အဆုတ္ကင္ဆာေရာဂါကို ဘာေၾကာင့္ ေနာက္က်မွသိရတာလဲ

♦ အဆုတ္ကင္ဆာလို႔ သိလိုက္ရတဲ့အခ်ိန္ က ဘာေၾကာင့္ေနာက္က်ေနရတာပါလဲ ဆရာမ။
အဆုတ္ကင္ဆာလို႔ သိရတဲ့အခ်ိန္ မွာ ေနာက္က်ေနတတ္တာကေတာ့ အ မ်ားအားျဖင့္ မွန္ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္ လဲဆုိေတာ့ ျမန္မာလူမ်ဳိးေတြရဲ႕ စိတ္ သဘာ၀ေၾကာင့္ပါ။ ျမန္မာလူမ်ဳိးေတြက ေတာ္႐ံုတန္႐ံုေရာဂါျဖစ္တာေလာက္ကို ေအာင့္အည္းသည္းခံေနတတ္ၾကပါတယ္။ နီးရာေဆးဆိုင္မွာပဲ ေဆး၀ယ္ေသာက္ၿပီး ေနတတ္ၾကတယ္။ ေဆး႐ံုေဆးခန္းသြားဖုိ႔ ေၾကာက္တတ္ၾကပါတယ္။ အေတာ္ေလး မခံမရပ္ႏုိင္ျဖစ္မွ ဆရာ၀န္ဆီေရာက္လာ တတ္ၾကေတာ့ ေရာဂါအေျခအေနလြန္ ကာမွ၊ ေနာက္က်မွ ေရာက္လာတတ္ၾက ပါတယ္။ အဆုတ္ကင္ဆာလုိ႔ ေစာေစာ သိႏုိင္ဖို႔က ႏွစ္တုိင္း Medical check-up စ လုပ္တဲ့အခါ ဓာတ္မွန္႐ိုက္ရင္ သိႏိုင္ ပါတယ္။ ဂ်ပန္ႏုိင္ငံမွာဆို ႏွစ္စဥ္ပံုမွန္ ဓာတ္မွန္႐ိုက္ေတာ့ ကင္ဆာျဖစ္ၿပီဆုိရင္ ႀကိဳသိပါတယ္။ ဆရာမရဲ႕ ဂ်ပန္ႏုိင္ငံက ဆရာအရင္းမွာ ႏွစ္စဥ္ပံုမွန္႐ိုက္တဲ့ ဓာတ္ မွန္မွာ အဆုတ္ကင္ဆာျဖစ္တာေတြ႕ရတဲ့ အတြက္ အဆုတ္ကို ေစာေစာစီးစီး ျဖတ္ ထုတ္လိုက္ႏိုင္တာေၾကာင့္ ေ၀ဒနာကို ေစာေစာစီးစီး ကုသလိုက္ႏုိင္ပါတယ္။ ျမန္မာေတြက ဓာတ္မွန္ကို ႏွစ္တုိင္း႐ိုက္ တယ္ဆုိတာ ရွားပါတယ္။ ေရာဂါျဖစ္မွပဲ ႐ိုက္တတ္ၾကပါတယ္။ ေရာဂါေပၚၿပီး သံုး၊ ေလးလ ေလာက္ၾကာမွ ဆရာ၀န္ဆီ ေရာက္လာၿပီး အဲဒီေတာ့မွ ဓာတ္မွန္႐ိုက္ ၾကည့္တာဆုိေတာ့ ေနာက္က်ေနတာ မ်ားပါတယ္။ ဆရာမရဲ႕ အေတြ႕အႀကံဳ အရေျပာရရင္ ဆရာမဆီကိုေရာက္လာ တဲ့ အဆုတ္ကင္ဆာေ၀ဒနာရွင္ ၁၀ ေယာက္မွာ အဆုတ္ကုိ ခြဲစိတ္ကုသလိုက္ ႏိုင္တဲ့လူနာက အလြန္ဆံုး သံုးေယာက္ ထက္ မပိုပါဘူး။ ခုနစ္ေယာက္ေလာက္က ေနာက္က်ၿပီးမွ ေရာက္လာတတ္တာေၾကာင့္ ကုသေပ်ာက္ကင္းဖုိ႔ အခြင့္အလမ္းက အ ေတာ္နည္းသြားပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲ ဆုိေတာ့ ေဆးပညာဗဟုသုတနည္းတာ ေၾကာင့္ ျဖစ္ႏုိင္သလို၊ ေရာဂါရွာေဖြစစ္ ေဆးဖို႔ေနရာေတြနဲ႔ အလွမ္းေ၀းတာေၾကာင့္ လည္း ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ ေငြေၾကးမလိုက္ ႏိုင္တာ၊ ေနာက္ဆံုးေပၚနည္းပညာေတြကို မလိုက္ႏိုင္တာေတြေၾကာင့္လည္း စစ္ ေဆးမႈမလုပ္ျဖစ္တာေတြ ရွိပါတယ္။

♦ အဆုတ္ကင္ဆာျဖစ္သူေတြမွာ ဘယ္လို လကၡဏာမ်ဳိးေတြ ေတြ႕ရတတ္ပါသလဲ ဆရာမ။
အဆုတ္ဆုိတဲ့အတြက္ အသက္႐ွဴ လမ္းေၾကာင္းကလာတဲ့ လကၡဏာေတြ က အမ်ားဆံုးပါ။ လူနာေတြမွာ အဓိက ျဖစ္တတ္တဲ့လကၡဏာက ေခ်ာင္းဆိုးတာ ပါ။ ေခ်ာင္းဆုိးတာက ခါတိုင္းေခ်ာင္းဆုိး တာမ်ဳိးမဟုတ္ဘဲ ပံုမမွန္ေခ်ာင္းဆိုးတာ မ်ဳိးေတြ႕ရရင္ ကင္ဆာဘက္ကို ေျပာင္း သြားတာျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။
အရင္က ေခ်ာင္းဆိုးတဲ့လူက ပံုမ မွန္ေခ်ာင္းဆိုးတဲ့ပံုစံ ေျပာင္းသြားတာျဖစ္ ႏုိင္သလို၊ ေခ်ာင္းဆိုးတဲ့အႀကိမ္ေရေတြ ေျပာင္းသြားတာလည္း ျဖစ္ႏုိင္တယ္။ အရင္တုန္းက တစ္လတစ္ခါေလာက္ပဲ ေခ်ာင္းဆိုးေပမယ့္ အခုဆက္တုိက္ ေခ်ာင္းဆုိးေနတာ ျဖစ္ႏုိင္တယ္။ သလိပ္ ထဲမွာ ေသြးစပါတယ္။ ေလး၊ ငါးရက္ေန ရင္ သလိပ္ထဲေသြးစပါလိုက္၊ ေပ်ာက္ သြားလိုက္ျဖစ္တယ္။ တခ်ဳိ႕လည္း ေသြး ေတာ္ေတာ္အန္ၿပီး ေရာက္လာတတ္ တယ္။ အဲဒီလိုလူနာမ်ဳိးကေတာ့ ရွားပါ တယ္။ သလိပ္ထဲမွာ ေသြးပါလိုက္၊ ေပ်ာက္လိုက္ျဖစ္တာေတာ့ မ်ားပါတယ္။
အေရးႀကီးတဲ့လကၡဏာကေတာ့ ကင္ဆာရွိတဲ့ အဆုတ္ဘက္အျခမ္းက နာလာတာ၊ ေအာင့္လာတာ၊ ခါတိုင္းမနာ ဖူးတဲ့ေနရာမွာ နာလာတာေတြျဖစ္တတ္ပါ တယ္။ အသက္႐ွဴရင္ နာတာျဖစ္ႏိုင္သ လို၊ ဒီတုိင္းေနရင္းနဲ႔ တစ္ခ်ိန္လံုးနာေန တာလည္း ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ တီဘီေရာဂါ မွာ ဒါမ်ဳိးမနာတတ္ဘူး။ ေအာင့္တာ၊ နာ တာကလည္း ကင္ဆာရဲ႕ အေရးႀကီးတဲ့ လကၡဏာပါ။
ေနာက္တစ္ခုက ရင္က်ပ္တာပါ။ ခါတိုင္း ရင္က်ပ္တတ္တယ္ဆုိေပမယ့္ ကင္ဆာျဖစ္လာရင္ ပိုၿပီးက်ပ္တတ္ပါ တယ္။ အဆုတ္ကင္ဆာက ေဆးလိပ္ ေသာက္သူေတြမွာ ပိုျဖစ္တတ္တာပါ။ ေဆးလိပ္ေသာက္လို႔ အဆုတ္ေလႁပြန္ ေတြ ေရာင္ရမ္းလုိ႔ အရင္တုန္းကတည္း က ရင္က်ပ္တတ္တယ္ဆိုေပမယ့္ အ ဆုတ္ကင္ဆာျဖစ္လာရင္ေတာ့ ပုိၿပီးရင္ က်ပ္တတ္ပါတယ္။ ခါတိုင္းေသာက္ေန က်ေဆးနဲ႔ မသက္သာေတာ့ဘူး။

♦ အဆုတ္ကင္ဆာေရာဂါရဲ႕ ေနာက္က်မွ ေတြ႕ရတတ္တဲ့ လက္ၡဏာေတြကေကာ ရွင္းျပေပးပါ ဆရာမ။
အဆုတ္ကင္ဆာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ကင္ဆာက ပိတ္ေနလို႔ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ အဆုတ္ ကေန တျခားအဂၤါေတြကို ကင္ဆာပ်ံ႕ သြားလုိ႔ပဲျဖစ္ျဖစ္ ေရာဂါလကၡဏာေတြ ေပၚလာတတ္ပါတယ္။ ဥပမာေျပာရရင္ အဆုတ္ကင္ဆာက ဦးေႏွာက္ကို ေရာက္ သြားတဲ့အခါ ေခါင္းထဲမွာ ေသြးဖိအား တက္ၿပီး ေအာ့တာ၊ အန္တာ၊ ေခါင္း ကိုက္တာ၊ အေျပာအဆုိ၊ အျပဳအမူ ေျပာင္းလဲသြားတာေတြ ျဖစ္တတ္ပါ တယ္။
ကင္ဆာက အ႐ိုးကိုပ်ံ႕သြားလို႔ ခါးနာတာ ျဖစ္တတ္တယ္။ ေခ်ာ္လဲလို႔ ခါးနာတယ္ ထင္ရေပမယ့္ တကယ္ေတာ့ ကင္ဆာက အ႐ိုးကို စားထားတာ၊ တုိက္ ဆုိင္ေတာ့ ေခ်ာ္လဲတဲ့ အခ်ိန္မွ အ႐ိုးက်ဳိး သြားတာနဲ႔ လာတတ္တယ္။ အဆုတ္ ကင္ဆာက အေရျပားကို ပ်ံ႕ႏွံ႔ၿပီး အေရ ျပားမွာ ကင္ဆာအဖုေလးေတြ ေပၚလာမွ ေရာက္လာတာမ်ဳိးလည္း ရွိတယ္။
လည္ပင္းမွာ အက်ိတ္ေပၚလို႔ သတိ ထားမိၿပီး ဓာတ္မွန္႐ိုက္လိုက္ေတာ့မွ အဆုတ္မွာကင္ဆာျဖစ္ေနတာေတြ႕တယ္။ အသက္႐ွဴလမ္းေၾကာင္းနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ျဖစ္တာက ေခ်ာင္းဆုိးတာ၊ ေသြးပါတာ၊ ရႊီရႊီျမည္မယ္၊ ရင္ဘတ္ေအာင့္မယ္၊ ေနာက္ တစ္ခုက အစားအေသာက္ပ်က္တယ္၊ အရင္က စားႏိုင္၊ ေသာက္ႏုိင္ေပမယ့္ ကင္ ဆာျဖစ္လာေတာ့ သိပ္မစားႏုိင္ေတာ့ဘူး။ ကိုယ္အေလးခ်ိန္က်မယ္။ တခ်ဳိ႕ဆို ေငြ႕ ေငြ႕ေလးဖ်ားတယ္။
အဆုတ္ကင္ဆာကေနထြက္တဲ့ ေဟာ္ မုန္းေတြေၾကာင့္ ခႏၶာကိုယ္မွာ ေဟာ္မုန္းနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ေရာဂါလကၡဏာေတြ ေပၚ တတ္ပါတယ္။ အဲဒါေတြကCushing’s Syndrome လို႔ေခၚတဲ့ေရာဂါ၊ ေျခလက္ ေတြမသယ္ႏိုင္တဲ့ ႂကြက္သားအားနည္း တဲ့ ေရာဂါနဲ႔ ဦးေႏွာက္၊ အာ႐ံုေၾကာေရာဂါ ေတြနဲ႔လည္း လာတတ္ပါတယ္။

♦ ေနာက္က်မွ ဆရာမတုိ႔ဆီ ေရာက္လာတဲ့ အဆုတ္ကင္ဆာ ေ၀ဒနာရွင္ေတြကို ဘယ္လုိကုသမႈေတြ လုပ္ေပးပါသလဲ။
ကင္ဆာျဖစ္တာေနာက္က်မွ ဆရာမ တို႔ဆီေရာက္လာတဲ့ လူနာေတြကို Quality of life ကို အထူးႀကိဳးစားၿပီး ကုသေပး ရပါတယ္။ ေနရမယ့္အခ်ိန္သိပ္မက်န္ေတာ့ တဲ့လူနာကို ေနရတဲ့အခ်ိန္အတြင္းမွာ ခံ စားရတဲ့ေ၀ဒနာကို သက္သာေအာင္ပဲကု သေပးရတာက အမ်ားဆံုးပါပဲ။ အနာသက္ သာေအာင္၊ အေမာသက္သာေအာင္၊ အ စာမ၀င္ရင္ နည္းနည္းပို၀င္ေအာင္၊ ေန သာထုိင္သာရွိေအာင္၊ လူနာရဲ႕ အရိပ္အ ေျခ၊ လူနာအေနအထား၊ ေရာဂါလကၡဏာ ေပၚမူတည္ၿပီး ကုသေပးရပါတယ္။ ဥပမာ-လူနာရဲ႕အဆုတ္အေျမႇးထဲ ေရ၀င္ေန တာကို ဘယ္လိုထုတ္ထုတ္ မကုန္ဘူး ဆုိရင္ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္အဆုတ္နဲ႔ ရင္ ေခါင္းခြဲစိတ္ဆရာ၀န္ရဲ႕ အကူအညီကုိ ယူၿပီး အဆုတ္အေျမႇးထဲကေရကို စုပ္ ထုတ္ၿပီး အေျမႇးႏွစ္ခုကပ္သြားေအာင္ အ ဆုတ္ေရခန္းေဆး ထိုးေပးလုိက္ရင္ လူနာ က အဆုတ္ေျမႇးကေရကို ခဏခဏ မ ထုတ္ရဘူး။ အေမာသက္သာတယ္။ လူ နာမွာ ေရာဂါေၾကာင့္ အ႐ိုးေတြစားသြား လုိ႔ သိပ္နာက်င္ေနတယ္ဆုိရင္ အဲဒီေန ရာေလးကိုပဲကြက္ၿပီး ဓာတ္ေရာင္ျခည္ေပး လုိက္ရင္ နာတာသက္သာသြားတယ္။ သက္တမ္းကိုဆြဲဆန္႔တာမ်ဳိးေတာ့ မဟုတ္ ဘူး။ ခံစားေနရတဲ့ လတ္တေလာေ၀ဒနာ ေတြကို သက္သာေအာင္ လုပ္ေပးတာပါ။ တခ်ဳိ႕ဦးေႏွာက္ထဲ ကင္ဆာပ်ံ႕သြားတဲ့လူနာ ေတြမွာ ေခါင္းကိုက္ၿပီး တစ္ခ်ိန္လံုးေအာ့ အန္ေနတာကို သက္သာေအာင္ ဦးေခါင္း ပိုင္းကင္ဆာပ်ံ႕တဲ့ေနရာကို ဓာတ္ေရာင္ျခည္ ျပတာလုပ္ေပးလိုက္ရင္ ေခါင္းထဲက ဖိ အားနည္းနည္းက်သြားတာေၾကာင့္ ေ၀ဒနာ သက္သာသြားပါတယ္။ ေဆး၀ါးေတြက လည္း ေ၀ဒနာအေျခအေန အမ်ဳိးမ်ဳိးေပၚ လုိက္ၿပီး ေပးရပါတယ္။ အကိုက္အခဲ ေပ်ာက္ေဆးအုပ္စုမွာပါတဲ့ ပါရာစီတေမာ ကစၿပီး ဘိန္းအုပ္စု၀င္ေဆးေတြ အထိ ေပးၿပီး ေ၀ဒနာသက္သာေအာင္ လုပ္ေပး ရပါတယ္။
ေနာက္ဆံုး လူနာကသိပ္ေမာၿပီး နာက်င္ေနရင္ ေမာ္ဖင္းလိုေဆးမ်ဳိးကို ေပးသင့္ရင္ ေပးရပါတယ္။ လူနာရဲ႕ေ၀ဒနာျပင္းထန္မႈနဲ႔ ဆရာ၀န္ရဲ႕အေတြ႕အႀကံဳေတြေပၚမွာ အေျခ ခံၿပီးေတာ့ လိုအပ္သလို ကုသေပးရပါတယ္။ ေရ၀င္တယ္ဆုိရင္ ေရထုတ္ေပးတာ၊ သိပ္ ေမာက်ပ္လာတယ္ဆုိရင္ အဆုတ္ေလႁပြန္က်ယ္ေဆးေတြ ႐ွဴခိုင္းတယ္။ ဒါေတြက ေယ ဘုယ်လုပ္ခိုင္းေနရတဲ့ ကိစၥေတြပါ။ အစားမ၀င္ရင္ လူနာဘက္ကလက္ခံရင္ ႏွာေခါင္း ပိုက္ထည့္ၿပီး အစာသြင္းေပးပါတယ္။ သိပ္အစားမ၀င္ေတာ့ဘူးဆိုရင္ အေၾကာေဆး သြင္းေပးမယ္။ လူနာရဲ႕ အေျခအေနေပၚမူတည္ၿပီး လူနာသက္သာေအာင္ တတ္ႏုိင္သ ေလာက္ လုပ္ေပးပါတယ္။

◘ ပါေမာကၡေဒါက္တာရတနာေက်ာ္ (အဆုတ္ႏွင့္ရင္ေခါင္းအထူးကုဆရာ၀န္ႀကီး)

Post Author: Good Health Journal

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *