“ေဆာင္းရာသီမွာ ျဖစ္ေလ့ရွိတဲ့ေရာဂါမ်ား – ေဒါက္တာစိမ့္”

ေဆာင္းတြင္းဝင္လာၿပီဆိုေတာ့ အပူခ်ိန္ေတြက်ဆင္းၿပီး ရာသီဥတုကလည္း ေအးျမလာပါတယ္။ ဒီလိုေအးလာတာနဲ႕အမွ် က်မတို႕ရဲ႕က်န္းမာေရးမွာလည္း အေျပာင္းအလဲေလးေတြ ျဖစ္လာတတ္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ သက္ႀကီးပိုင္းေတြမွာ မက်န္းမမာျဖစ္ဖို႕ပိုၿပီးအလားအလာရွိပါတယ္။ ဒီေတာ့ ေဆာင္းရာသီဟာ ကၽြန္မတို႕ ခႏာကိုယ္မွာ ဘယ္လိုသက္ေရာက္မႈေတြရွိလဲဆိုတာကို ၾကည့္ၾကရေအာင္လား။

 

ႏွလံုးနဲ႕ ေသြးလွည့္အဖြဲ႕

ေဆာင္းတြင္းေရာက္တဲ့အခါ ရာသီဥတုကေအးလာတဲ့အတြက္ က်မတို႕ခႏာကိုယ္မွာ ရွိရင္းစြဲအပူဓာတ္ေလးေတြ ဆံုးရံႈးသြားမွာစိုးတဲ့အတြက္ ေသြးေၾကာေလးေတြက က်ဥ္းေပးပါတယ္။ Vasoconstriction ေပါ့။ ဒီလိုက်ံဳ႕လိုက္တဲ့အတြက္ ေသြးထဲမွာ ဖိအားတက္လာတာေၾကာင့္ ေသြးတိုးတာ၊ ေသြးေပါင္ခ်ိန္တက္တာေတြ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ခႏာကိုယ္အတြက္ လိုအပ္တဲ့အပူခ်ိန္ကို ထုတ္ေပးႏိုင္ဖို႕အတြက္ ႏွလံုးက ခါတိုင္းထက္ပိုၿပီး ပင္ပင္ပန္းပန္းအလုပ္လုပ္ရတဲ့အတြက္ နဂိုႏွလံုးေရာဂါအခံရွိတဲ့သူေတြဆို Heart Attack ရတတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ႏွလံုးေရာဂါ၊ ေသြးတိုးေရာဂါရွိတဲ့သူေတြဆို ပိုသတိထားရပါမယ္။ ဒါကို ကာကြယ္ဖို႕အတြက္ဆိုရင္ သိပ္အေအးမခံဘဲ ေႏြးေႏြးေထြးေထြးေနဖို႕ အႀကံေပးလိုပါတယ္။

 

ပန္းနာရင္ၾကပ္

ေလေအးေအးကို ရုတ္တရက္ရွဴရႈိက္လိုက္ရတဲ့အခါ က်မတို႕ရဲ႕ေလျပြန္ဟာ ရုတ္တရက္ က်ဥ္းလိုက္ပါတယ္။ ဒီအတြက္ ႏွာေခ်တာ၊ အသက္ရႈမဝတာ၊ ေမာတာေတြ ႀကံဳရတတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ နဂိုကတည္းက ပန္းနာရင္ ၾကပ္ရွိတယ္ဆိုရင္ ပိုဂရုျပဳသင့္ပါတယ္။ ပံုမွန္ေဆးရွဴ၊ ေဆးေသာက္တာ၊ ရႈေဆးကို ကိုယ္နဲ႕မကြာ ေဆာင္ထား တာ၊ လည္ပင္းတဝုိက္ကို ပဝါေလးပတ္ထားတာ၊ ေႏြးေႏြးေထြးေထြးဝတ္ဆင္တာေတြ ျပဳရပါမယ္။

 

ရာသီတုပ္ေကြး

ရာသီအကူးအေျပာင္းမွာ ဖ်ားနာတာ၊ ေခ်ာင္းဆိုး၊ ႏွာေစးတာ၊ လည္ေခ်ာင္းနာတာ၊ ကိုယ္လက္ကိုက္ခဲတာေတြ ကို ႀကံဳရတတ္ပါတယ္။ ဘယ္တုပ္ေကြးမဆို ဗိုင္းရပ္စ္ေၾကာင့္ျဖစ္တာျဖစ္ၿပီး မ်ားေသာအားျဖင့္ Anti-viral ေဆးေတြ ေပးေလ့မရွိပါဘူး။ အဲဒီအစား ေရာဂါလကၡဏာသက္သာေစမယ့္ ေဆးေလးေတြပဲေပးပါတယ္။ ကိုယ္ပူတာ၊ ေခါင္းကိုက္တာ၊ ကိုယ္ေတြလက္ေတြနာတာက ထိေရာက္တဲ့ အဖ်ားေပ်ာက္ေဆး၊ အကိုက္ခဲေပ်ာက္ ေဆးနဲ႕တင္ လံုေလာက္ပါတယ္။ အခုဆိုရင္ ဖ်ားတာအျပင္ ေခ်ာင္းဆိုး၊ ႏွာေစးတာ ကိုပါ ေပ်ာက္တဲ့ combined drug ေတြ ေပၚေနပါၿပီ။

လည္ေခ်ာင္းနာတာအတြက္ anti-viral ေတြ၊ ပဋိဇီဝေဆးေတြ ေသာက္ဖို႕မလိုပါဘူး။ ငံုေဆးငံုတာ၊ ဆားေရေႏြးနဲ႕ ပလုပ္က်င္းတာဟာ ေရာင္ရမ္းတာကို သက္သာေစၿပီး လည္ပင္းတေလွ်ာက္ေခ်ာေမြ႕ေစပါတယ္။

 

တုပ္ေကြးဟာ ေခ်ာင္းဆိုး၊ ႏွာေခ်လိုက္တဲ့ အမႈန္အမြားေတြဟာ အသက္ရွဴလမ္း ေၾကာင္းကေနတဆင့္ ဝင္ေရာက္ကူးစက္ တတ္တာမို႕ ျဖစ္ႏိုင္ရင္ လူထူထပ္တဲ့ေနရာေတြမသြားဘဲ အိမ္မွာနားေနပါ။ ေခ်ာင္းဆိုး၊ ႏွာေခ်တဲ့အခါမွာလည္း လက္ကိုင္ပဝါထက္ တခါသံုးတစ္ရွဴးေလးေတြကို သတိတရ အသံုးျပဳသင့္ပါတယ္။ ဒါမွ ကိုယ့္မွာရွိတဲ့ ေရာဂါပိုးေတြ တျခားသူေတြဆီ မကူးစက္ေတာ့မွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ့ျပင္ႏွာေခ်လိုက္ တဲ့အမႈန္အမႊား ေတြဟာ စားပြဲခံုလို ပစၥည္းေတြအေပၚ တင္က်န္ေနတဲ့အခါ ကိုယ္က ကိုင္တြယ္မိလိုက္ရင္လည္း ကူးစက္တတ္ ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ တစ္ခုခုကိုကိုင္ၿပီးတိုင္း လက္ေဆးတဲ့အက်င့္ေလးကိုေမြးပါ။

ေနာက္ထပ္ ဗိုင္းရပ္စ္ေၾကာင့္ျဖစ္တတ္တာတစ္ခုလည္းရွိပါေသးတယ္။ အဲဒီဗိုင္းရပ္စ္ကေတာ့ Noro Virus ပါ။ သူက အန္တာနဲ႕ ဝမ္းေလ်ာတာကို ျဖစ္ေစတာေၾကာင့္ ဆံုးရံႈးသြားတဲ့ေရနဲက ဆားဓာတ္ေတြကို ျပန္ျဖည့္ဖို႕ ဓာတ္ဆားရည္ဂရုတစိုက္ျပန္ေသာက္ေပးဖို႕ အေရးႀကီးပါတယ္။ ဒီဗိုင္းရပ္စ္ကလည္း လူေနထူထပ္တဲ့ ေက်ာင္း၊ ေဆးရံုလိုေနရာေတြမွာ ပိုကူးစက္ျပန္႕ပြားလြယ္ပါတယ္။

 

အဆစ္ျမစ္ေတြကိုက္တာ

ေနာက္ထပ္ျဖစ္တတ္တာတစ္ခုကေတာ့ အဆစ္ျမစ္ေတြ ကိုက္ခဲတာပါ။ အေၾကာင္းရင္းတိတိက်က်ကို ရွာမရေသးေပမယ့္ ရာသီဥုတုေအးလာတဲ့အခါ အဆစ္ျမစ္ေတြကိုက္ခဲလာတတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေဆးလိမ္းၿပီး ေႏြးေႏြးေထြးေထြးေနဖို႕ လိုပါတယ္။

 

စိတ္ထိုင္းမိႈင္းေလးလံတာ

အင္မတန္ေအးၿပီး ေနေရာင္ေတာင္ျမင္ရခဲတဲ့ အေနာက္ႏိုင္ငံတခ်ိဳ႕မွာဆိုရင္ ေဆာင္းတြင္းေရာက္ တာနဲ႕ ေနေရာင္ျခည္နဲ႕ကင္းကြာသြားတဲ့အတြက္ စိတ္ဓာတ္က်ၿပီး ေႏြဦးေရာက္လို႕ ေနေရာင္ျခည္ျမင္ရင္ ပံုမွန္အတိုင္းျပန္ျဖစ္တဲ့ စိတ္က်ေရာဂါတစ္မ်ိဳးေတာင္ရွိပါတယ္။ ဒါကို Seasonal Affective Disorder (SAD) လို႕ေခၚပါတယ္။ က်မတို႕ဆီမွာလည္းေဆာင္းတြင္းေအးလို႕ဆိုၿပီး အိမ္တြင္း ေအာင္းေနတဲ့အခါ စိတ္ထိုင္းမိႈင္း ေလးလံေနတာမ်ိဳး၊ မလန္းဆန္းေတာ့တာမ်ိဳးေတြ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ မနက္ ၁၀ နာရီမတိုင္မီထြက္တဲ့ ေနေရာင္ျခည္နဲ႕ ထိေတြ႕ေပးမယ္ဆိုရင္ခႏာကိုယ္က serotonin level တက္လာၿပီး အက်ဘက္ဦးတည္တဲ့ ခံစားခ်က္အေတြးမ်ိဳးေတြကို ေပ်ာက္ကင္းသက္သာေစပါတယ္။ တစ္ေန႕ကိုအနည္းဆံုး ၁၅ မိနစ္ေလာက္ေတာ့ ေနရာင္ျခည္နဲ႕ ထိေတြ႕ေပးရင္ လံုေလာက္ပါၿပီ။

 

Raynound’s Phenomenon

ဒါကေတာ့ ေသြးေၾကာေရာဂါရွိတဲ့သူေတြ၊ ဆီးခ်ိုသမားေတြမွာ ပိုျမင္ရတတ္ပါတယ္။ အေအးနဲ႕ထိေတြ႕တဲ့အခါ ေျခလက္ေတြဟာ ရုတ္ရက္ ျဖဴစုပ္သြားၿပီး ျပာႏွမ္းလာမယ္။ ၿပီးေတာ့ နီရဲလာၿပီး အင္မတန္နာက်င္လာတတ္ပါ တယ္။ ဒီအတြက္ ေျခလက္ေတြကိုေႏြးေထြးေနေအာင္ လက္အိတ္ေျခအိတ္ေတြ စြပ္ေပးထားပါ။

 

ေဒါက္တာစိမ့္

Post Author: Good Health Journal

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *