ဘယ္ေဆးမဆို မတိုက္ခင္မွာ ဆရာဝန္နဲ႔အရင္ တိုင္ပင္ေဆြးေႏြးတာက အေကာင္းဆံုးပါ။ အထူးသျဖင့္ ခုမွ ပထမဆံုး ေဆးစတိုက္မွာဆိုရင္ေပါ့။ ငယ္ရြယ္တဲ့ ကေလးေတြမွာ လူႀကီးေတြထက္ပိုၿပီး ေဆးကေန ရႏိုင္တဲ့ ADR (Adverse Drug Reactions) ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳး မ်ားပါတယ္။
ဘယ္ေဆးေတြကိုေရွာင္ရမလဲ
– အက္စပရင္လို အကိုက္အခဲ၊ ဖ်ားနာေပ်ာက္ေဆးေတြကို အသက္ ၁၂ ႏွစ္ ေအာက္ ကေလးေတြမွာ ကိုယ့္သေဘာနဲ႕ကိုယ္ မတိုက္ပါနဲ႔။ ေရးေရာဂါစု (Reye’s Syndrome) လို႔ ေခၚတဲ့ ဦးေႏွာက္ေရာင္ရမ္းတာနဲ႔ အသည္းပ်က္စီးတာ ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။
– ကေလးအသက္ သံုးလေအာက္မွာ ပါရာစီတေမာ တိုက္လို႔မရပါဘူး။ ကေလးအသက္ ေျခာက္လေအာက္မွာလည္း အိုင္ဗ်ဴပ႐ိုဖန္ တိုက္လို႔မရပါဘူး။
– ေခ်ာင္းဆိုးေပ်ာက္ေဆးေတြကို အသက္ သံုးႏွစ္ေအာက္ ကေလးေတြမွာ တိုက္လို႔မရပါဘူး။ လူႀကီးေတြမွာ ေဆးအာနိသင္ရရွိေပမယ့္ ကေလးေတြမွာ ေဆးအာနိသင္မျပတဲ့အျပင္ အသက္ ေသဆံုးတဲ့အထိ ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။
– ကေလးေတြမွာ ေခါင္းမူးတာက ခဏေလးနဲ႔ ျပန္ေပ်ာက္သြားႏိုင္ပါတယ္။ ကေလးက ေခါင္းမူးၿပီးအန္မယ္၊ ေရဓာတ္ခန္းေျခာက္တာ ျဖစ္လာတယ္ဆိုရင္ ေဆးခန္း၊ ေဆး႐ံုကိုသြားပါ။ ေဆးေကာင္တာမွာ ဝယ္လို႔ရတဲ့ ေခါင္းမူး၊ ေခါင္းကိုက္ေပ်ာက္ေဆးေတြ အလြယ္တကူ မတိုက္ပါနဲ႔။
– လူႀကီးေသာက္တဲ့ေဆးေတြ ကေလးကိုတိုက္ရင္ နည္းနည္းခြဲတိုက္တာ၊ ဖဲ့တိုက္တာေတြ မလုပ္ပါနဲ႔။ ေဆးေတြက အသက္အရြယ္၊ ကိုယ္ခႏၶာအခ်ိဳးအစား၊ ေရာဂါအေျခအေနေပၚမူတည္ၿပီး ေဆးပမာဏကြဲသြားတာမို႔ လြယ္လြယ္ကူကူ တိုက္လို႔ မရပါဘူး။ အထူးသျဖင့္ ကေလးေတြရဲ႕ အသက္အလိုက္အတြက္ သီးသန္႔ထုတ္ထားတဲ့ ေဆးပမာဏမ်ိဳး ျဖစ္ဖို႔လိုပါတယ္။
– ေနာက္အေရးႀကီးတဲ့အခ်က္က ဒိတ္လြန္သြားတဲ့ေဆး၊ အေရာင္ေျပာင္းသြားတဲ့ေဆးေတြကို ဘယ္ေတာ့မွ ဘယ္သူ႕ကိုမွ မတိုက္ပါနဲ႔။ ရက္စြဲကို ေသခ်ာၾကည့္ၿပီး ဒိတ္လြန္တာနဲ႔ လႊင့္ျပစ္လိုက္ပါ။
ဘာေတြသတိထားရမလဲ
– ေဆးေသာက္ၿပီးလို႔ အန္တာ၊ အနီစက္၊ အဖုအပိမ့္ ထြက္တာျဖစ္လာရင္ နီးစပ္ရာ ေဆးခန္း၊ ေဆး႐ံုကို တန္းသြားဖို႔ ျပင္ရပါမယ္။
– ကေလးေတြနားမွာ ေဆးပုလင္းေတြ မထားဖို႔လည္း သတိထားရပါမယ္။
– ကေလးနားမွာမ်ား ဖြင့္လက္စ ေဆးပုလင္းကို ေတြ႕ခဲ့မယ္ဆိုရင္၊ ကေလး ေသာက္လိုက္လား၊ မေသာက္ဘူးလား မေသခ်ာရင္ ဆရာဝန္ဆီသြားျပမွ စိတ္ခ်ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
– ေဆးပုလင္း၊ ေဆးကတ္ အကုန္လံုးကို ကေလးေတြနဲ႔ ေဝးတဲ့ေနရာ၊ လက္လွမ္းမမွီတဲ့ ေနရာေတြမွာ ေသခ်ာ သိမ္းဆည္းထားသင့္ပါတယ္။
#ထူးဒါလီကိုကို (M. Sc. in Pharm)
