“ေမေမျဖစ္ေတာ့မွာလား၊ ဒါေလးေတြ သိထားၾကေစသား (၁) – ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ကာလအတြင္း အေျပာင္းအလဲ- ေဒါက္တာစိမ့္”

ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေတာ့မယ့္ မိခင္ေလာင္းေတြအေနနဲ႕ ကိုယ္ဝန္တကယ္ရွိလာတဲ့အခါ ေျပာင္းလဲလာတဲ့ ျဖစ္စဥ္ေလးေတြေၾကာင့္ စိတ္ဖိစီးမႈေတြျဖစ္ၿပီး စိုးရိမ္မႈေတြလြန္ကဲလာတတ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အရာအားလံုးဟာ စိုးရိမ္စရာေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ ဘယ္လိုမ်ိဳးေတြက ျဖစ္ေလ့ျဖစ္ထရွိတယ္၊ ဘယ္လိုေတြကေတာ့ ပံုမွန္မဟုတ္ဘူး စသျဖင့္ႀကိဳတင္သိထားရင္ေတာ့ မလိုအပ္ဘဲ စိတ္ပူေနရတာမ်ိဳးေတြ မျဖစ္ေတာ့ဘဲ တကယ္အေလးေပးရမယ့္ အေျခေနေတြအတြက္ အခ်ိန္မီ လုပ္ေဆာင္စရာရွိတာေတြကိုပါ လုပ္ႏိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။ ၾကားဖူးနားဝ ေဆးၿမီးတိုးနည္းေလးေတြနဲ႕ အမွားေတြမလုပ္မိေအာင္အတြက္ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္မိခင္ေတြ မ်ားေသာအားျဖင့္ ႀကံဳရေလ့ရွိတာေတြနဲ႕ ေျဖရွင္းနည္းေလးေတြကိုပါ ေဖာ္ျပေဆြးေႏြးေပးသြားပါမယ္။

(၁) ပ်ိဳ႕တာ
(၂) အလြန္အမင္းအန္တာ
(၃) ဝမ္းခ်ဳပ္တာ
(၄) ရင္ပူတာ
(၅) ေျခလက္ေတြ ေဖာတာ
(၆) ေသြးေၾကာေတြထံုးတာ
(၇) မိန္းမကိုယ္ယားယံတာ နဲ႕ အျဖဴဆင္းတာ
(၈) ေျခလက္ထံုက်င္တာ
(၉) ခါးနာတာ ေတြႀကံဳရတတ္ပါတယ္။

(၁) ပ်ိဳ႕တာ 

တစ္ခုခု စားေသာက္ေတာ့မယ္ဆိိုရင္ ပ်ိဳ႕လာတတ္တာဟာ ကိုယ္ဝန္ ၆ ပတ္ကေန ၁၂ ပတ္အတြင္းမွာ ႀကံဳရတတ္တဲ့ လကၡဏာပါ။ အန္တာထက္စာရင္ ပ်ိဳ႕တာ၊ ေလတက္တာ ပိုျဖစ္ပါတယ္။ ဒါဘာေၾကာင့္ျဖစ္ရတယ္ဆိုတာ ေသခ်ာမေျပာႏိုင္ၾကေပမယ့္ ပံုမွန္ ဇီဝကမၼျဖစ္စဥ္တစ္ခု ဒါမွမဟုတ္ hCG level တက္လာတာေၾကာင့္ျဖစ္မယ္လို႕ မွန္းဆေျပာဆိုၾကတာပါပဲ။ ေတာ္ရံုတန္ရံုေလာက္ကေတာ့ နားနားေနေန ေနလိုက္ရင္ သက္သာတာမ်ားပါတယ္။ တခါတေလမွ အအန္ေပ်ာက္ေဆးေတြ ေသာက္ဖို႕လိုတာပါ။ တကယ္လို႕ ပ်ိဳ႕တာက အရမ္းဆိုးလာရင္ အလြန္အမင္းအန္တဲ့အထိပါ ျဖစ္လာတတ္ပါတယ္။

