H1N1 ဆိုတာ . . .

ရန္ကုန္ေဆး႐ံုႀကီးမွာ H1N1 လူတုပ္ေကြးေရာဂါျဖစ္ပြားသူေတြစေတြ႕သည္တဲ့။ တစ္ႏိုင္ငံလံုးကိန္းဂဏန္းေတြေတာ့ အတိအက်မသိရေသး။

အျပင္မွာ တုပ္ေကြးကာကြယ္ေဆးေတြ ဝယ္မရေလာက္ေအာင္ ခ်က္ခ်င္းျပတ္လက္သြားသည္။ ေန႔ေတာင္မကူး။ ဝယ္မရသည့္ သူေတြက ေဆာက္တည္ရာမရျဖစ္။ အဲသည္ေလာက္ေတာ့လည္း ျဖစ္ဖို႔မလိုေသးဘူးထင္သည္။ ရာဇဝင္ကို ျပန္ၾကည့္ၾကပါစို႔။

H1N1 ကို ၁၉၁၈ ခုႏွစ္က ေတြ႕ခဲ့ရသည့္ စပိန္တုပ္ေကြးက အစျပဳသည္ဟု ယူဆၾကသည္။ အဲသည္တုန္းကေတာ့ ကမၻာ့လူဦးေရ၏ သံုးရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ ျပဳတ္သြားေအာင္ ျပင္းထန္ခဲ့သည္။

H1N1 အေၾကာင္းကို ေသေသခ်ာခ်ာပိုသိလာၾကေတာ့ အုပ္စုက သံုးခုရွိေနသည္။ လူလူခ်င္းကူးစက္သည့္ ရာသီတုပ္ေကြးက တစ္အုပ္စု၊ ဝက္ေတြမွာ ကူးစက္သည့္ ဝက္တုပ္ေကြးက တစ္အုပ္စု၊ ငွက္ေတြမွာ ကူးစက္သည့္ ၾကက္ငွက္တုပ္ေကြးက တစ္အုပ္စု။
H1N1 က ၂၀ဝ၉ မွာ တစ္ေခါက္ ထပ္ေခါင္းေထာင္လာသည္။ Swine-Origin ေခၚ ဝက္အမ်ိဳးအစားတုပ္ေကြးက လူကိုပ်ံ႕လာတာဟု ယူဆသည္။ လူ တစ္ေသာင္းေက်ာ္ေသသည္။ ကမၻာ့က်န္းမာေရးအဖြဲ႕က Pandemic ေခၚ ကမၻာ့လူတုပ္ေကြးကပ္ေရာဂါအဆင့္ အျဖစ္ ေၾကျငာခဲ့ရသည္။ ၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္မွာၿပီးသြားသည္။ သာမန္ရာသီတုပ္ေကြး အျဖစ္သို႔ ျပန္လည္က်ဆင္းသြားသည္။
ဆိုလိုတာက ျပင္းထန္တုပ္ေကြး မဟုတ္ေတာ့ သာမန္တုပ္ေကြးျဖစ္သြားသည္။ ၂၀ဝ၉ မွာ ျပင္းထန္သြားရသည့္ အေၾကာင္းရင္းက ေလးမ်ိဳးေပါင္းသြားတာျဖစ္သည္။ ေျမာက္အေမရိကဝက္တုပ္ေကြး၊ ေျမာက္အေမရိကငွက္တုပ္ေကြး၊ လူတုပ္ေကြးႏွင့္ အာရွႏွင့္ ဥေရာပ ဝက္တုပ္ေကြးတို႔ေပါင္းသြားတာျဖစ္သည္။

၂၀၁၁ ကေနစၿပီး ကမၻာ့က်န္းမာေရး အဖြဲ႕ကေတာ့ အဲသည့္ H1N1 ကို သတိႀကီးႀကီးႏွင့္ ေစာင့္ၾကည့္ေနခဲ့သည္။
၂၀၁၁ မွာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္ စု၊ ၂၀၁၃ မွာ ဗင္နီဇြဲလား၊ ၂၀၁၄ မွာ တကၠဆက္၊ ကေနဒါ၊ မကၠဆီကို၊ စပိန္၊ ၂၀၁၅ မွာ အိႏၵိယ၊ ၂၀၁၇ မွာ ေမာ္လဒိုက္ စသည္ျဖင့္ H1N1 ျပန္႔ပြားမႈေတြက ဆက္ေတာ့ ျဖစ္ေနၾကလား ေသသူေတြ လည္းရွိသည္။ ၂၀ဝ၉ အေျခအေနမ်ိဳး ေတာ့မျဖစ္ေသး။ ကိုယ္ဝန္သည္ေတြကေတာ့ တျခားလူေတြထက္ ထိခိုက္ေသေက်ႏႈန္းပိုမ်ားသည္။ ကာကြယ္ေဆးထိုး ထားဖို႔ေကာင္းသည္။ ၂၀၁၀ ေနာက္ပိုင္း ရာသီတုပ္ေကြးကာကြယ္ေဆးအားလံုး မွာ H1N1 က ပါၿပီးသား။

လက္ရွိျမန္မာႏိုင္ငံအေျခအေနက H1N1 ကပ္ေရာဂါအသြင္ျဖစ္ေနၿပီဟု ေျပာလို႔မရေသး။ မျဖစ္ေအာင္ေတာ့ ကာကြယ္မႈေတြ စလုပ္ေနၾကၿပီျဖစ္သည္။ ကာကြယ္ေဆးက အလံုအေလာက္ရဖို႔ မလြယ္ေသးေတာ့ လက္ခဏခဏ ေဆးတာ၊ မ်က္ႏွာဖံုးစြပ္တာ၊ လူထူထူကို တတ္ႏိုင္သမွ် ေရွာင္တာ၊ ဒါေတြပဲ အဓိကထားလုပ္ရဦးမည္ျဖစ္သည္။

က်န္းမာေရးဝန္ထမ္းေတြကေတာ့ ေရွာင္လႊဲ၍မရ။ ၂၀၁၀ ကပ္ေဘးအတြင္း ကေတာ့ က်န္းမာေရးဝန္ထမ္းေတြကို ကာကြယ္ဖို႔ ကာကြယ္ေဆးေတြ ပို႔ေပးခဲ့ေသးသည္ေျပာသည္။ ကြ်န္ေတာ့္ပတ္ဝန္းက်င္မွာေတာ့ ထိုးရသည္ဟုမၾကားမိ။ ယခုလည္း ထိုးေပးႏိုင္ဖို႔မလြယ္။ ကြ်န္ေတာ္ကေတာ့ ရာသီတိုင္း ထိုးထားေနက်မို႔ ထိုးၿပီးျဖစ္သည္။ ကိုယ့္အစီအစဥ္ႏွင့္ ကိုယ္ပါ။ ဒါလည္း အသြင္ေျပာင္းတုပ္ေကြးႏွင့္ ေတြ႕လွ်င္ေတာ့ ကာကြယ္မွာမဟုတ္။

H1N1 ေဘးကင္းေဝးၾကပါေစ။

ဆႏၵမြန္ျဖင့္ #ေဒါက္တာရဲ

 

Post Author: Good Health Journal

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *