၂၀၁၅ ခုနစ္မွာWorld Health Organization က ၀က္ေပါင္ေျခာက္ (Ham) ၊ ၀က္သားေျခာက္ (Bacon) ၊ ၀က္အူေခ်ာင္း (Sausage)၊ အစာသြတ္ ၀က္အူေခ်ာင္း (Salami) စတဲ့ ျပဳျပင္ ထားတဲ့ အသားေတြက ကင္ဆာျဖစ္ေစ မႈနဲ႔ ဆက္စပ္ေနတယ္လို႔ ေဖာ္ျပခဲ့ပါ တယ္။ တာရွည္ခံေအာင္ အသံုးျပဳတဲ့ ျဒပ္ေပါင္းဆိုဒီယမ္က အသားေတြမွာ ပါတဲ့ ေအမင္းဓာတ္နဲ႔ ေပါင္းသြားၿပီး Carcinogenic compounds လို႔ ေခၚတဲ့ ကင္ဆာျဖစ္ေစႏိုင္တဲ့ ျဒပ္ေပါင္း ေတြ ျဖစ္ေပၚေစပါတယ္။ အသားစား မယ္ဆိုရင္ က်ပ္တင္ကင္တာ၊ ျပဳတ္ ေၾကာ္လုပ္တာ၊ ေပါင္းၿပီးစားတာေတြက အႏၱရာယ္ပိုကင္းေစပါတယ္။
အနီေရာင္အသားေတြျဖစ္တဲ့ အမဲ သား၊ ၀က္သား၊ သိုးသားေတြ စားသံုးတာ ဟာ အူမႀကီးကင္ဆာ၊ ပန္ကရိယကင္ ဆာျဖစ္ေစမႈနဲ႔ ဆက္စပ္ေနပါေသး တယ္။ တစ္ပတ္ကို အနီေရာင္အသား ၁၁ ေအာင္စ ထက္ ပိုမစားဖို႔ WHO က သတိေပးထားပါတယ္။ သတ္မွတ္ ပမဏ ေလာက္ စားေပး႐ံုနဲ႔ ခႏၶာကိုယ္အတြက္ လိုအပ္တဲ့ ပ႐ိုတင္း၊ ဗီတာမင္ ဘီနဲ႔ သံ ဓာတ္ေတြ ရရွိေစပါတယ္။ တူးေအာင္ ကင္စားတဲ့ အသားေတြမွာ HCAs နဲ႔ PAHs ဓာတ္ေတြ ပါ၀င္ေနတာ ေတြ႕ရၿပီး သူတို႔ကလည္း ကင္ဆာျဖစ္ေစမႈနဲ႔ ဆက္ စပ္ေနပါတယ္။
ေသရည္အရက္၊ အသင့္ထုပ္ပိုး ထားတဲ့စားစရာ Processed food ေတြ၊ ဆီသြပ္ဗူးနဲ႔ထည့္ထားတဲ့ စားစရာေတြ ကလည္း ကင္ဆာျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။ Processed food ေတြကို အလြန္အကၽြံ မစားပါနဲ႔၊ ဆီသြပ္ဗူးေတြ စားမယ့္အစား လတ္ဆက္တဲ့ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ေတြ စားပါ။
ေနာက္တစ္ခုက ေရေႏြးနဲ႔ ေဖ်ာ္တဲ့ လက္ဖက္ရည္၊ ေကာ္ဖီ စတာေတြကို ပူ ေနတုန္းမွာ မေသာက္ခ်ဖို႔ သတိထားပါ။ အစာေရႁပြန္က ဆဲလ္ေတြကို အပူက ေသေစႏိုင္ၿပီး ကင္ဆာျဖစ္ေစတတ္လို႔ ပါ။ WHO က သတ္မွတ္ထားတာက ေတာ့ ၆၅ ဒီဂရီ ဆယ္လ္စီးရပ္(၁၄၉ ဒီ ဂရီဖာရင္ဟုိက္)ထက္ ပုိပူတဲ့ အရည္ ေတြမေသာက္ခ်ဖို႔သတိထားပါ။
◘ ထူးဒါလီကုိကုိ (Mpharm)