(၂) အလြန္အမင္းအန္တာ
ဒါကို Hyperemesis Gravidarum လို႕ေခၚပါတယ္။ H.mole လို႕ေခၚတဲ့ စပ်စ္သီးသေႏနဲ႕ အျမြာကိုယ္ဝန္ေတြမွာ ႀကံဳရေလ့ရွိပါတယ္။ အန္တာသိပ္ျပင္းထန္ဆိုးရြားလာရင္ အစားလည္းေကာင္းေကာင္း မစားႏိုင္တာေၾကာင့္ အာဟာရပ်က္လပ္တာ၊ အန္တာေတြမ်ားတာေၾကာင့္ ေရဓာတ္ခန္းေျခာက္ၿပီး ေသြးေပါင္က်တာ၊ ဆီးမသြားေတာ့တာေတြ ျဖစ္လာပါလိမ့္မယ္။ Wernicke-Korsakoff syndrome လို႕ေခၚတဲ့ ဗီတာမင္ဓာတ္ေတြခ်ိဳ႕တဲ့တဲ့ေရာဂါ၊ အသည္းေကာင္းေကာင္းအလုပ္မလုပ္ႏိုင္တာေၾကာင့္ အသားဝါတာ၊ အစာေရၿမိဳျပြန္ရဲ႕ေအာက္ႏႈတ္ခမ္းသားေတြ စုပ္ၿပဲလာၿပီး ေသြးေၾကာေသးေသးေလးေတြကေန ေသြးယိုလာတာေၾကာင့္ ေသြးဝမ္းေတြ၊ ဝမ္းမည္းမည္းေတြပါ သြားလာတတ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီလိုေတြ အန္တာဟာ ကိုယ္ဝန္ေၾကာင့္လား၊ တျခားေရာဂါေတြေၾကာင့္လားဆိုတာေတာ့ ေသေသခ်ာကြဲျပားဖို႕ အေရးႀကီးပါတယ္။ ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါ၊ စပ်စ္သီးသေႏ၊ အူလမ္းေၾကာင္းပိတ္တာနဲ႕ အသည္းေရာင္ေရာဂါေတြမွာလည္း အခုလို ဆိုးဆိုးရြားရြားအန္တတ္ပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ ဒီလိုအရမ္းအန္လာရင္ေတာ့ ေဆးရံုကို မျဖစ္မေနသြားျပသင့္ပါတယ္။ ပံုမွန္ကေတာ့ Metocloperamide, Prochlorperazine လို အအန္ေပ်ာက္ေဆးေတြ တိုက္ေလ့ရွိပါတယ္။ ဒါမွမဟုတ္လည္း B 6 နဲ႕ Thiamine အပါအဝင္B Complex ကို အေၾကာေဆးသြင္းေပးတာမ်ိဳးလည္းရွိတယ္။ ၿပီးရင္ေတာ့ ေရဘယ္ေလာက္ေသာက္တယ္၊ ဆီးဘယ္ေလာက္ျပန္သြားတယ္ဆိုတာ ေစာင့္ၾကည့္ၿပီး တတ္ႏိုင္သမွ် အစာျပန္ဝင္ေအာင္ ေကၽြးေပးရပါမယ္။ အစပိုင္းကေတာ့ အစာခပ္ေပ်ာ့ေပ်ာ့ေကၽြးၿပီး တျဖည္းျဖည္း ပံုမွန္အတုိင္းဆက္ေကၽြးလို႕ရပါတယ္။

(၃) ဝမ္းခ်ဳပ္တာ
ဒါကေတာ့ အမ်ားဆံုးလာတဲ့ complain တစ္ခုပါပဲ။ ကိုယ္ဝန္ရွိရင္ ျမင့္တက္လာတဲ့ ပရိုဂ်က္စတုန္း ( Progesterone) ဆိုတဲ့ ေဟာ္မုန္းဟာ အူလမ္းေၾကာင္းရဲ႕ လႈပ္ရွားမႈကို ေႏွးေကြးေစတဲ့အျပင္ တျဖည္းျဖည္းေလးလာတဲ့ သားအိမ္ဟာ မစင္အိမ္ (rectum) ကို သြားဖိတဲ့အတြက္ေရာ၊ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္အားေဆးေတြထဲမွာ ပါတဲ့ သံဓာတ္ေဆးေတြေၾကာင့္ပါ ဒီလို ဝမ္းခ်ဳပ္တာျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီအတြက္ ဝမ္းႏႈတ္ေဆးေတြမေသာက္ဘဲ အမွ်င္ဓာတ္ (Fiber) မ်ားမ်ားပါတဲ့ အစားစာေတြ၊ ႏို႕နဲ႕ ေရမ်ားမ်ားေသာက္တာေတြက ပိုေကာင္းပါတယ္။

(၄) ရင္ပူတာ
လဲွအိပ္ရင္ ရင္ပူတာ၊ ရင္ထဲေနလို႕ မေကာင္းတာမ်ိဳးက မွာ ျဖစ္ေလ့ရွိပါတယ္။ ဒီထက္လည္း ေစာခ်င္ေစာႏိုင္ပါေသးတယ္။ အစာေရၿမိဳျပြန္ရဲ႕ ေအာက္ပိုင္းက ရံႈ႕ၾကြက္သားဟာ ေလ်ာ့ထားတဲ့အတြက္ အစာအိမ္ထဲကအစာေတြ၊ အက္စစ္ေတြနဲ႕ ထိေတြ႕တာေၾကာင့္အခုလို ပူေလာင္ျပင္းရွတဲ့ခံစားခ်က္မ်ိဳး ျဖစ္ရတာပါ။ ဒီအတြက္ မၾကာခဏ အစာစားေပးပါ။ ပက္လက္အိပ္တာ၊ ေကြးအိပ္တာမ်ိဳး မလုပ္ပါနဲ႕။ လိုအပ္ရင္ အစာအိမ္ေဆးေသာက္ေပးလို႕ရပါတယ္။ အရက္ေတြ၊ ေဆးလိပ္ေတြေသာက္ေနရင္ေတာ့ လံုးဝဖ်တ္ပစ္ပါ။ ရင္ပူတာအျပင္ အစားေသာက္ပ်က္တဲ့အထိ ဆိုးရြားလာရင္ေတာ့ အစာအိမ္နဲ႕ အူလမ္းေၾကာင္းအထူးကုနဲ႕ ျပသဖို႕လိုပါလိမ့္မယ္။

(၅) ေျခလက္ေတြ ေဖာတာ
ကိုယ္ဝတ္ေဆာင္ကာလမွာ ဆံျခည္မွ်င္ေသြးေၾကာေလးေတြရဲ႕ စိမ့္ဝင္မႈအားေကာင္းလာတာေၾကာင့္ ေျခေတြ လက္ေတြ ေဖာေရာင္လာတတ္ပါတယ္။ ဒါကို သက္သာဖို႕အတြက္ ေျခေထာက္ေအာက္မွာ ေစာင္ေခါက္ျဖစ္ျဖစ္၊ ဖက္လံုးျဖစ္ျဖစ္ခုၿပီး အိပ္ပါ။ ကိုယ္ခႏာေအာက္ပိုင္းကို အထက္ပိုင္းထက္ ျမင့္ေအာင္ထားတဲ့သေဘာေပါ့။ လက္ေခ်ာင္းေတြ အလြန္အမင္းေဖာေနရင္ လက္စြပ္ေတြကိုပါ ခၽြတ္ထားေစခ်င္ပါတယ္။ ဒီလိုေဖာတာဟာ ကိုယ္ဝန္ဆိပ္တက္တာလား၊ ပံုမွန္ျဖစ္ေနက်ဆိုတာလား၊ ေက်ာက္ကပ္ေၾကာင့္လားဆိုတာ ကြဲျပားေအာင္ ေသြးေပါင္ခ်ိန္တိုင္းတာ၊ ဆီးခ်က္တာေတြ လုပ္ၿပီး သိႏိုင္ပါတယ္။

(၆) ေသြးေၾကာေတြထံုးတာနဲ႕ လိပ္ေခါင္း
ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ကာလ ေနာက္ပိုင္းမွာ ပိုဆိုးလာတတ္ပါတယ္။ ပရိုဂ်က္စတုန္း ( Progesterone)က ေသြးေၾကာရံႈ႕ၾကြက္သားေတြကို ေလ်ာ့ေစပါတယ္။ သားအိမ္က တျဖည္းျဖည္းေလးလံလာတာနဲ႕အမွ် Inferior Vena Cava ဆိုတဲ့ ေသြးျပန္ေၾကာကို သြားဖိမိၿပီး ေသြးေလွ်ာက္ႏႈန္းေႏွးသြားတဲ့အတြက္ ေသြးျပန္ေၾကာေတြ တြန္႕ေခါက္ကုန္တာပါ။ အထူးသျဖင့္ ေျခသလံုးေတြမွာ ျဖစ္ေလ့ရွိပါတယ္။ ဒီလကၡဏာသက္သာေအာင္ Compression stockings ဆိုတဲ့နည္းနဲ႕ ေျခေထာက္က ေသြးေၾကာေတြကို ႏွလံုးဆီေသြးေလွ်ာက္ေအာင္ ညွစ္ေပးတာမ်ိဳး လုပ္လို႕ရပါတယ္။ ဒီနည္းဟာ လူတိုင္းနဲ႕ေတာ့ မသင့္ေတာ္ပါဘူး။ နာက်င္တာေတြကိုေတာ့ သက္သာေစပါတယ္။

ရွားရွားပါးပါးအေနနဲ႕ မိန္းမကိုယ္အတြင္းပိုင္းမွာလည္း ဒီလိုေသြးျပန္ေၾကာေတြ တြန္႕ေခါက္တဲ့အခါ ေသြးဆင္းတာေတြ၊ မီးဖြားတဲ့အခါ ေသြးျပန္ေၾကာကို ထိခိုက္မိတာေတြ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။
ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ တခ်ိဳ႕တေလမွာျဖစ္တတ္တဲ့ လိပ္ေခါင္းကေတာ့ ဝမ္းခ်ဳပ္တာေတြကို ညွစ္ရလြန္းတာေၾကာင့္လည္း ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဝမ္းမခ်ဳပ္ေအာင္ ဂရုစိုက္ေပးပါ။ လိပ္ေခါင္းျဖစ္လာရင္လည္း လိမ္းေဆးခရမ္ေလးေတြ လိမ္းေပးလို႕ရပါတယ္။

(၇) မိန္းမကိုယ္ယားယံတာ နဲ႕ အျဖဴဆင္းတာ
မိန္းမကိုယ္ထဲကို Candida ဆိုတဲ့ မိႈပိုးဝင္တဲ့အခါ အျဖဴအဖက္ဖက္ေတြဆင္းၿပီး ယားလည္းယားယံလာပါတယ္။ အဲဒါဆိုရင္ Clotrimazole လိမ္းေဆးျဖစ္ျဖစ္၊ မိန္းမကုိယ္ထဲေဆးျပားထည့္တာျဖစ္ျဖစ္ ကုသႏိုင္ပါတယ္။ ဒီလိုအျဖဴေတြဆင္းတာမဟုတ္ဘဲ စိမ္းဖန္႕ဖန္႕၊ ဝါၾကန္႕ၾကန္႕အရည္ေတြဆင္းၿပီး ယားယံတာဆိုရင္ေတာ့ Trichomonas ဆိုတဲ့ ကပ္ပါးေကာင္ေၾကာင့္ျဖစ္ၿပီး Metronidazole လိမ္းေပးရပါမယ္။

(၈) ေျခလက္ထံုက်င္တာ
အထူးသျဖင့္ လက္ေခ်ာင္းေလးေတြ ထံုက်င္ေနတတ္ပါတယ္။ လက္ေကာက္ဝတ္အတြင္းထဲက Median Nerve အာရံုေၾကာကို ဖိမိတာေၾကာင့္ပါ။ ျဖစ္တဲ့လက္ကို က်ပ္စည္းေပးရင္သက္သာပါတယ္။ ဒါမွမဟုတ္လည္း ေမြးၿပီးမွ ကုသမႈခံယူၾကတာလည္းရွိပါတယ္။ ခြဲစိတ္ရတာမ်ိဳးကေတာ့ အလြန္ရွားပါးတဲ့ အေနထားမ်ိဳးမွာမွ လုပ္ရတာပါ။

(၉) ခါးနာတာ
ကိုယ္ဝန္ေၾကာင့္ ခါးေကာ့ေနတဲ့အတြက္ေရာ အရြတ္ေတြေၾကာင့္ပါ ခါးနာတတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ နားနားေန ေနပါ။ ခါးကို ပံုသ႑ာန္အမွန္အတိုင္းျဖစ္ေအာင္ ထားေပးပါ။ ဖိနပ္အျမင့္ စီးတာ၊ အေလးအပင္မတာေတြ ေရွာင္ပါ။ ပံုမွန္ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ေပးတာနဲ႔ အကိုက္ခဲေပ်ာက္ေဆးေလးေတြ ေသာက္ေပးတာကလည္း သက္သာေစပါတယ္။
တျခားျဖစ္တတ္တာေလးေတြအေနနဲ႕ကေတာ့ ေခါင္းမူးတာ၊ ေခါင္းကိုက္တာ၊ ရင္သားတင္းတာ၊ နာတာ၊ ပင္ပန္းတာ၊ ႏွာေခါင္းေသြးလွ်ံတာ၊ ေျခေထာက္ ၾကြက္တက္တာ၊ ညဘက္အိပ္မေပ်ာ္တာ၊ ဝမ္းဗိုက္အေၾကာေတြ ျပတ္တာ၊ အဆီဖုေလးေတြနဲ႕ အသားယားယံတာေတြလည္း ျဖစ္တတ္ပါေသးတယ္။ ဒါေတြအားလံုးဟာ စိုးရိမ္စရာမလိုဘဲ ကိုယ္ဝန္ရွိလာတာေၾကာင့္ ေျပာင္းလဲလာတဲ့ ပံုမွန္ဇီဝကမၼျဖစ္စဥ္ေလးေတြ ျဖစ္ၿပီး အခုေဖာ္ျပထားတဲ့အတိုင္း လိုက္နာဂရုစိုက္ေပးရံု၊ အာဟာရျပည့္ေအာင္ စားေသာက္ေနထိုင္ၿပီး နားေနရံုနဲ႕ သက္သာႏိုင္ပါတယ္။

ေမတၱာျဖင့္…
ေဒါက္တာစိမ့္