က်န္းမာေရးေကာင္းမြန္တာဟာ ေန႔စဥ္ ႐ႊင္လန္းတက္ႂကြေစတဲ့ အဓိက အေၾကာင္းတရားႀကီးပါပဲ။ ႀကိဳတင္ကာ ကြယ္ႏိုင္တဲ့ အေျခအေနေတြကို သိထား ၿပီးေတာ့ က်န္းမာေရးနဲ႔ ညီၫႊတ္စြာ ျပဳမႈ ေနထိုင္စားေသာက္မယ္ဆိုရင္ လူတိုင္း ဟာ သက္တမ္းေစ့ေနႏိုင္မွာမလြဲပါပဲ။ ေန႔စဥ္ လႈပ္ရွားမႈေတြထဲက တခ်ိဳ႕အ ေၾကာင္း အရာေတြကေတာ့ သတိမမူမိဘဲ ေနမိရင္ မေမၽွာ္လင့္ထားတဲ့ က်န္းမာေရး ျပႆနာေတြကို ေဆာင္ၾကဥ္းလာတတ္ပါ တယ္။ ဒီလိုမ်ိဳး အျဖစ္ေတြေရွာင္ႏိုင္ဖို႔ ဘာေတြကို သတိထားသင့္တယ္ဆိုတာ ကို သုေတသန ျပဳသူေတြက စာရင္းျပဳစု ထားၾကပါတယ္။
လည္ပင္းအ႐ြယ္အစားကို တိုင္း တာပါ
မၾကာေသးခင္က ျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ ေလ့ လာမႈေတြအရ လည္ပင္းအ႐ြယ္ အစား ကို တိုင္းတာတာဟာ ခါးအ႐ြယ္အစားကို တိုင္းတာတာထက္ ႏွလုံးေရာဂါနဲ႔ ပတ္ သက္တဲ့ သဲလြန္စကို ေျခရာခံႏိုင္တယ္လို႔ ဆိုထားပါတယ္။ US သုေတသီေတြ က ေတာ့ လည္ပင္းအ႐ြယ္အစားႀကီးမားလာ ေလေလ ႏွလုံးေရာဂါအႏၲရာယ္ ႀကီးမား လာေလေလလို႔ ဆိုၾကပါတယ္။ အမ်ိဳး သမီးတစ္ေယာက္အတြက္ ပုံမွန္လည္ ပင္းအ႐ြယ္အစားဟာ ၃၄ ဒသမ ၂ စင္ တီမီတာ ျဖစ္ၿပီးေတာ့ အမ်ိဳးသားေတြအ တြက္ေတာ့ ၄၀ ဒသမ ၅ စင္တီမီတာလို႔ သတ္မွတ္ထားပါတယ္။ အဆီေတြအစ္ ေနတဲ့ လည္ပင္းဟာ ႏွလုံးနဲ႔ အသည္းလို မ်ိဳး အတြင္းအဂၤါေတြမွာ အဆီေတြ မ်ား ေနတာရဲ႕သတိေပး လကၡဏာတစ္ရပ္ျဖစ္ ၿပီးေတာ့ အိပ္ေနစဥ္မွာ အသက္႐ႉရပ္ သြားတာမ်ိဳးကို မၾကာခဏ ခံစားရေစ တတ္ပါတယ္။
ႏွလုံးသားရဲ႕ စကားကို နားစြင့္ပါ
ျမင္သာေအာင္ ေျပာရမယ္ဆိုရင္ ေတာ့ ႏွလုံးဟာ ဒီဇယ္ဆီပို႔တဲ့ ကားေတြ လိုပါပဲ။ ခႏၶာကိုယ္ အႏွံ႔အျပားမွာရွိတဲ့ ႀကီးမားက်ယ္ျပန္႔တဲ့ ေသြးေၾကာကြန္ရက္ တစ္ေလၽွာက္ကို ေသြးေရာက္ေအာင္ ၫွစ္ထုတ္ၿပီး အလုပ္လုပ္ေပးေနပါတယ္။ ႏိုင္ငံအသီးသီးမွာ ျပဳလုပ္တဲ့ သုေတသန ေတြအရေတာ့ ႏွလုံးက်န္းမာေရးဟာ ကၽြန္မတို႔ရဲ႕ ေနထိုင္မႈပုံစံနဲ႔ တိုက္႐ိုက္ အခ်ိဳးက်ေနတယ္ဆိုတာကို ေတြ႕ရွိခဲ့ၿပီး ၾကပါၿပီ။ အဲ့ဒီေတြ႕ရွိခ်က္နဲ႔အတူ ကၽြန္မ တို႔အတြက္ အေရးပါတဲ့ ဒီအဂၤါအစိတ္အ ပိုင္းကို ဘယ္လို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ ရမလဲဆိုတာကိုပါ ေတြ႕ရွိခဲ့ၿပီးျဖစ္ပါ တယ္။ ပုံမွန္ႏွလုံးခုန္တာထက္ ျမန္ေန တာ၊ ပုံမွန္မဟုတ္တာမ်ိဳးေတြ ျဖစ္လာရင္ ေတာ့ သတိထားဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ နား နားေနေနေနတဲ့အခ်ိန္မ်ိဳးမွာေတာင္မွ ႏွလုံးခုန္သံဟာ ၁ မိနစ္ကို ၁၀၀ ထက္ ပိုခဲ့ရင္ေတာ့ ဆရာဝန္ဆီကို အျမန္ဆုံး သြားသင့္ပါၿပီ။ ဒါေတြအျပင္ အသက္႐ႉ ရခက္တာ၊ အသားေတြ ျဖဴေဖ်ာ့ၿပီး ေမာ လာတာ၊ ေခါင္းကိုက္တာ၊ ကတုန္ကယင္ ျဖစ္တာမ်ိဳးေတြ ရွိတဲ့အခါမွာလည္း ပိုၿပီး ေတာ့ သတိထားသင့္ပါတယ္။
အမ်ိဳးသား ျပႆနာေတြကို အ ခ်ိန္မီအေျဖရွာပါ
ပန္းေသပန္းၫႈိးေရာဂါဟာ ေသြး ေၾကာေတြ ပိတ္ဆို႔ေနတာရဲ႕အေစာဆုံးသ တိေပး လကၡဏာတစ္ရပ္ ျဖစ္ေနတယ္ဆို တာကို အမ်ိဳးသားေတြဟာ သတိထားမိပုံ မေပၚပါဘူး။ သူတို႔ဟာ တျခားအမ်ိဳးသား ေတြထက္ ႏွလုံးေသြးေၾကာနဲ႔ ပတ္သက္ တဲ့ေရာဂါေတြကို ခံစားရႏိုင္ေျခ ၁ ဒသမ ၆ ဆေလာက္ ျမင့္မားတတ္ပါတယ္။ American Heart Associationက ျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ ေလ့လာမႈေတြအရေတာ့ ေလျဖတ္တာ၊ ႐ုတ္တရက္ႏွလုံးေရာဂါ ေဖာက္တာေတြကို ခံစားရသူေတြထဲမွာ အမ်ိဳးသား ေရာဂါကို ခံစားေနရသူေတြက ပိုမ်ားတယ္လို႔ ဆိုထားၾကပါတယ္။ သူတို႔ ရဲ႕အဂၤါေတြကို ပို႔ေဆာင္ေပးတဲ့ ေသြး ေၾကာေတြ က်ဥ္းေျမာင္းေနတာဟာ ပန္း ေသပန္းၫႈိး ျပႆနာေတြကို ခံစားရေစ တာျဖစ္ၿပီး တျခား အစိတ္အပိုင္းေတြမွာပါ ေသြးေၾကာေတြ က်ဥ္းေျမာင္းပိတ္ဆို႔ေနၿပီဆိုတာကို ျပသေနပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ပဲ ဒီလိုမ်ိဳး ျပႆနာေတြရွိေၾကာင္း အရိပ္ အေယာင္ျပလာတဲ့အခ်ိန္မွာ ဆရာဝန္နဲ႔ သြားေရာက္ေတြ႕ဆုံၿပီးေတာ့ ႏွလုံးေရာဂါ ကို လက္ဦးမႈရယူဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။
နားၾကပ္ကို အိတ္ကပ္ထဲ မထား ပါႏွင့္
နားၾကပ္အတြင္းထဲမွာရွိတဲ့ တကယ့္ ကို ေသးငယ္တဲ့ သံလိုက္ေတြဟာ ႏွလုံး ခုန္သံပုံမွန္ျဖစ္ေအာင္ ကူညီေပးတဲ့ Pacemaker ေတြရဲ႕ လုပ္ေဆာင္မႈေတြကို အဟန္႔အတားျဖစ္ေစပါတယ္။ နားၾကပ္ ကို အိတ္ကပ္ထဲမွာ ထားတဲ့သူေတြထဲက ၂၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ဟာ Pacemakers လုပ္ေဆာင္မႈမွားယြင္းသြားတဲ့အျဖစ္မ်ိဳးနဲ႔ ႀကဳံေတြ႕ရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ပဲ Pacemakers တပ္ထားသူေတြအေနနဲ႔ နားၾကပ္ကို အိတ္ထဲမွာ ထားတာ၊ ႏွလုံးရဲ႕ ေနရာ နားေလာက္ေရာက္ေလာက္တဲ့အ ထိ လည္ပင္းကေန တြဲေလာင္းခ်ထားတာ မ်ိဳးကို ေရွာင္သင့္ပါတယ္။ အဲဒီလိုပဲ နား ၾကပ္နားေထာင္ရင္း၊ ဖုန္းေတြ၊ Tablets ေတြ အသုံးျပဳေနရင္း အိပ္ေပ်ာ္သြားတာ မ်ိဳးေတြကလည္း ရင္ဘတ္ေပၚကို သူတို႔ တစ္ေတြ ျပဳတ္က်ႏိုင္တာေၾကာင့္ တတ္ ႏိုင္သမၽွ သတိထားဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။
တစ္ပတ္ကိုႏွစ္ႀကိမ္ေလာက္ ငါး စားျဖစ္ေအာင္ စားေပးပါ
ဦးေႏွာက္ရဲ႕ လုပ္ေဆာင္မႈ၊ ကၽြန္မ တို႔ရဲ႕ဦးေႏွာက္ထဲမွာ သိုေလွာင္သိမ္း ဆည္းထားတဲ့အရာေတြဟာ တကယ့္ကို အမ်ားႀကီးပါပဲ။ အဲဒီအခ်က္ အလက္ေတြ အကုန္လုံးကို ျပန္ၿပီး မွတ္မိ ေအာင္လုပ္ဖို႔ ဆိုတာက မလြယ္ကူေပမယ့္ ဆုံး႐ႈံးမသြား ေအာင္ေတာ့ ငါးေတြဟာ ကူညီေပးႏိုင္ပါ တယ္။ အထူးသျဖင့္ေတာ့ omega-3 fatty acids ေတြပါဝင္တဲ့ ငါးေတြဟာ မွတ္ဉာဏ္အတြက္ အေကာင္းဆုံးပါပဲ။ သူတို႔ဟာ ဦးေႏွာက္ဆဲလ္ေတြ တစ္ခုနဲ႔ တစ္ခု ခ်ိတ္ဆက္တဲ့ေနရာေတြကို အား ေပးၿပီးေတာ့ ဦးေႏွာက္ရဲ႕လုပ္ေဆာင္ မႈ ေတြ ေကာင္းေအာင္ ကူညီေပးပါတယ္။ တစ္ပတ္ကို ငါး ၂ -၃ ႀကိမ္ေလာက္ စား တာဟာ အသက္ ၆၀ ေက်ာ္လာတဲ့အခ်ိန္ မွာ ျဖစ္တတ္တဲ့ မွတ္ဉာဏ္ယိုယြင္းမႈေတြ ကို နည္းပါးေစပါတယ္။ တကယ္လို႔ ငါး စားဖို႔ခက္ခဲတယ္ဆိုရင္ေတာ့ omega-3 fatty acids ေတြပါဝင္တဲ့ျဖည့္စြက္အား ေဆးေတြကို ေသာက္ေပးသင့္ပါတယ္။
ဝင္ေငြ ထြက္ေငြ တြက္ခ်က္ပါ
က်န္းမာေရးကို အေထာက္အကူျပဳ တဲ့အထဲမွာ ဝင္ေငြ ထြက္ေငြကို ခ်င့္ခ်ိန္ သုံးစြဲတာကလည္း ပါေနပါေသးတယ္။ ေန႔စဥ္ႀကဳံေတြ႕ေနရတဲ့ စိတ္ဖိစီးမႈေတြ ထဲမွာ ေငြေရးေၾကးေရးျပႆနာကလည္း အေရးႀကီးတဲ့ အခန္းက႑တစ္ခု ျဖစ္ေန ပါေသးတယ္။ သူတို႔ေၾကာင့္ အလုပ္ခ်ိန္ တိုးလုပ္ရတာ၊ အပိုအလုပ္ေတြလုပ္ရတာ ေတြ ရွိလာၿပီး ေန႔စဥ္လႈပ္ရွား႐ုန္းကန္မႈမွာ ဖိအားတစ္ရပ္ျဖစ္လာပါတယ္။ တစ္ဆက္ တည္းမွာပဲ အိမ္တြင္းေရး၊ မိသားစုအေရး ျပႆနာေတြပါ ေရာက္လာတတ္တာ ေၾကာင့္ က်န္းမာေရးကိုဂ႐ုစိုက္သူ အေန နဲ႔ မိမိတို႔ရဲ႕ေငြေရးေၾကးေရးကိုပါ ဂ႐ုစိုက္ ဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။
ရာသီ အေျပာင္းအလဲကို ဆင္ ျခင္ပါ
လူတစ္ေယာက္ရဲ႕ ခႏၶာကိုယ္ဟာ ရာသီဥတုေပၚ မူတည္ၿပီးေတာ့ လုပ္ ေဆာင္မႈေတြ ေျပာင္းလဲေနတတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ပဲ ရာသီ တစ္ခုနဲ႔ တစ္ခုအၾကား မိမိတို႔ရဲ႕ေနထိုင္စားေသာက္မႈ ပုံစံကို လိုက္ပါ ေျပာင္းလဲဖို႔လိုအပ္ပါတယ္။ ေန႔ စဥ္ စားေသာက္ေနက် အစားအစာေတြ ကေန ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားမႈအထိပါ သက္ေရာက္မႈရွိတာေၾကာင့္ အသက္ ရွည္ရွည္ ေနလိုသူေတြ သတိထားရမယ့္ အထဲ ဒါဟာလည္း အေရးႀကီးအခ်က္တစ္ ခ်က္ ျဖစ္ေနပါေသးတယ္။
မိမိသေဘာႏွင့္ ေဆးေသာက္ ျခင္းကို ေရွာင္ၾကဥ္ပါ
ေဆးဝါးသုံးစြဲမႈနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ မလိုလားအပ္တဲ့အေျခအေနေတြ ျဖစ္ ေပၚရတာရဲ႕ေနာက္ဆက္တြဲတရားခံဟာ မိမိသေဘာနဲ႔မိမိ ေဆးဝါးေတြသုံးစြဲတာ ပါပဲ။ တခ်ိဳ႕ ေဆးဝါးေတြဟာ ဆရာဝန္ ၫႊန္ၾကားခ်က္ မပါဘဲ ေသာက္လို႔ရတယ္ ဆိုေပမယ့္ သူတို႔ဟာကၽြန္မတို႔ ခႏၶာကိုယ္ မွာ ေျပာင္းလဲမႈေတြ ျဖစ္ေစတယ္ဆိုတာ ကိုေတာ့ သတိထားဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ဒါ ေတြအျပင္ တခ်ိဳ႕ေဆးဝါးေတြကေတာ့ အခ်င္းခ်င္း ဓာတ္ျပဳမႈေတြ ျဖစ္ပြားၿပီး မလိုလားအပ္တဲ့ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးေတြ ျဖစ္ေစပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ပဲ ဘယ္လိုအေျခအေနမ်ိဳးေၾကာင့္ပဲျဖစ္ျဖစ္ ေဆးဝါး ေတြကို သုံးစြဲေတာ့မယ္ဆိုရင္ တတ္ကၽြမ္း တဲ့ပညာရွင္နဲ႔ တိုင္ပင္ၿပီးမွသာသုံးစြဲသင့္ ပါတယ္။
ေဆးမ်ားကိုအလဲအလွယ္ မလုပ္ ပါႏွင့္
အေပၚက အေၾကာင္းျပခ်က္ႏွင့္ ခပ္ဆင္ဆင္ ေနာက္တစ္ခ်က္ကလည္း လူနာအခ်င္းခ်င္း ေဆးဝါးေတြကို ဖလွယ္ သုံးစြဲတာပါပဲ။ မိမိတို႔ ေနထိုင္မေကာင္းစဥ္ က ေဆးဝါးေတြကို မိတ္ေဆြေတြဆီ ေဝငွေပးတာဟာ က်န္းမာေရး ျပႆနာ ေတြကို ပိုဆိုးသြားေစတဲ့အခ်က္တစ္ခ်က္ ပါပဲ။ ခံစားေနရတဲ့ ေဝဒနာခ်င္း တူညီေန မယ္ဆိုရင္ေတာင္မွ ေရာဂါအျပင္းအ ေပ်ာ့၊ လူနာရဲ႕ခံႏိုင္ရည္၊ တျခားတြဲဖက္ က်န္းမာေရးျပႆနာမ်ားရွိမရွိ စတဲ့အ ခ်က္ေတြေပၚမူတည္ၿပီးေတာ့ သုံးစြဲရမယ့္ ပမာဏ၊ အႀကိမ္အေရအတြက္ စတာ ေတြက ကြာျခားတတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ပဲ အသက္ရွည္ရွည္ ေနလိုသူေတြအေနနဲ႔ ေဆးေတြ ဖလွယ္ေသာက္တတ္တဲ့အ က်င့္ကို အျမန္ဆုံးေဖ်ာက္ပစ္သင့္ပါ တယ္။
ရယ္ပါ
ႏွစ္ႏွစ္ၿခိဳက္ၿခိဳက္ရယ္ေမာတာဟာ ကၽြန္မတို႔ရဲ႕ကိုယ္ခံစြမ္းအားေတြ ျမင့္ တက္လာေအာင္ စြမ္းေဆာင္ေပးႏိုင္ပါ တယ္။ ရယ္ေမာလိုက္တဲ့အခ်ိန္မွာပဲ ခႏၶာ ကိုယ္ထဲကေန စိတ္ဖိစီးမႈ ျဖစ္ေစတဲ့ ေဟာ္မုန္းေတြ ထြက္တာနည္းသြားၿပီး ေတာ့ ကိုယ္ခံစြမ္းအားကို ေလ်ာ့က်ေစတဲ့ ျပႆနာကလည္း တရိပ္ရိပ္က်ဆင္းသြား ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ပဲ မိတ္ေဆြေတြနဲ႔ ေတြ႕ဆုံၿပီးပဲ ျဖစ္ေစ၊ ရယ္ေမာေပ်ာ္႐ႊင္ ဖြယ္ရာ ႐ုပ္ရွင္တို႔ကို ၾကည့္ၿပီးပဲ ျဖစ္ေစ အသက္ရွည္ရွည္ ေနႏိုင္ဖို႔ ႀကိဳးစားသင့္ပါ တယ္။
အခ်ိဳဓာတ္ေလၽွာ႔ပါ
က်န္းမာေရး ျပႆနာအေတာ္မ်ား မ်ားကို ဖိတ္ေခၚေနတဲ့အရာေတြထဲမွာ အခ်ိဳဓာတ္က ထိပ္ဆုံးက ပါဝင္ေနပါ တယ္။ အထပ္ထပ္အခါခါ သန္႔စင္ထားတဲ့ ျဖဴေဖြးတဲ့ သၾကားေတြ၊ အခ်ိဳရည္ေတြ ဟာ ကိုယ္ခံစြမ္းအားအဖြဲ႕အစည္း အ လုပ္လုပ္တာကို အဟန္႔အတားျဖစ္ေစၿပီး ေတာ့ က်န္းမာေရးယိုယြင္းမႈေတြ ဆင့္ ကဲ ဆင့္ကဲ ျဖစ္ေစပါတယ္။ တစ္ေန႔ကို သၾကား ၅ ဇြန္းေလာက္ စားမိေနတာဟာ အသက္ ၅ ႏွစ္ေလာက္ တိုေစမယ့္ အ ေၾကာင္းအရင္းျဖစ္တယ္လို႔ သုေတသီ ေတြက ဆိုထားၾကပါတယ္။
ေကာင္းေသာ အဆီကို ေ႐ြးခ်ယ္ ပါ
ကူးစက္ေရာဂါေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေတာ့ ခႏၶာကိုယ္ဟာ ေန႔စဥ္ တိုက္ပြဲဝင္ ေနရၿပီးေတာ့ သူတို႔ကို အားျဖည့္ေပး ႏိုင္တာကေတာ့ ကၽြန္မတို႔ရဲ႕ေန႔စဥ္ ေန ထိုင္စားေသာက္မႈ ပုံစံေတြပါပဲ။ ကၽြန္မ တို႔ စားေသာက္တာေတြ၊ ေလ့က်င့္ခန္း လုပ္တာေတြဟာကူးစက္ေရာဂါကို ေကာင္းေကာင္းတိုက္ထုတ္ႏိုင္တဲ့ အစြမ္း အာနိသင္ေပးပါတယ္။ အဲဒီအထဲမွာ အဆီေတြလည္း ပါေနပါတယ္။ အဆီ တိုင္းဟာကၽြန္မတို႔ကိုက်န္းမာေရး ျပႆ နာေတြကိုျဖစ္ေစတာမဟုတ္ပါဘူး။ တခ်ိဳ႕အဆီေတြဟာ ဆဲလ္ေတြ၊ prostaglandins ေတြ ထုတ္လုပ္ဖို႔အတြက္ အေရးပါပါတယ္။ သူတို႔ဟာ ကူးစက္ေရာ ဂါေတြကိုတိုက္ထုတ္တဲ့ေနရာမွာ ေကာင္း ေကာင္း ကူညီေပးႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ပဲ ကၽြန္မတို႔ ေန႔စဥ္ စားေသာက္ထဲ အထဲ မွာ အသီးအ႐ြက္ေတြကေန ရတဲ့အဆီ ေတြကိုလည္းထပ္ထည့္ထားသင့္ပါ တယ္။
ႏွင္းႏုလြင္ (ေဆးဝါး)
