ဂ်ပန္ဦးေႏွာက္ေရာင္ေရာဂါဆိုတာဘာလဲ။
ဂ်ပန္ဦးေႏွာက္ေရာင္ေရာဂါဆိုတာ Japanese B Encephalitis Virus ဆိုတဲ့ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးက ဦးေႏွာက္ရဲ႕ နာဗ့္ဆဲလ္ေလးေတြကို ေရာဂါျဖစ္ေစၿပီး ဦးေႏွာက္အေျမွးပါးနဲ႕ ဦးေႏွာက္ကို ေရာင္ယမ္းေစတဲ့ေရာဂါတစ္မ်ိဳးပါ။ ေသႏႈန္းျမင့္တဲ့ေရာဂါတစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။
.
.
ဘာေၾကာင့္ ဂ်ပန္ဦးေႏွာက္ေရာင္ေရာဂါျဖစ္ရတာလဲ။
Culex လို႕ေခၚတဲ့ျခင္မ ကိုက္တာေၾကာင့္ျဖစ္ရတာပါ။ ဒီဗိုင္းရပ္စ္ကိုစေတြ႕တာကေတာ့ ေတာရိုင္းငွက္ေတြ၊ ျမင္း၊ ဝက္နဲ႕ ေမ်ာက္ေတြမွာေတြ႕ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့မွ ျခင္ကေနတဆင့္ ေက်ာရိုးွရွိသတၱဝါေတြအၾကားကူးစက္ ေစၿပီးလူသားေတြမွာ ပါျဖစ္လာတာပါ။

.
.
ဘယ္လိုလူေတြမွာ ျဖစ္တတ္လဲ။
ဒါေၾကာင့္ ေက်းလက္ေဒသေတြ၊ ဆင္ေျခဖံုးအရပ္မွာေနထိုင္သူေတြနဲ႕ ဝက္နဲ႕ထိေတြ႕နီးစပ္မႈရွိတဲ့သူေတြမွာ ပိုျဖစ္တာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ အေရွ႕ေတာင္အာရွမွာဆိုရင္ စက္တင္ဘာ လကေန ေမလအထိျဖစ္တတ္ေလ့ရွိၿပီး ေျမာက္အိႏၵိယ၊ ပါကစၥတန္နဲ႕ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္မွာေတာ့ ဇူလိုင္ကေန ဒီဇင္ဘာလမွာ အျဖစ္မ်ားပါတယ္။ သမပိုင္းေဒသေတြမွာဆိုရင္ ရာသီဥတုပူေႏြးလာတဲ့အခါမွာ ျဖစ္ေလ့ရွိၿပီး အပူပိုင္းနဲ႕ အပူေလ်ာ့ပိုင္းေဒသေတြမွာဆိုရင္ တစ္ႏွစ္ပတ္လံုးျဖစ္တတ္ၿပီး မိုးရာသီမွာ ပိုျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဆန္စပါးစိုက္တဲ့အရပ္ေတြမွာဆိုရင္ စပါးမရိတ္သိမ္းခင္ကာလေတြမွာ ျဖစ္ေလ့ျဖစ္ထရွိပါတယ္။
.
.
ေရာဂါလကၡဏာေတြကေတာ့ အမ်ားစုမွာ မသိသာပါဘူး။ ရိုးရိုးဖ်ားနာတာေလာက္နဲ႕ ေခါင္းကိုက္တာေလာက္ပဲ ရွိတာပါ။ ေပ်ာ့တယ္ေျပာရမွာေပါ့။ ဒါေပမယ့္ အေယာ္က ၂၅၀-၃၀၀ ေလာက္မွာ တစ္ေယာက္ေလာက္ကေတာ့ ေရာဂါလကၡဏာ သိသိသာသာ၊ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ေပၚလာတတ္ပါတယ္။ အဲဒီအခါမွာဆိုရင္ အဖ်ားႀကီးမယ္၊ ေခါင္းတအားကိုက္မယ္၊ ဇတ္ေတြေတာင့္တင္းေနမယ္၊ ထိုးအန္မယ္၊ ကေယာင္ေျခာက္ျခားေတြျဖစ္မယ္၊ ကိုမာဝင္တတ္တယ္၊ တက္တာ တကိုယ္လံုးေပ်ာ့ဖက္လာမယ္၊ ဒါေတြအျပင္ အသက္ေသဆံုးတဲ့အထိ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။
.
.
ဒီလို ေရာဂါလကၡဏာေတြေပၚလာတဲ့အခါမွာ ၃၀ ရာခိုင္ႏႈန္းကေတာ့ ေသဆံုးတတ္ၿပီး လူႀကီးေတြမွာျဖစ္ရင္ေတာ့ ေသဆံုးႏိုင္ေျခဟာ ၈၀ ရာခိုင္နႈန္းအထိရွိပါတယ္။ တကယ္လို႕အသက္မေသဆံုးခဲ့ရင္ေတာင္မွ ၂၀ ကေန ၃၀ ရာခိုင္ႏႈန္းအထိကေတာ့ ဥာဏ္ရည္ဥာဏ္ေသြး ထိခိုက္တာေတြ၊ အမူအက်င့္ပိုင္းဆိုင္ရာ ေဖာက္ျပန္ခ်ိဳ႕ယြင္းတာေတြ၊ အာရံုေၾကာအားနည္းတာေတြ၊ ခဏခဏ တက္တာေတြ၊ စကားမေျပာႏိုင္ေတာ့တာေတြ ျဖစ္ၿပီးက်န္ခဲ့တတ္ပါတယ္။
.
.
ကုသမႈအပိုင္းမွာေတာ့ Anti-viral ေတြမေပးဘဲ ေရာဂါလကၡဏာသက္သာေစမယ့္ ေဆးေလးေတြပဲေပးပါတယ္။ Supportive Treatment ေပါ့။
.
.
ကာကြယ္မႈအပိုင္းကို ေျပာရမယ္ဆိုရင္ ျခင္ေၾကာင့္ျဖစ္တာမို႕ ျခင္မေပါက္ပြားေအာင္၊ ျခင္ကိုက္မခံရေအာင္ ဖံုး၊ သြန္၊ ခပ္၊ စစ္၊ လဲ၊ ေလာင္း၊ ေထာင္၊ ျမွဳပ္၊ ရွင္း၊ မႈတ္ ဆိုတဲ့ လမ္းစဥ္အတိုင္းေဆာင္ရြက္ရပါမယ္။ ကိုယ့္ကေလးငယ္ကို ျခင္မကိုက္ခံရေအာင္ ဂရုစိုက္ေပးဖို ့ အင္မတန္အေရးႀကီးပါတယ္။
.
.
ကာကြယ္ေဆးကေတာ့
1. Inactivated Mouse Brain-Derived Vaccine
2. Inactivated Vero Cell-Derived Vaccine
3. Live Attenuated Vaccine
4. Live Recombinant Vaccine
ဆိုၿပီး အဓိကေလးမ်ိဳးရွိပါတယ္။ Live Attenuated Vaccine ကို ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ေတြက တရုတ္ႏိုင္ငံကထုတ္လုပ္ခဲ့ ၿပီး ဂ်ပန္ဦးေႏွာက္ေရာင္ေရာဂါျဖစ္ပြားတဲ့ႏိုင္ငံအေတာ္မ်ားမ်ားမွာ အသံုးျပဳခဲ့ၿပီး WHO ကလည္း အသိမွတ္ျပဳစစ္ ေဆးခဲ့ပါတယ္။
.
.
ကာကြယ္ေဆးထိုးလို႕ ဓာတ္မတည့္တာေတြကေတာ့ စထုတ္လုပ္တဲ့ ၁၉၉၀ခုႏွစ္ေလာက္က ေတြ႕ရေပမယ့္ အခုေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ မရွိသေလာက္နည္းသြားပါၿပီ။ လူတစ္ေသာင္းမွာမွ ၄ ေယာက္ကေန ၈ ေယာက္ေလာက္ပဲ ရွိတာလို႕ဆိုပါတယ္။ ရွားရွားပါးပါးျဖစ္ခဲ့ရင္လည္း ေဆးထိုးတဲ့ေနရာမွာ နီရဲတာ၊ ဖ်ားတာ၊ ကိုယ္လက္ကိုက္ခဲတာ၊ တုပ္ေကြးျဖစ္ခ်င္သလို လကၡဏာမ်ိဳးေလာက္ပဲျပတတ္ပါတယ္။
ဒီကာကြယ္ေဆးက ဂ်ပန္ဦးေႏွာင္ေရာင္ေရာဂါကေန အျပည့္အဝကာကြယ္ႏိုင္ၿပီး တစ္ခါထိုးရင္ႏွစ္ႏွစ္၊ သံုးႏွစ္အထိ ခံပါတယ္။
.
.
ဘယ္လိုလူေတြထိုးရင္ေကာင္းမလဲဆိုေတာ့ ဂ်ပန္ဦးေႏွာက္ေရာင္ေရာဂါျဖစ္ပြားေလ့ရွိတဲ့ေနရာေဒသေတြကို အနည္းဆံုးတစ္လၾကာတဲ့အထိ ခရီးသြားမယ့္သူေတြ (သိပ္မၾကာဘူးဆိုရင္ ထိုးဖို႕မလိုပါ) ၊ ေတာင္တက္တာ၊ ေတာလမ္းခရီးထြက္တာလိုမ်ိဳး ျခင္နဲ႕ ထိေတြ႕ႏိုင္ေျခရွိတဲ့ အေနထားမ်ိဳးရွိတယ့္သူေတြ၊ အသက္ ၂ လကေန ၁၆ႏွစ္အတြင္းကေလးေတြ (အထူးသျဖင့္ ေရာဂါျဖစ္ပြားမယ့္ေဒသေတြကို သြားေတာ့မယ္ဆိုရင္) ထိုးသင့္ပါတယ္။ ၿမိဳ႕ႀကီးျပႀကီးေတြကို ခရီးထြက္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ ထိုးဖို႕မလိုပါဘူး။
.
.
safe ျဖစ္ၿပီး ေစ်းလည္းႀကီးတဲ့ ကာကြယ္ေဆးလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ အခုဆိုရင္ေတာ့ ဂ်ပန္ဦးေႏွာက္ေရာင္ေရာဂါကာကြယ္ေရး ရက္သတၱပတ္အေနနဲ ့ ႏိုဝင္ဘာ ၁၅ ကေန ၂၃ ရက္အထိကို ၅ႏွစ္ကေန ၁၅ႏွစ္ကေလးေတြ၊ ဒီဇင္ဘာ ၁၂ရက္ေန ့ကေန ၂၀ အထိ ၉လကေန ၅ႏွစ္ကေလးေတြကို အစိုးရက အခမဲ့အစီစဥ္နဲ႕ ထိုးေပးေနပါၿပီ။
ဒါေၾကာင့္ ေမေမေတြအေနနဲ ့ကိုယ့္ကေလးငယ္ကို ကာကြယ္မႈအျပည့္အဝေပးႏိုင္ေအာင္ ဂ်ပန္ဦးေႏွာက္ေရာင္ေရာဂါကာကြယ္ေဆးကို မပ်က္မကြက္ထိုးဖို ့ တိုက္တြန္းလိုက္ရပါတယ္။
.
.
ေမတၱာျဖင့္
ေဒါက္တာစိမ့္

Post Author: Good Health Journal

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *