Narcissistic Personality Disorder
NPD ကို အလြယ္ဆံုး အဓိပၸါယ္ ဖြင့္ရမယ္ဆိုရင္ empathy ဆိုတဲ့ မွ်ေဝခံစားမႈ လံုးဝမရွိဘဲ ဟိတ္ဟန္မ်ားၿပီး လူတကာရဲ႕ အာ႐ံုစိုက္မႈ၊ အေလးေပးမႈကို အလြန္အမင္းလိုလားတဲ့ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ မူမမွန္တဲ့ disorder တစ္မ်ိဳးျဖစ္ပါတယ္။ သူတို႕ရဲ႕ character မွာ ေမာက္မာတာ၊ တစ္ကိုယ္ေကာင္းဆန္တာ၊ အာဏာသံုးတာ၊ ျခယ္လွယ္တာေတြက လုပ္႐ိုးလုပ္စဥ္ေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ကိုယ္တစ္ကိုယ္တည္း ေအာင္ျမင္ဖို႕သာလွ်င္အေရးႀကီးတယ္လို႕ ခံယူထားၾကသူမ်ားလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုျဖစ္တတ္သူေတြဟာ ငယ္စဥ္ early adulthood မွာကလည္းက သူတို႕ရဲ႕ အမူအက်င့္ေတြ ေပၚလာမွာျဖစ္ၿပီး ဒီဗီဇေတြက တျဖည္းျဖည္းေပၚလာမွာျဖစ္ပါတယ္။ လူ႕ပတ္ဝန္းက်င္အသိုင္းအဝိုင္းနဲ႔ ဆက္ဆံတဲ့အခါ၊ Relationship ထားတဲ့ အခါေတြမွာ သူတို႕ရဲ႕ စိတ္ထားကပိုၿပီး သိသာ ေပၚလြင္လာေစပါတယ္။
NPD ရွိသူေတြဟာ တျခားလူေတြထက္ သူတို႕ဟာ ပိုသာတယ္၊ ပိုထူးျခားတယ္လို႕ ခံယူထားတတ္ၿပီး သူတို႕ရဲ႕ Self-esteem ကို ပိုတိုးေစတဲ့ ေျမာက္ပင့္ေျပာဆိုတတ္သူေတြနဲ႔ ေပါင္းသင္းေလ့ရွိပါတယ္။ သူတို႕ကို တျခားလူေတြအထင္ႀကီးတာကို အလြန္တရာႏွစ္သက္သူေတြလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ အျပစ္ရွာေဝဖန္ခံရတာေသာ္လည္းေကာင္း ႐ံႈးနိမ့္တာေသာ္လည္းေကာင္း ခံရရင္ သူတို႕အတြက္ ေနရအရမ္းခက္ခဲၿပီး tolerate မလုပ္ႏိုင္ၾကပါဘူး။ ျငင္းပယ္ခံရတာ၊ ေဝဖန္ခံရတာကို သူတို႕ကို ႏွိမ့္ခ်တယ္လို႕ ယူဆၿပီး အျပင္းအထန္ ခံစားရသူမ်ားလည္း ျဖစ္ပါတယ္။
NPD လကၡဏာမ်ား
– ကိုယ့္အတြက္ကိုယ္ပဲ အေရးႀကီးဆံုးလို႕ သတ္မွတ္ထားတာ (Exaggerates own importance)
– ေအာင္ျမင္မႈ၊ ေက်ာ္ၾကားမႈ၊ အလွအပ၊ ထက္ျမတ္မႈ၊ အခ်စ္ စတာေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ႀကီးႀကီးမားမား စိတ္ကူးယဥ္တတ္တာ
– သူဟာ သာမန္လူတစ္ေယာက္မဟုတ္ဘဲ ထူးျခားတယ္လို႕ ထင္မွတ္ထားၿပီး ထူးျခားတဲ့သူအခ်င္းခ်င္းကပဲ သူ႕ကို နားလည္ေပးႏိုင္တယ္လို႔ ခံယူထားတာ
– တျခားလူေတြဆီက အဆက္မျပတ္ အာ႐ံုစိုက္မႈနဲ႔ အထင္ႀကီးမႈကို လိုခ်င္တာ
– အက်ိဳးအေၾကာင္းမသင့္ေလ်ာ္တဲ့ ေမွ်ာ္မွန္းခ်က္ေတြ အားႀကီးတာ
– သူရဲ႕ရည္မွန္းခ်က္ပန္းတိုင္ကို ေရာက္ဖို႕ တျခားလူေတြကို အသံုးခ်ဖို႔ ဝန္မေလးတာ
– တျခားလူေတြရဲ႕ ခံစားခ်က္ကို လ်စ္လ်ဴ႐ႈတာ၊ မွ်ေဝခံစားစိတ္မရွိတာ
– တျခားလူေတြအေပၚ မနာလိုစိတ္ရွိေနၿပီးေတာ့ တျခားလူေတြက သူ႕ကို မနာလို ျဖစ္ေနတယ္လို႔ ထင္တာ
– ေမာက္မာၿပီး ဟိတ္ဟန္ႀကီးတဲ့ အသြင္၊ စ႐ိုက္ရွိတာ
ဘာေၾကာင့္ျဖစ္တာလဲ
Narcissistic Personality Disorder ရွိတဲ့ လူေတြရဲ႕ ၅၀ – ၇၅ ရာခိုင္ ႏႈန္းက အမ်ိဳးသားေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္ျဖစ္တယ္ဆိုတာ ေသခ်ာမသိေပမယ့္ မ်ိဳး႐ိုးဗီဇ၊ ေမြးဖြားခဲ့တဲ့ပတ္ဝန္းက်င္၊ အသိုင္းအဝိုင္းနဲ႔ ငယ္စဥ္က ေတြ႕ႀကံဳခဲ့ရတဲ့ အျဖစ္အပ်က္ေတြနဲ႔ သက္ဆိုင္ေနႏိုင္တယ္လို႔ သုေတသီေတြက ဆိုထားပါတယ္။
ကုသႏိုင္လား
NPD ရွိသူေတြကို ကုသဖို႔ဆိုတာ မလြယ္ကူတဲ့ စိန္ေခၚမႈတစ္ရပ္ျဖစ္ပါတယ္။ သူတို႕ကိုယ္သူတို႕လည္း Narcissistic Personality Disorder ရွိေနတယ္ဆိုတာကို လက္ခံဖို႔ ျငင္းဆန္ မွာပါ။ အဓိကအေနနဲ႔ ေထာက္ထား ၾကင္နာသနားစိတ္ ျဖစ္ေပၚဖို႕ လိုပါတယ္။ ဒီမွာေတာ့ NPD ကို ေရာဂါတစ္ခု အေနနဲ႔ သတ္မွတ္ၿပီး ကုသတာေတြ မရွိေသးပါဘူး။ NPD ကို ကုသဖို႔ Mentalization-based therapy, Transference-focused psychotherapy, Schema-focused psychotherapy ကုထံုးေတြကို အသံုးျပဳႏိုင္ပါတယ္။
♥ ထူးဒါလီကိုကို (MPharm) ♥