ADHD ေၾကာင့္ စိတ္ဓာတ္မက်ေစဖို႔

Attention Deficit Hyperacti-vity Disorder (ADHD) ကို လႈပ္ရွား လြန္ၿပီး အာ႐ုံမစိုက္ႏိုင္တဲ့ေရာဂါ၊ အာ႐ုံ စူးစိုက္မႈ မျပဳလုပ္ႏိုင္ဘဲတက္ႂကြမႈ လြန္ ကဲတဲ့ေရာဂါ စသျဖင့္ အဓိပၸာယ္ သတ္ မွတ္ၾကပါတယ္။ ကေလးငယ္ေတြနဲ႔ ဆယ္ေက်ာ္သက္ေတြမွာ စတင္ျဖစ္ေလ့ ရွိၿပီး အ႐ြယ္ေရာက္တဲ့အထိ ေရာဂါဆက္ ရွိသြားႏိုင္ပါတယ္။Mental Disorder ဆိုတဲ့ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ခ်ိဳ႕ယြင္းမႈတစ္ခုလို႔ သတ္မွတ္ၾကပါတယ္။ ဒီေရာဂါရွိသူေတြ မွာ တက္ႂကြမႈလြန္ကဲၿပီး သူတို႔ကိုယ္သူတို႔ ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္စြမ္း (Self-control) အား နည္းတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေန႔စဥ္ဘ၀လုပ္ငန္းစဥ္ေတြမွာ အခက္အ ခဲေတြနဲ႔ ႀကဳံေတြ႕ရတတ္ပါတယ္။

ေရာဂါရွိမွန္းဘယ္လိုသိႏိုင္လဲ

ဒီေရာဂါဟာ ေယာက္်ားေလးေတြ မွာ ပိုအျဖစ္မ်ားတတ္ၿပီး ငယ္စဥ္ပညာ သင္ၾကားတဲ့အ႐ြယ္မွာကတည္းက အာ႐ုံ စူးစိုက္ႏိုင္စြမ္းမရွိတာကိုၾကည့္ၿပီး ေရာဂါ ရွိေၾကာင္း သိႏိုင္ပါတယ္။ အ႐ြယ္ေရာက္ တဲ့အခါမွာလည္း ADHD ေရာဂါရွိသူ ေတြဟာ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ စနစ္တက် ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္စြမ္းမရွိတာ၊ အခ်ိန္ကိုစီမံ ခန္႔ခြဲႏိုင္မႈမရွိတာ၊ စနစ္တက်မလုပ္ေဆာင္ ႏိုင္တာ၊ ရည္မွန္းခ်က္ပန္းတိုင္မခ်မွတ္ ႏိုင္တာ၊ အလုပ္တာဝန္ကိုတိတိက်က် မ လိုက္နာမစြမ္းေဆာင္ႏိုင္တာေတြ ႀကဳံရ ႏိုင္ပါတယ္။ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ယုံၾကည္မႈ အားနည္းတာ၊ ေပါင္းသင္းဆက္ဆံေရး အဆင္မေျပတာ၊ စြဲလမ္းမႈျပႆနာစတာ ေတြလည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။
ေရာဂါအမ်ိဳးအစားဘယ္ႏွမ်ိဳးရွိလဲ
ADHD မွာ အမ်ိဳးအစား သုံးမ်ိဳး ခြဲထားပါတယ္။

အာ႐ုံစူးစိုက္ႏိုင္စြမ္းမရွိျခင္း(Inattention)
– အလြယ္တကူစိတ္ပ်ံ႕လြင့္တာ
– စည္းကမ္းတက်မလိုက္နာႏိုင္တာ
– လုပ္ငန္းတာဝန္ေတြမၿပီးတာ
– စကားေျပာေနတာကိုနားေထာင္ေနသ ေယာင္မျပတာ
– အာ႐ုံစူးစိုက္မႈမရွိတာ
– သတိလက္မဲ့အမွားေတြျပဳလုပ္တာ
– ေန႔စဥ္လုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြကိုေမ့ တာ
– ေန႔စဥ္လုပ္ေနက်လုပ္ေဆာင္စရာေတြ ကို မလုပ္ႏိုင္တာ
– အၿငိမ္ထိုင္ၿပီးျပဳလုပ္ရမယ့္အလုပ္ကို မလုပ္ခ်င္တာ
– မၾကာခဏပစၥည္းေတြေပ်ာက္တာ
– စိတ္ကူးယဥ္လြန္တာ

တက္ႂကြမႈလြန္ကဲျခင္း (Hyperactivity)
– မၿငိမ္မသက္လႈပ္လႈပ္ရွားရွားရွိေနတာ
– ႐ုတ္တရက္ခုန္လႊား၊ လႈပ္႐ြေနတာ
– တိတ္တိတ္ဆိတ္ဆိတ္မကစားႏိုင္တာ
– အၿမဲတမ္းလႈပ္ရွားေနတာ
– စကားေတြအလြန္အကၽြံေျပာတာ
– နည္းနည္းေလးမွကို အၿငိမ္မေနႏိုင္တာ

ထႂကြလြယ္ျခင္း (Impulsivity)
– သူရဲ႕အလွည့္ကိုေရာက္ဖို႔မေစာင့္ႏိုင္ တာ
– ႐ုတ္တရက္ ေျပာခ်င္ရာကို ေျပာခ် ေလ့ရွိတာ
– သူမ်ားေတြကိုၾကားျဖတ္တာ၊ အေႏွာင့္ အယွက္ေပးတာ စတဲ့လကၡဏာေတြကို ေတြ႕ရွိရႏိုင္ပါတယ္။
အ႐ြယ္ေရာက္သူေတြမွာေတြ႕ရမ်ားေသာ လကၡ ဏာမ်ား
အသက္အ႐ြယ္ေျပာင္းလဲလာတာ နဲ႔အမၽွ ေရာဂါလကၡဏာေတြဟာလည္း ေျပာင္းလဲသြားႏိုင္ပါတယ္။ ADHD ရွိတဲ့အ႐ြယ္ေရာက္သူေတြမွာ ေတြ႕ရမ်ား တဲ့ လကၡဏာေတြကေတာ့ –
– Chronic Lateness လို႔ေခၚတဲ့ အၿမဲ တမ္းလိုလို အစည္းအေဝး၊ အလုပ္ကို ေနာက္က်တာ
– အၿမဲတမ္းလိုလိုေမ့ေလ်ာ့တာ
– ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ယုံၾကည္မႈအားနည္း တာ
– လုပ္ငန္းခြင္မွာျပႆနာျဖစ္တာ
– ေဒါသကိုမထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္တာ
– ဆူပူထႂကြလြယ္တာ
– ေဆးစြဲတာ၊ အရက္စြဲတာ၊ တားျမစ္ ေဆးသုံးစြဲတာ
– စည္းစနစ္တက်မရွိတာ
– လုပ္စရာရွိတာကိုမလုပ္ဘဲ အခ်ိန္ဆြဲ လြန္းတာ
– စိတ္႐ႈပ္ေထြးလြယ္တာ
– အၿမဲတမ္းလိုလိုပ်င္းရိၿငီးေငြ႕ေနတာ
– စာဖတ္တဲ့အခါ အာ႐ုံစူးစိုက္ႏိုင္စြမ္း မ လုပ္ႏိုင္တာ
– စိတ္အတက္အက်ျမန္တာ
– စိတ္ဖိစီးတာ၊ စိတ္ဓာတ္က်တာ
– Relationship ျပႆနာေတြႀကဳံရတာ

ADHD ျဖစ္ရျခင္းအေၾကာင္းမ်ား
ADHD ေရာဂါျဖစ္ရတဲ့အေၾကာင္း ရင္းကို တိတိက်က်မသိႏိုင္ေပမယ့္ ျဖစ္ ႏိုင္ေျခရွိတဲ့အခ်က္ေတြကို သုေတသန ပညာရွင္ေတြက ေဖာ္ထုတ္ထားပါတယ္။
ေအာက္ပါအေျခအေနေတြေၾကာင့္ ADHD ေရာဂါျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။
– မ်ိဳး႐ိုးလိုက္တာ
– ဦးေႏွာက္တြင္းဓာတုပစၥည္းေတြမညီ မၽွတာ
– ဦးေႏွာက္တြင္းအာ႐ုံစူးစိုက္ႏိုင္စြမ္းကို ထိန္းခ်ဳပ္တဲ့ေနရာမွာအားနည္းတာ
– သေႏၶသားေလာင္းဘ၀မွာ ကိုယ္ဝန္ ေဆာင္မိခင္က အစာအာဟာရျပည့္၀ ေအာင္မစားတာ၊ ေဆးလိပ္၊ အရက္သုံးစြဲ တာ၊ ေဆးစြဲတာေတြျပဳလုပ္တာေၾကာင့္ ကေလးဦးေႏွာက္ထိခိုက္တာ
– ခဲအဆိပ္သင့္တာ
– ဦးေႏွာက္အေရွ႕ပိုင္း (Frontal Lobe) မွာ ထိခိုက္တာ စတာေတြ ပါဝင္ ပါတယ္။
သိထားသင့္ေသာအခ်က္မ်ား
သၾကားအစားမ်ားတာ၊ တီဗီအ ၾကာႀကီးထိုင္ၾကည့္တာ၊ အစားအစာဓာတ္ မတည့္တဲ့အလာဂ်ီရွိတာေတြေၾကာင့္ ADHD ေရာဂါ မျဖစ္ႏိုင္သလို၊ ဆင္းရဲ ႏြမ္းပါးတာေၾကာင့္လည္း ADHD ေရာ ဂါျဖစ္ေစမႈနဲ႔ ဆက္စပ္မႈ မရွိပါဘူး။
ADHD ေရာဂါ မျဖစ္ေအာင္ ကာကြယ္ကုသလို႔မရေပမယ့္ ေရာဂါရွိ မွန္းေစာေစာစီးစီး သိရွိရင္ ဒီအတြက္ ကု သေရးနည္းလမ္း၊ ပညာသင္ၾကားေရးနဲ႔ ေရာဂါလကၡဏာေတြကို ေကာင္းေကာင္း ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ADHD ေရာဂါရွိေပမယ့္ ေရာဂါလကၡဏာေတြကို ေကာင္းေကာင္းထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ၿပီး ဘ၀မွာ ေအာင္ျမင္တဲ့သူေတြအျဖစ္ရပ္တည္ေနသူေတြလည္း အမ်ားအျပားရွိေနပါတယ္။

ထူးဒါလီကိုကို (MPharm)

Post Author: Good Health Journal