟာ လူ ေပါင္း ၂၃၀၀၀ ေက်ာ္ကို ၆ ႏွစ္ေလာက္ ေစာင့္ၾကည့္ၿပီးေတာ့ ေလ့လာခဲ့ၾကပါ တယ္။ အဲ့ဒီအထဲကမွ ေန႔ခင္းပိုင္း မိနစ္ ၃၀ ေလာက္ အိပ္တဲ့သူေတြဟာ တျခားသူ ေတြထက္စာရင္ ႏွလုံးေရာဂါျဖစ္ႏိုင္ေျခနည္းပါးၿပီး လုံး၀မနားတဲ့သူေတြထက္ အသက္ရွည္ရွည္ ေနႏိုင္တာကို ေတြ႕ခဲ့ ရပါတယ္။
၆။ လႈပ္လႈပ္ရွားရွားေနထိုင္ျခင္း
Johns Hopkins University School of Medicine မွာ ၂၀၁၂ က ျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ သုေတသနအရေတာ့ အသက္ရွည္တဲ့သူေတြရဲ႕ လကၡဏာေတြ ထဲကတစ္ခုဟာ လႈပ္လႈပ္ရွားရွားေနတာ ဆိုတာကို လက္ခံခဲ့ပါတယ္။ သက္လတ္ ပိုင္းအ႐ြယ္ လူေပါင္း ၁၉၀၀၀ ေက်ာ္ကို ေလ့လာၾကည့္တဲ့အခါ တက္ႂကြလန္း ဆန္းတဲ့သူေတြဟာ သက္ႀကီးအတိတ္ေမ့ ေရာဂါ၊ ကင္ဆာေရာဂါ၊ ႏွလုံးေရာဂါ၊ အမ်ိဳးအစား ၂ ဆီးခ်ိဳတို႔ကို ခံစားရႏိုင္ ေျခနည္းပါးတာကိုေတြ႕ရပါတယ္။ တစ္ ေန႔ကို ၁၀ မိနစ္ေလာက္ လမ္းေလၽွာက္ တာ၊ ခပ္႐ြ႐ြေလး ေျပးတာေတြဟာ အသက္ ၇၀ ေက်ာ္ေနာက္ပိုင္းအထိ က်န္းက်န္းမာမာရွိေနေစပါတယ္။ ေျပးတာ၊ လမ္းေလၽွာက္တာ၊ စက္ဘီးစီး တာ၊ စတာေတြထဲက တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးကို လုပ္ေပးရင္လည္း တူညီတဲ့အက်ိဳးသက္ ေရာက္မႈရွိတယ္လို႔ ဆိုၾကပါတယ္။
၇။ အဓိပၸာယ္ရွိရာတစ္ခုခုကို လုပ္ေနျခင္း
Psychological Science မွာ ျပဳလုပ္ထားတဲ့ ေလ့လာမႈေတြအရေတာ့ ဘ၀အတြက္ အဓိပၸာယ္ရွိတဲ့ အေၾကာင္း အရာတစ္ခုခုကို လုပ္ေနတဲ့သူေတြဟာ တျခားသူေတြထက္ အသက္ပိုရွည္ၾက တာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ မိတ္ေဆြအသစ္ ဖြဲ႕တာ၊ ဝါသနာအသစ္တစ္ခုခုကို စူးစမ္း မိရင္ ေလ့လာေနတတ္တာ၊ တခ်ိဳ႕အက်ိဳး ျပဳလုပ္ငန္းေတြမွာ ပါဝင္ေနတဲ့သူေတြဟာ ဘ၀အဓိပၸာယ္ကို အျပည့္အဝခံစားရ တတ္ပါတယ္။ ငယ္ငယ္တည္းက ဝါသနာပါခဲ့တာကို ဆက္လုပ္ေနတာေတြ၊ ေယာဂက်င့္တာ၊ တရားထိုင္တာေတြဟာ လည္း အသက္ရွည္တဲ့သူေတြမွာ ေတြ႕ရ တတ္တဲ့ အမူအက်င့္ေတြပါပဲ။
၈။ ခႏၶာကိုယ္ အေနအထားထိန္းထားႏိုင္ျခင္း
ဘိုးသက္ရွည္ ဘြားသက္ရွည္အမ်ား စုဟာ ပိန္ပိန္ပါးပါးေလးေတြ ျဖစ္ေန တတ္ပါတယ္။ ခါးကို တိုင္းၾကည့္လို႔ ၃၇ လက္မႏွင့္အထက္ ရွိေနတဲ့သူေတြဟာ ခါးဆိုဒ္ ၂၇ ေအာက္ငယ္တဲ့အမ်ိဳးသမီး ေတြနဲ႔ ႏႈိင္းယွဥ္ရင္ အသက္အႏၲရာယ္ ပိုမ်ားတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ အမ်ိဳးသား ေတြမွာဆိုရင္လည္း ခါးဆိုဒ္ ၄၃ ႏွင့္အထက္ရွိတဲ့သူေတြဟာ ၃၅ ေအာက္ ရွိတဲ့သူေတြထက္ ပိုစိုးရိမ္ရတယ္လို႔ ဆိုၾကပါတယ္။ ဝမ္းဗိုက္မွာရွိေနတဲ့အဆီ ေတြဟာ ငယ္႐ြယ္တဲ့သူေတြထက္ အသက္ႀကီးတဲ့သူေတြကို ပိုၿပီးေတာ့ ဒုကၡပးႏိုင္ၿပီး ေနာက္ဆက္တြဲ က်န္းမာ ေရး ျပႆနာေတြကို သယ္ေဆာင္လာ တတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ပဲ လူတစ္ ေယာက္ရဲ႕ အဝတ္အစားဟာလည္း သူရဲ႕ သက္တမ္းကို ၫႊန္ျပႏိုင္တဲ့ ဆိုင္းဘုတ္ တစ္ခု ျဖစ္ေနပါတယ္။
၉။ အဆက္အသြယ္မျပတ္ျခင္း
မိသားစုဝင္ေတြ၊ မိတ္ေဆြေတြနဲ႔ အဆက္အသြယ္မျပတ္ရွိေနႏိုင္ျခင္းဟာလည္း အဘိုးအဘြားတို႔ အသက္ရွည္ ေစမယ့္ အေၾကာင္းရင္းတစ္ခုပါပဲ။ တစ္ကိုယ္တည္း သီးျခားေနထိုင္တာဟာ လူတစ္ေယာက္ရဲ႕ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာကို အားနည္းေစၿပီး နာတာရွည္ေရာဂါေတြကို ခံစားရေစပါတယ္။ လူမႈဆက္ဆံေရးမွာ အဆင္ေျပတဲ့သူေတြဟာ သားသမီးေျမး ျမစ္ေတြနဲ႔သာမက ပတ္ဝန္းက်င္က တျခားသူေတြနဲ႔ပါ ခင္ခင္မင္မင္ ေနတတ္ ၾကပါတယ္။ အီတလီက ဘိုးသက္ရွည္ ဘြားသက္ရွည္ေတြမ်ားတဲ့ၿမိဳ႕ေလးကို ေလ့လာၾကည့္တဲ့အခါ ဒီလို ေကာင္း မြန္တဲ့ လူမႈဆက္ဆံေရးကို အဓိကထား တာကို သြားေတြ႕ရပါတယ္။ အိမ္ထဲမွာ တိတ္တိတ္ဆိတ္ဆိတ္ေနမယ့္အစား လမ္းထြက္ေလၽွာက္တာ၊ တျခားသူေတြနဲ႔ ရင္းရင္းႏွီးႏွီး ေျပာဆိုေနထိုင္တာ၊ တျခား သူေတြကို အေဖာ္ျပဳေပးတာကို ေတြ႕ရ ပါတယ္။ ျမင္ေနက် မိတ္ေဆြတစ္ေယာက္ ကို မျမင္ရတဲ့အခါ၊ ေနထိုင္မေကာင္း ျဖစ္ေနတာကို သိရတဲ့အခါမွာလည္း အခ်ိန္မဆိုင္းဘဲ ေရာက္သြားၿပီးေတာ့ အေဖာ္ျပဳေပးတဲ့ခ်စ္စရာ့ အေလ့အထ ေကာင္းေလးေတြ ရွိေနတဲ့ၿမိဳ႕ေလးပါပဲ။
၁၀။ ေရေႏြးၾကမ္းပုံမွန္ေသာက္သုံးျခင္း
တစ္ေန႔ကိုေရေႏြး အနည္းဆုံး ၂ ခြက္ေလာက္ေသာက္ေပးျခင္းဟာလည္း အဘိုးအဘြားတို႔ ႏွလုံးက်န္းမာေရးကို အေထာက္အပံ့ျဖစ္ေစတဲ့အရာပါပဲ။ Green Tea ေရာ black tea မွာပါ ပါဝင္တဲ့ Catechins ဟာ ေသြးေၾကာေတြ ကို သက္ေတာင့္သက္သာရွိေစပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ လက္ဖက္ေျခာက္ ဒါမွမဟုတ္ Green Tea Bag ကို ေရေႏြးထဲမွာ အၾကာႀကီး စိမ္ထားတာကေတာ့ ဒီဓာတ္ ေတြကို ေပ်ာ္ဝင္သြားေစၿပီး အာနိသင္ ေတြ ေလ်ာ့နည္းသြားေစပါတယ္။ အဲ့ဒီ လိုပဲ ေရေႏြးထဲကို ႏြားႏို႔ထည့္ေသာက္ တာကလည္း အလားတူ ဆုံး႐ႈံးမႈေတြကို ျဖစ္ေစတတ္ပါတယ္။ တစ္ခုခုကို ထပ္ ေပါင္း ေသာက္ခ်င္တယ္ဆိုရင္ေတာ့ ပ်ား ရည္ဟာ အသင့္ေတာ္ဆုံး ျဖစ္ပါတယ္။
၁၁။ ဆိုဒါေရွာင္ျခင္း
အသက္ရွည္ရွည္ေနထိုင္ႏိုင္သူ ေတြထဲက အမ်ားဆုံးဟာ ေရေႏြးၾကမ္းရဲ႕ ဆန္႔က်င္ဘက္ျဖစ္တဲ့ ကဖင္း ပါဝင္မႈမ်ား တဲ့အေဖ်ာ္ယမကာေတြကိုေရွာင္ႏိုင္သူ ေတြလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ တစ္ေန႔ကို ဆိုဒါ ကို တစ္ခြက္ေလာက္ ေသာက္လိုက္တာ ဟာ ခႏၶာကိုယ္ရဲ႕ ဇီ၀ျဖစ္စဥ္ေတြကို ၂ ဆပိုၿပီးေတာ့ အႏၲရာယ္ျဖစ္ေစႏိုင္ကာ ႏွလုံးေရာဂါ၊ ဆီးခ်ိဳေရာဂါ၊ ကိုယ္အေလး ခ်ိန္ တက္လာေစတာေတြကို ျဖစ္ေစပါ တယ္။ ဆိုဒါမွာအသုံးျပဳတဲ့အခ်ိဳဓာတ္ ေတြဟာ လူတစ္ေယာက္ရဲ႕ လၽွာမွာရွိတဲ့ အရသာခံတဲ့ အဖုေလးေတြကို အလုပ္ လုပ္ေစၿပီး အခ်ိဳအရသာရွိတဲ့အစား အေသာက္ေတြ၊ အေအးေတြကို ပိုၿပီး ေတာ့ တန္းတန္းစြဲ ျဖစ္လာေစပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ပဲ အဘိုးအဘြားေတြထဲက အသက္ရွည္တဲ့သူေတြဟာ ဆိုဒါကို ရန္ သူလို႔ သေဘာထားႏိုင္သူေတြ ျဖစ္ၾက ပါတယ္။
၁၂။ အိမ္အလုပ္ေတြကို ကိုယ္တိုင္လုပ္ျခင္း
အိမ္သူအိမ္သားေတြဟာ အဘိုး အဘြားေတြကို ၿငိမ္ၿငိမ္ေလး သက္ေသာင့္ သက္သာေနေစခ်င္ေပမယ့္ အဲ့ဒါဟာ သူတို႔က်န္းမာေရးအတြက္ေတာ့ တကယ့္ ကို အဟန္႔အတားတစ္ခုပါပဲ။ အသက္ ၇၀ နဲ႔ ၉၀ၾကား လူႀကီးပိုင္းေတြကိုေလ့လာၾကည့္တဲ့အခါ အိမ္အလုပ္ေတြကို တေတာက္ေတာက္နဲ႔ လုပ္ေနတတ္တဲ့ အဘိုးအဘြားေတြဟာ တျခားသူေတြ ထက္ ပိုက်န္းမာၿပီး အသက္ရွည္တာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ တစ္ေနရာတည္းမွာ အခ်ိန္အၾကာႀကီး ထိုင္ေနတာထက္စာရင္ သိပ္ၿပီးေတာ့ မပင္ပန္းေစတဲ့ အိမ္အလုပ္ ေလးေတြလုပ္ေနတာဟာ ဆဲလ္ေတြကို လႈပ္လႈပ္ရွားရွားျဖစ္ေစၿပီး ဇီ၀ျဖစ္စဥ္ေတြ ကို ပုံမွန္အတိုင္း လည္ပတ္ဖို႔ အေထာက္ အကူ ျဖစ္ေစပါတယ္။
၁၃။ ခရမ္းေရာင္မ်ားကို စားသုံးျခင္း
ဆိုလိုခ်င္တာကေတာ့ ခရမ္းေရာင္ အစားအေသာက္ေတြကို စြဲစြဲၿမဲၿမဲ စား ေသာက္တတ္တဲ့ အဘိုးအဘြားေတြဟာ လည္း တျခားသူေတြထက္ အသက္ပို ရွည္သူေတြ ျဖစ္ၾကပါတယ္ ဆိုတာပါပဲ။ တျခားႏိုင္ငံမွာေတာ့ ခရမ္းေရာင္ ဘယ္ရီ သီးကိုစားဖို႔ ၫႊန္ၾကားထားၿပီးေတာ့ ကၽြန္မတို႔ ႏိုင္ငံအတြက္ဆိုရင္ေတာ့ စပ်စ္သီးေတြ၊ ခရမ္းေရာင္ ေဂၚဖီ၊ ခရမ္း သီးနဲ႔ ၾကက္သြန္နီဥေတြဟာလည္း အသင့္ေတာ္ဆုံး ထည့္သြင္းရမယ့္ အသီး အ႐ြက္ေတြပါပဲ။ သူတို႔မွာ Polyphenols ေတြ မ်ားစြာပါဝင္ေနၿပီးေတာ့ ႏွလုံးေရာဂါ ျဖစ္ႏိုင္ေျခနဲ႔ သက္ႀကီး အတိတ္ေမ့ေရာဂါ ေတြကို ကာကြယ္ေပးႏိုင္ပါတယ္။ ဘယ္ ရီသီးနဲ႔ စပ်စ္သီးကေတာ့ ဦးေႏွာက္ရဲ႕ လုပ္ေဆာင္မႈကို အားေပးၿပီး မွတ္ဉာဏ္ ကို ထိန္းထားေပးႏိုင္ပါတယ္။
၁၄။ ေရဓာတ္ပုံမွန္ ျဖည့္တင္းေပးျခင္း
ေရဓာတ္ျပည့္ျပည့္၀၀ရွိေနတာဟာ လည္း လူတစ္ေယာက္ အသက္ရွည္ေစ တဲ့အခ်က္တစ္ခုပါပဲ။ ေရဓာတ္ျပည့္၀ ေနတာဟာ ေသြးလည္ပတ္မႈကို အား ေကာင္းေစၿပီးေတာ့ သူတို႔နဲ႔အတူ အာဟာရဓာတ္ေတြကို ခႏၶာကိုယ္အႏွံ႔ ပို႔ေပးႏိုင္တာ၊ စြန္႔ပစ္ပစၥည္းေတြကို အခ်ိန္မွန္ စြန္႔ထုတ္ႏိုင္တာတို႔ကို ျဖစ္ ေစပါတယ္။ ဒါေတြဟာ လူႀကီးတစ္ ေယာက္ရဲ႕ အသည္း၊ ႏွလုံးနဲ႔ ေက်ာက္ ကပ္တို႔ကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ႏိုင္တဲ့ နည္းလမ္းျဖစ္တာေၾကာင့္ လႈပ္ရွားမႈတစ္ ခု ျပဳလုပ္ၿပီးတိုင္း ေရေသာက္ေပးႏိုင္ ေအာင္ေလ့က်င့္ထားဖို႔ လိုပါလိမ့္မယ္။
ႏွင္းႏုလြင္ (ေဆး၀ါး)