ကိုယ္ဝန္ရွိလာတဲ့အခါ ေရျမႊာအေၾကာင္းကိုလည္း နားလည္ထားဖိ္ု႕လိုပါတယ္။ ေရျမႊာေပါက္ၿပီ၊ ေရျမႊာေရနည္းေနတယ္၊ ေရျမႊာမ်ားေနတယ္ စသျဖင့္ ၾကားဖူးနားဝရွိၾကပါလိမ့္မယ္။ ေရျမႊာဆိုတာဘာလဲ၊ ကိုယ့္ဗိုက္ထဲက ကေလးနဲ႕ ကိုယ့္အေပၚဘယ္လိုသက္ေရာက္မႈေတြရွိလဲဆိုတာ သိခ်င္လာၾကမယ္လို႕လည္း ထင္ပါတယ္။
ေရျမႊာေရေတြဘယ္ကလာ?
သားအိမ္ထဲမွာ ေရျမြာအိတ္ကေလးတစ္ခုရွိပါတယ္။ အဲဒီေရျမႊာအိတ္ေလးထဲမွာမွ သေႏသားေလးဟာ ေရျမႊာေရေတြနဲအတူ ရွိေနတာပါ။ ကိုယ့္သားအိမ္ထဲကို အလိုလိုေနရင္း ဘယ္ကအရည္ေတြေရာက္္လာလဲ ဆိုတာ စဥ္းစားၾကည့္ရင္ အံ့ၾသစရာပါပဲ။ ဒီေရျမႊာအရည္ေတြဟာ မ်ိဳးေအာင္ၿပီး တစ္ပတ္အၾကာေလာက္က တည္းက ေရျမႊာအေျမွးပါးေလးကေန စစ္ထုတ္ေပးထားတာပါ။ ၁၀ ပတ္ေလာက္အၾကာမွာေတာ့ သေႏသားေလးရဲ႕ ေသြးရည္ၾကည္ေတြဟာ အေရျပားနဲ႕ ခ်က္ႀကိဳးကေန စိမ့္ထြက္လာၿပီး ေရျမႊာေရေတြအျဖစ္စုမိလာပါတယ္။ ၁၆ ပတ္ကေနစၿပီးေတာ့မွ သေႏသားေလးရဲ႕ အေရျပားဟာ ေရစိမ့္မထြက္ႏိုင္ေတာ့ဘဲ ေက်ာက္ကပ္နဲ႕ အဆုတ္ကအရည္ေတြထုတ္ၿပီး ဒီအရည္ေတြကို သေႏသားက ပါးစပ္ကေန ျပန္ၿမိဳခ်ပါတယ္။
ဗိုက္ထဲမွာ ေရျမႊာရည္ေတြ ဘယ္ေလာက္ထိရွိလဲ?
ေရျမႊာရည္ေတြဟာ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္လ ရင့္လာတာနဲ႕အမွ် တျဖည္းျဖည္းမ်ားလာပါတယ္။
(၁၀) ပတ္ – ၃၀ မီလီလီတာ
(၂၀) ပတ္ – ၃၀၀ မီလီလီတာ
(၃၀) ပတ္ – ၆၀၀ မီလီလီတာ
(၃၈) ပတ္ – ၁၀၀၀ မီလီလီတာ
ဒါကေတာ့ သက္တမ္းအလိုက္ရွိတဲ့ ေရျမႊာရည္ပမာဏေပါ့။ ပံုမွန္အားျဖင့္ေတာ့ (၄၀၀) ကေန (၁၅၀၀) မီလီလီတာၾကားမွာ ရွိပါတယ္။
ေရျမႊာရည္ဆိုတာ ဘယ္လိုမ်ိဳးလဲ ?
ေရျမႊာရည္က ကိုယ္ဝန္ေဆာင္အေစာပိုင္းကာလမွာေတာ့ အေမ့ေသြးရည္ၾကည္မွာပါဝင္တာေတြအတိုင္းပါပဲ။ ဝါေျဖာ့ေျဖာ့အေရာင္ရွိၿပီး အယ္ကာလီဓာတ္ေတြမ်ားပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ သေႏသားရဲ႕ဆီးက ဓာတ္ဆားဓာတ္ေတြနည္းတာေၾကာင့္ ေအာ့စမိုးတစ္ပရက္ရွာ (Osmotic Pressure) နည္းသြားပါတယ္။
ေရျမႊာရည္က ဘာလုပ္ေပးလဲ?
ေတာ္ရံုတန္ရံု ထိမိခိုက္မိတာေလာက္က ဒီေရျမႊာရည္ေတြခံေနတဲ့အတြက္ သေႏသားကို မထိခိုက္ေတာ့ပါဘူး။ ဒီအရည္ေတြရွိေနတာေၾကာင့္ သေႏသားရဲ႕လႈပ္ရွားမႈအတြက္ အဆင္ေျပေခ်ာေမြ႕ေစတာမို႕ ေျခလက္ေတြ ေကြးေကာက္တာ၊ ပံုပ်က္တာေတြ မျဖစ္ေတာ့ဘူးေပါ့။ ၿပီးေတာ့လည္း အရည္ေတြရွိေနတာေၾကာင့္ အေရျမႊာအေျမွးပါးက သေႏသားကို လာမကပ္ေတာ့ပါဘူး။ သေႏသားရဲ႕ ေလျပြန္လမ္းေၾကာင္းထဲကို အရည္ေတြဝင္ေစၿပီး အဆုတ္ကိုေကာင္းမြန္စြာ ဖြံ႕ၿဖိဳးလာေစပါတယ္။ ဖိအားကို ထိန္းေပးထားတဲ့အျပင္ ျပင္ပမွာ အရမ္းပူ၊ အရမ္းေအးတဲ့ဒဏ္ေတြက သေႏသားအေပၚ တိုက္ရိုက္မေရာက္ေအာင္လည္း အပူခ်ိန္ကို ထိန္းညွိေပးထားႏိုင္ပါတယ္။
ေရျမႊာရည္မွာ ျပႆနာတစ္ခုခုရွိလာႏိုင္လား?
ရွိလာႏိုင္တယ္ပဲ ေျပာရမယ္။ ေရျမႊာရည္နည္းတာ၊ မ်ားတာေတြျဖစ္တတ္ပါတယ္။
(၁) ေရျမႊာရည္နည္းတာ (Oligohydramnios)
ေရျမႊာရည္အရမ္းနည္းတာကို (Oligohydramnios) လို႕ေခၚပါတယ္။ ၃၀၀ မီလီလီတာေအာက္ေလ်ာ့နည္းရင္ ေရျမႊာရည္ နည္းတယ္လို႕ သတ္မွတ္ပါတယ္။
ဘာေၾကာင့္ေရျမႊာရည္နည္းရတာလဲ?
- ေက်ာက္ကပ္မေကာင္းတာ
- ေက်ာက္ကပ္မွာေရအိတ္ေတြတည္တာ
- သေႏသားႀကီးထြားဖြံ႕ၿဖိဳးမႈေႏွာင့္ေႏွးတာနဲ႕ အခ်င္းေကာင္းေကာင္း မဖြံ႕ၿဖိဳးတာ
- မိခင္မွာ ဗိုင္းရပ္စ္ေရာဂါတစ္ခုခုျဖစ္ေနတာ၊ အကိုက္ခဲေပ်ာက္ေဆးလို ေဆးေတြေသာက္ေနတာ
- ေမြးရက္ေက်ာ္ေနတာ၊ ကိုယ္ဝန္ဆိပ္တက္ေနတာ
- ဗိုက္မနာခင္မွာ ေရျမႊအေျမွးေပါက္တာ
ေရျမႊာရည္နည္းရင္ဘာေတြျဖစ္ႏိုင္သလဲ?
- သေႏသားအေနအထားပံုမမွန္တာ
- လမေစ့ဘဲ ကေလးေစာေမြးတာ
- အဆုတ္နဲ႕ ေလျပြန္လမ္းေၾကာင္းေကာင္းေကာင္းမဖြံ႕ၿဖိဳးတာ
- ေျခလက္အဂၤါေတြ ခ်ိဳ႕ယြင္းတာ
- ေတြ ျဖစ္လာပါလိမ့္မယ္။
ေရျမႊာေရနည္းတာကို ကုလို႕ရလား?
အေၾကာင္းရင္းကို သိေနတဲ့အတြက္ ကုလို႕ရပါတယ္။ ကိုယ္ဝန္ဆိပ္တက္ေနတာေၾကာင့္ဆို ဒါကိုကုသမႈခံယူရင္ ေရျမႊာနည္းတာလည္း ျပန္ေကာင္းသြားပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ေမြးေနတုန္းမွာ ေရျမႊာရည္သြင္းေပးလို႕လည္းရေသးတယ္။
(၂) ေရျမႊာရည္မ်ားတာ (Polyhydramnios)
ေရျမႊာရည္အရမ္းမ်ားတာကို (Polyhydramnios) လို႕ေခၚပါတယ္။ ၂၀၀၀ မီလီလီတာထက္မ်ားေနရင္ ေရျမႊာရည္ မ်ားတယ္လို႕ သတ္မွတ္ပါတယ္။ ေရျမႊာရည္မ်ားေနတာကိုမွ အမ်ိဳးအစားထပ္ခြဲထားပါေသးတယ္။ ကိုယ္ဝန္ (၂၄) ပတ္ေအာက္ဆိုရင္ Acute လို႕သတ္မွတ္ၿပီး (၂၄) ပတ္ေက်ာ္မွ ျဖစ္ရင္ Chronic လို႕သတ္မွတ္ပါတယ္။ (၂၄) ပတ္ေအာက္မွာျဖစ္တဲ့ Acute Type ကေတာ့ ဗိုက္အရမ္းေဖာင္းေနၿပီး ေနရတာ မသက္သာတ၊ အသက္ရွဴမဝတာမ်ိဳးျဖစ္တတ္ပါတယ္။ Chronic Type ကေတာ့ ဆီးခ်ိဳျဖစ္ေနတဲ့ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေတြမွာ ျဖစ္ေလ့ရွိပါတယ္။
ဘာေတြကေရျမႊာေရမ်ားေစတာလဲ?
- မိခင္မွာဆီးခ်ိဳေရာဂါရွိေနတာ
- အခ်င္းမွာအလံုးအက်ိိတ္ျဖစ္ေနတာ
- ေသြးလႊတ္ေၾကာနဲ႕ ေသြးျပန္ေၾကာႏွစ္ခုၾကားမွာ ပံုမမွန္တဲ့လမ္းေၾကာင္းေပၚေနတာ
- အျမႊာကိုယ္ဝန္ရွိေနတာ
- အျမႊာေတြမွာ ေသြးလံုေလာက္စြာမရတာေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ Twin-to-twin transfusion syndrome (TTT $)
- သေႏသားရဲ႕ေလျပြန္နဲ႕ အစာျပြန္ၾကားမွာလမ္းေၾကာင္းေပၚလာတာ
- Hydrop Fetalis ဆိုတဲ့ သေႏသားရဲ႕ကိုယ္တြင္းေခါင္းအခန္းေတြမွာ အရည္ေတြစုေနတဲ့ေရာဂါ
- သေႏသားမွာ အာရံုေၾကာနဲ႕ ၾကြက္သားေရာဂါရွိေနတာ
- သေႏသားရဲ႕ေက်ာရိုးနဲ႕ အာရံုေၾကာမႀကီး ေကာင္းမြန္စြာမပိတ္ဘဲ လမ္းေၾကာင္းပြင့္ေနတာ
- သေႏသားေခါင္းေသးေနတာေတြပဲျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ မ်ားသာအားျဖင့္ကေတာ့ အေၾကာင္းရင္းရွာမရတာမ်ားပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္ေရျမႊာရည္မ်ားေနရလဲ ဆိုတာကို အေၾကာင္းရင္းစစ္ထုတ္လို႕မရၾကပါဘူး။
ေရျမႊာရည္မ်ားရင္ဘာေတြျဖစ္ႏိုင္သလဲ?
- ေန႕လမေစ့ဘဲေမြးတာ (၂၄ ပတ္နဲ႕ ၃၇ ပတ္ၾကား)
- အခ်ိန္မတန္ဘဲေရျမႊာေပါက္တာ (၂၄ ပတ္နဲ႕ ၃၇ ပတ္ၾကား)
- ကေလးအေနအထား ပံုမွန္မျဖစ္တာ
- အခ်င္းကြာတာ
- ေမြးၿပီးေသြးသြန္တာ ဆိုတဲ့စိုးရိမ္စရာေတြ ျဖစ္လာႏိုင္ပါတယ္။
ေရျမႊာမ်ားတာကို ဘယ္လိုကုသမလဲ?
ဘာေၾကာင့္ျဖစ္ရတယ္ဆိုတဲ့အေၾကာင္းရင္းကို အရင္ရွာရမွာပါ။
- သေႏသားနဲ႕ အခ်င္းမွာ ပံုမမွန္တာတစ္ခုခုမ်ားရွိေနလားဆိုတာ သိရေအာင္ အာထရာေစာင္းရိုက္ရတယ္
- ဒါမွမဟုတ္ အေမမွာမ်ား ဆီးခ်ိဳေသြးခ်ိဳျဖစ္ေနလို႕လားဆိုတာ သိေအာင္ စစ္ၾကည့္ရပါမယ္။
- Hydrop Fetalis ရွိေနလားသိရေအာင္ ေသြးအုပ္စုစစ္တာ
- ခရိုမိုဇုန္းေခၚ မ်ိဳးဗီဇပဋိပစၥည္းေတြမွာ ပံုမမွန္တာတစ္ခုခုရွိ၊ မရွိ စစ္ေဆးတာ
- Infection (TORCH) ေခၚ ေရာဂါပိုးေတြမ်ားဝင္ေနလားဆိုတာစစ္ၾကည့္ရပါမယ္။
ၿပီးရင္ေတာ့ ခံစားေနရတဲ့လကၡဏာေတြ သက္သာေအာင္ကုသမႈေပးပါတယ္။ ေရျမႊာရည္ေလ်ာ့ခ်တာမ်ိဳး၊ ေစာေမြးမွာစိုးလို႕ သားအိမ္ညွစ္အားနည္းေအာင္ ေဆးေပးတာမ်ိဳးေတြ လုပ္ေပးေလ့ရွိပါတယ္။ ၿပီးမွ ျဖစ္ရတဲ့ အေၾကာင္းရင္းကို ကုတာပါ။ မိခင္မွာဆီးခ်ိုရွိေနရင္ ဆီးခ်ိဳထိန္းေပးေပမယ့္ ခရိုမိုဇုန္းေခၚ မ်ိဳးဗီဇပဋိပစၥည္းေတြမွာ ပံုမမွန္တာျဖစ္ေနရင္ေတာ့ ကေလးလည္း အသက္ရွင္ႏိုင္မွာမဟုတ္တဲ့အတြက္ ကိုယ္ဝန္ကိုဖ်တ္ခ်ရပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္ျဖစ္မွန္းလည္းမသိဘူး၊ သိပ္လည္းမဆိုးဘူးဆိုရင္ေတာ့ ဘယ္အခ်ိန္ေမြးမယ္၊ ဘယ္လိုေမြးမယ္ဆိုဆာ ဆံုးျဖတ္ၿပီး ေရျမႊာရည္ေဖာက္ထုတ္ၿပီးေမြးလို႕ရပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ ေမြးၿပီးေသြးမသြန္ေအာင္ေတာ့ ဂရုတစိုက္လုပ္ဖို႔လိုပါတယ္။ တကယ္လို႕ လမေစ့ဘဲ ကေလးေစာေမြးႏိုင္ေျခရွိရင္ျဖစ္ျဖစ္၊ အာထရာေဆာင္းအရ သားအိမ္ေခါင္းအလ်ားက ၂၅ မီလီမီတာေအာက္ရွိေနရင္ျဖစ္ျဖစ္ Cervical cerclage ေခၚ သားအိမ္ေခါင္းမွာ ခ်ဳပ္ရိုးထည့္ၿပီး စိတ္ခ်ရတဲ့အေနထားမွ ျပန္ထုတ္တာမ်ိဳးလုပ္လို႕ရပါတယ္။ ဒါကလည္း ၁၂ ပတ္ကေန ၁၄ ပတ္အတြင္းမွာပဲ လုပ္ေလ့ရွိတာပါ။ ေစာေမြးေတာ့မယ္ဆိုရင္ ကေလးအဆုတ္အားေကာင္းေအာင္ Dexamethasone ထိုးေဆးႀကိဳထိုးေပးထားေလ့ရွိပါတယ္။
ေမတၱာျဖင့္…
ေဒါက္တာစိမ့္