“ေနေလာင္ကာလိမ္းေဆး – ေဒါက္တာေအးမင္းထူး”

အသားအေရထိန္းသိမ္းတဲ့ ပစၥည္းေတြထဲမွာ ေနေလာင္ကာလိမ္းေဆး ေတြလည္း တခုအပါအဝင္ ျဖစ္တယ္။ ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္ကို ultraviolet rays(UV) လို႕ ေခၚပါတယ္။UV ray ေတြက သာမန္ အလင္းထက္လိႈင္းအလ်ားပိုတိုၿပီး X rays ထက္ လိႈင္းအလ်ားရွည္ပါတယ္။ ။ ပံုမွန္အားျဖင့္ 10-400nm အတြင္းရွိတယ္။သီအိုရီအရ လိႈင္းအလ်ားတိုေလ စြမ္းအင္ပမာဏ ပိုမိုျမွင့္မားေလ ျဖစ္ပါတယ္။ ကံေကာင္းတဲ့အခ်က္က ကမာၻ႕အိုဇုန္းလႊာက လူကို ဒုကၡေပးမယ့္ ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္အမ်ားစုကို ကာကြယ္ေပးထားၿပီး ျဖစ္လို႔ပါ။

 

ေနကထြက္လာတဲ့ အလင္းတန္းေတြထဲမွာ သာမန္ မ်က္စိနဲ႕ ျမင္နိုင္တဲ့ အလင္းေရာင္ (visible light)၊ အနီေအာက္ေရာင္ျခည္ (infrared radiation)နဲ႕ ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္ (ultraviolet radiation)ဆိုျပီး သံုးမ်ိဳးပါဝင္တယ္။ အနီေအာက္ေရာင္ျခည္ ၅၀ရာခိုင္ႏႈန္း၊ မ်က္စိနဲ႔ျမင္နိုင္တဲ့ အလင္းေရာင္ ၄၀ရာခိုင္ႏႈန္း၊ ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္ ၁၀ရာခိုင္ႏႈန္းပါဝင္ပါတယ္။ အနီေအာက္ေရာင္ျခည္ကထြက္တဲ့ အပူကို ကၽြန္ေတာ္တို႕ ခံစားသိရွိနိုင္တယ္။ အလင္းေရာင္ကို မ်က္စိနဲ႕ ျမင္ေတြ႕ႏိုင္ေပမယ့္ ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္ကိုေတာ့ ေတြ႕ျမင္ခံစားနိုင္စြမ္းမရွိပါဘူး။ အင္းဆက္ပိုးမႊားနဲ႕ငွက္တခ်ိဳ႕သာ ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္ကို ေတြ႕ျမင္နိုင္ပါတယ္။သိပၸံနည္းက်ေတြးၾကည့္ရင္ ေနေရာင္ျခည္မွာ ပါဝင္တဲ့အခ်ိဳးအစားအရ အလင္းေရာင္ပိုမိုစူးရွေလ၊သို႔တည္းမဟုတ္ ေနရာင္ပိုမိုပူျပင္းေလ ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္ပါဝင္မႈ ျမင့္မားေနမယ္လို႕ သိရွိနိုင္တယ္။

 

ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္ သံုးမ်ိဳးအနက္ UVC ကို ကမာၻ႔အိုဇုန္းလႊာက ကာကြယ္ေပးထားၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ UVA နဲ႔ UVB အမ်ဳိးအစားႏွစ္ခုသာ ခႏၶာကိုယ္ေပၚ က်ေရာက္ႏိုင္ေတာ့တယ္။ UVAေတြ အေရျပားအတြင္းပိုင္းထိ ထိုးေဖာက္ဝင္ေရာက္ၿပီး အရြယ္မတိုင္ခင္ အိုမင္းရင့္ေရာ္ျခင္းကို ျဖစ္ေစတယ္။ UVB ေတြက ေနေလာင္ျခင္းနဲ႔ အေရျပား ကင္ဆာကို ျဖစ္ေပၚပါတယ္။ ေနေလာင္ကာလိမ္းေဆးအမ်ားစုဟာ UVA နဲ႔ UVB အမ်ဳိးအစားႏွစ္မ်ဳိးလံုးကို
ကာကြယ္ေပးတယ္။

 

ေနေလာင္ကာလိမ္းေဆး ေတြကို SPF ၫႊန္းကိန္းေတြနဲ႔ တြက္ခ်က္ပါတယ္။ SPF(sun protection factor) ဆိုတာ အသားအေရပ်က္ဆီးေစမယ့္ UVB အမ်ဳိးအစားကို ကာကြယ္ေပးတဲ့ အခ်ိန္ ပမာဏကို ေဖာ္ျပတာျဖစ္တယ္။ SPF 15 ဆိုတာ ေနေလာင္ျခင္းကို (၁၅)ဆ ကာကြယ္ေပးမယ့္သေဘာ ျဖစ္ပါတယ္။ သာမန္ လူတစ္ေယာက္ဟာ ေနပူထဲမွာ မိနစ္ (၂၀)ေလာက္ေနတာနဲ႔ အသားအေရပူစပ္ပူေလာင္ ျဖစ္လာတယ္ဆ္ုပါစို႔။ SPF 15 ကို သံုးျခင္းအားျဖင့္ ေနေလာင္ျခင္ကို မိနစ္(၃၀၀) ၾကာထိ ကာကြယ္ေပးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

 

SPF လိမ္းေဆးေတြေၾကာင့္ ခႏၶာကိုယ္တြင္း ခ႐မ္းလြန္ေရာင္ျခည္ ထိုးေဖာက္ဝင္ေရာက္မႈ သိသိသာသာ ေလွ်ာ့နည္းေစတယ္။ SPF 15 က ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္ ၉၃ ရာခိုင္နႈန္းကို ကာကြယ္ေပးၿပီး SPF 30 က ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္ရဲ႕ ၉၇ ရာခိုင္နႈန္းထိ ကာကြယ္ေပးႏိုင္တယ္။ SPF 50 ကေတာ့ UVB ရဲ႕ ၉၈ ရာခိုင္နႈန္းထိ ကာကြယ္ေပးႏိုင္ပါတယ္။

ေနရာင္ထဲမွာ အေ႐ျပားကို ပ်က္ဆီးေစတဲ့ photon အမႈန္ေတြပါဝင္ေနတယ္။ ဥပမာ ေနေရာင္ထဲမွာ ဖိုတြန္ အမႈန္ (၁၀၀)ပါတယ္ဆိုၾကပါစို႔။ ေနေလာင္ကာမသံုးရင္ ဖိုတြန္မႈန္ (၁၀၀)လံုး အေရျပားထဲဝင္ေရာက္ၿပီး ပ်က္ဆီးေစမွာျဖစ္ပါတယ္။ SPF ပါတာေတြက ဖိုတြန္မႈန္က်ေရာက္မႈကို သိသိသာသာ ေလွ်ာ့က်ေစမွာ ျဖစ္တယ္။SPF 30 ဆိုရင္ ေနေရာင္ရဲ႕ ၉၇ ရာခိုင္နႈန္းထိ ကာကြယ္ေပးလို႔ ဖိုတြန္မႈန္ ၃ ခုေလာက္ပဲ အေရျပားထဲ ဝင္ေရာက္ႏိုင္ေတာ့မယ္။ ဒီသေဘာတရားကို အေျခခံၾကည့္ရင္ SPF မ်ားေလ ေနေလာင္ျခင္းကို ပိုမို ၾကာၾကာခံႏိုင္ေလျဖစ္ပါတယ္။

 

UVA အမ်ဳိးအစားကို ကာကြယ္ေပးတာကို PA ေခၚပါတယ္။PA ရရဲ႕ အဓိပၸါယ္က protection grade of UVA ကို ဆိုလိုတာျဖစ္ပါတယ္။ ကိုရီးယားနဲ႔ ဂ်ပန္လူမ်ဳိးေတြ အသံုးမ်ားတဲ့ ၫႊန္းကိန္းေတြျဖစ္ၿပီး US FDA က သံုးေလ့မရွိပါ။ UVAကာကြယ္ႏိုင္စြမ္းကို PA+ အေပါင္းလကၡဏာအေရအတြက္နဲ႔ တိုင္းတာပါတယ္။ လိမ္းေဆးမွာ PA+ ေရးထားရင္ အသင့္အတင့္။ PA++ ဆိုရင္ အလယ္အလတ္၊ PA+++ ဆိုရင္ UVA ကာကြယ္ႏိုင္စြမ္း အေကာင္းဆံုးလို႔ ဆိုလိုတာျဖစ္ပါတယ္။ SPF 15 PA++ ဆိုတာ ေနေလာင္ျခင္း(UVB)ကို ၁၅ ဆ ကာကြယ္ေပးၿပီး UVA ကာကြယ္ႏိုင္စြမ္း အလယ္အလတ္အဆင့္ရွိတယ္လို႔ ဆိုလိုတာျဖစ္ပါတယ္။ အကယ္၍ လိမ္းေဆးမွာ broad spectrum လို႔ ပါရင္ UVA နဲ႔ UVB ႏွစ္မ်ဳိးလံုးကို ကာကြယ္တယ္လို႔ သိႏိုင္တယ္။ မ်က္ႏွာအေရးအေၾကာင္း၊အမဲစက္ေတြအတြက္ PA ပါဝင္တာေတြ အဓိကသံုးသင့္ပါတယ္။

 

ေနေလာင္ကာလိမ္းေဆးေတြထဲမွာ physical sunscreenနဲ႔ chemical sunscreen ဆိုၿပီး ႏွစ္မ်ဳ္း ရွိပါတယ္။ titanium dioxide နဲ႔ zinc oxide က physical sunscreen အမ်ဳိးအစားျဖစ္ၿပီး အေရျပားေပၚ အလႊာပါးတစ္ခုအေနနဲ႔ ကာကြယ္ေပးမွာ ျဖစ္တယ္။ အလင္းျပန္ေစတယ္။ chemical sunscreen ေတြကေတာ့ ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္က္ု စုပ္ယူလိုက္တာျဖစ္တယ္။ မေကာင္းတာက ေရရွည္မွာ အေရျပားပူေလာင္လာတာုဖစ္ပါတယ္။ PABA , salicylates, cinnamates (octylmethoxycinnamate , cinoxate) benzophenones (oxybenzone, sulisobenzone, avobenzone) ေတြကို chemical sunscreen ေခၚပါတယ္။

 

ဒီေန႔ေစ်းကြက္မွာရွိတဲ့ ေနေလာင္ကာအမ်ားစုဟာ chemical နဲ႔ physical sunscreen ေတြကို အခ်ဳိးက်က် ေရာစပ္ထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ UVB ကို ကာကြယ္ဖို႔ PABA derivatives, salicylates, cinnamates (octylmethoxycinnamate, cinoxate) စတာေတြ ထည့္သြင္းေလ့ရွိပါတယ္။ လိႈင္းအလ်ားပိုတိုတဲ့ UVA ကိုကာကြယ္ဖို႔ benzophenones (oxybenzone, sulisobenzone) ကို ထည့္သြင္းေလ့ရွိပါတယ္။ avobenzone, ecamsule (Mexoryl), titanium dioxide, or zinc oxide ေတြကေတာ့ ႏွစ္မ်ဳိးလံုးကို ကာကြယ္ေပးတယ္။

 

ဘယ္အရြယ္ေတြမွာ sun screen စတင္ သံုးစြဲရမလဲ။
အသက္ (၆)လေက်ာ္တာနဲ႔ လူတိုင္းသံုးစြဲသင့္ပါတယ္။ အသက္(၆)လေအာက္ ကေလးေတြမွာ အေရျပားႏူးညံ့တဲ့အတြက္ ေနေလာင္ကာလိမ္းေဆးေတြ မသံုးသင့္ပါ။ သီအိုရီအရ ေနရိပ္ထဲမွာ ေနထိုင္သူေတာင္ UVA ကို ရာနႈန္းျပည့္ကာကြယ္ႏိုင္ျခင္း မရွိတာ ေတြ႕ရတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ အိမ္ထဲမွာ ေနထိုင္တဲ့အခါ broad spectrum သို႔မဟုတ္ PA grade ပါဝင္တာမ်ဳိး ေရြးခ်ယ္သင့္တယ္။

 

ဘယ္ေလာက္ပမာဏသံုးမလဲ။
တစ္ကိုယ္လံုးကာကြယ္ခ်င္တယ္ဆိုရင္ sunscreen တစ္ေအာင္စေလာက္ ပမာဏ အသံုးျပဳဖို႔ လိုပါတယ္။ ဒီပမာဏဟာ ဖန္ခြက္ေသးတစ္ခုစာေလာက္ ရွိပါတယ္။ အကယ္၍ ကမ္းေျခလို ေနရာမ်ဳိးမွာ (၂) ေအာင္စေလာက္ထိ သံုးမွ ကာကြယ္ႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။ ေနေ႐ာင္နဲ႔ မထိခင္ နာရီဝက္ ႀကိဳလိမ္းရတယ္။ ၂ နာရီ တစ္ခါ ထပ္လိမ္းေပးဖို႔ လိုပါတယ္။ ေရခ်ဳိးၿပီးတဲ့အခါ တခါထပ္လိမ္းဖို႔ လိုပါတယ္။

 

ဘယ္လိုေနေလာင္ကာမ်ဳိး သံုးသင့္လဲ။
ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္ ႏွစ္မ်ဳ္းလံုးကို ကာကြယ္ေပးမယ့္ broad spectrum sun screen ကို အသံုးျပဳသင့္ပါတယ္။ မုတ္ဆိတ္ရိပ္တဲ့ after shape lotion နဲ႔ moisturizer အမ်ားစုမွာ SPF 15 အထက္ေတြ ပါဝင္ၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။ အမိုးအကာမရွိတဲ့ေနရာမွာ အခ်ိန္ျပည့္အလုပ္လုပ္ရမယ့္ သူေတြအေနနဲ႔ ေရစိုခံတဲ့ water-resistant sunscreen ေတြကို သံုးသင့္ပါတယ္။ သို႔ေသာ္ ဒီအမ်ဳိးအစားက မိတ္ကပ္နဲ႔ေရာသံုးဖို႔ အဆင္မေျပလွပါဘူး။ ေနေလာင္ကာေဆး ေတြ ေရြးခ်ယ္တဲ့အခါ အရည္အေသြးျပည့္မွီဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ အေကာင္းဆံုးက skin cancer foundation ရဲ႕ အမွတ္အသားတံဆိပ္ပါရင္ အေကာင္းဆံုးျဖစ္ပါတယ္။

ေနေလာင္ကာလိမ္းေဆးေတြနဲ႔ပက္သတ္ၿပီး ေဒါက္တာ ဝီလီယံ ေျပာတာလည္း မွတ္သားစရာေကာင္းတယ္။ ကံကို ယံုၿပီး စူးပံုနင္းတာမ်ဳိး မလုပ္အပ္သလို ေနေလာင္ကာလိမ္းေဆးေတြလိမ္းျပီး အေဆာင္းအကာမပါဘဲ ေနပူထဲ ထြက္တာမ်ဳိးထည္း မလုပ္သင့္ပါဘူး၊ ဘာ့ေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ေနေလာင္ကာလိမ္းေဆးေတြကို ေနေရာင္ကို အျပည့္အဝကာကြယ္မေပးႏိုင္လို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ တကယ္တမ္းေနေလာင္ျခင္းကို ကာကြယ္ခ်င္တယ္ဆ္ုရင္ ေနေလာင္ကာလိမ္းေဆးေတြသာမက အေဆာင္းအကာတမ်ဳိးမ်ဳ္း သံုးဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။

ေဒါက္တာ ေအးမင္းထူး

Post Author: Good Health Journal

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *