ပန္းနာရင္က်ပ္ရွိသူေတြအတြက္ စတီး႐ိြဳက္႐ွဴေဆးက ေနာက္ဆံုးေဆးလား

ပန္းနာရင္က်ပ္ရွိသူေတြအတြက္ စတီး႐ိြဳက္႐ွဴေဆးက ေနာက္ဆံုးေဆးလားဆိုတာကို ပါေမာကၡေဒါက္တာရတနာေက်ာ္
အဆုတ္ႏွင့္ရင္ေခါင္းအထူးကုဆရာ၀န္ႀကီးက ရွင္းလင္းေျဖၾကားေပးထားပါတယ္။

Q. ပန္းနာရင္က်ပ္ရွိသူေတြ သံုးရတဲ့ စ တီး႐ိြဳက္ေဆး ဘယ္ႏွမ်ဳိးရွိပါသလဲ။
စတီး႐ိြဳက္ေဆးကို ေလႁပြန္က်ယ္ ႐ွဴေဆးနဲ႔ စတီး႐ိြဳက္႐ွဴေဆးဆုိၿပီး အဓိ ကအားျဖင့္ ႏွစ္မ်ဳိးရွိၿပီး သံုးစဲြရတဲ့ေရာဂါ ေတြကေတာ့ ပန္းနာရင္က်ပ္ေရာဂါ (Asthma) နဲ႔ နာတာရွည္ အဆုတ္ပြေလ ႁပြန္က်ဥ္းေရာဂါ (COPD) ေတြပါပဲ။
လူနာရဲ႕ ေရာဂါအေျခအေနေပၚမွာ မူတည္ၿပီး စတီး႐ိြဳက္လုိ႔ေခၚတဲ့ ေလႁပြန္ ေရာင္ရမ္းတာကုိေလွ်ာ့ခ်တဲ့႐ွဴေဆး၊ ေလ ႁပြန္ေတြက်ဥ္းတဲ့အခါမွာ ေလႁပြန္က်ယ္ ေအာင္ လုပ္ရတဲ့႐ွဴေဆး (Bronchodilator) ေတြရွိပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခုက ေလႁပြန္က်ယ္ေအာင္ လုပ္တဲ့အထဲမွာပဲ Chemical Compound ေပၚမွာ မူတည္ ၿပီး Anticholinergic နဲ႔ B2 Agonist ဆုိၿပီး ခြဲျခားထားပါတယ္။ တခ်ဳိ႕႐ွဴေဆး ေတြမွာေတာ့ အမ်ဳိးအစားတစ္မ်ဳိးတည္း မဟုတ္ဘဲ ႐ွဴေဆးဘူးတစ္ခုတည္းမွာပဲ စတီး႐ိြဳက္ေဆးနဲ႔ ေလႁပြန္က်ယ္ေဆး ေရာထားတဲ့ ႐ွဴေဆး၊ ေလႁပြန္က်ယ္ေဆး နဲ႔ Anticholinergic လုိ႔ေခၚတဲ့ COPD မွာ အသံုးမ်ားတဲ့ေဆးေတြ ေပါင္းထားတာ ေတြ ဆုိၿပီး ခြဲျခားထားပါတယ္။

Q. ပန္းနာရင္က်ပ္ရွိသူေတြ စတီး႐ြိဳက္႐ွဴ ေဆးသံုးရတာက လမ္းဆံုး၊ ေဆးဆံုးလုိ႔ ေျပာေနၾကတာ ဟုတ္ပါသလား ဆရာမ။
ဒါနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ လူနာေတြကုိ သိ ေစခ်င္တဲ့ က်န္းမာေရးဗဟုသုတေတြ ရွိပါ တယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ လူနာေတြက ႐ွဴေဆးေတြ သံုးရၿပီဆုိရင္ လမ္းဆံုးၿပီ၊ ကု သလုိ႔ မရတဲ့အဆင့္က်မွ ႐ွဴေဆးကုိ သံုးရ တယ္လုိ႔ အရပ္ထဲက လူအေတာ္မ်ားမ်ား က ယူဆေနၾကပါတယ္။ အၿမဲတမ္းလုိလုိ ဒီစကားကုိ ၾကားရပါတယ္။ ဒါကို ေျပာရ ရင္ အေတာ့္ကုိ မွားယြင္းတဲ့ အယူအဆ ျဖစ္ပါတယ္။

Q. ဘာေၾကာင့္မွားယြင္းတဲ့အယူအဆ ျဖစ္တယ္ဆုိတာကို ရွင္းျပေပးပါ ဆရာမ။
ဘာျဖစ္လုိ႔လဲဆုိေတာ့ ဒီ႐ွဴေဆးက ဘယ္လုိေကာင္းက်ဳိးေတြ ရရွိႏုိင္လဲဆိုရင္ စတီး႐ြိဳက္႐ွဴေဆးေတြက ေလႁပြန္ထဲကုိ တုိက္႐ုိက္႐ွဴသြင္းတာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ တံု႔ျပန္မႈအရမ္းျမန္တယ္။ ႐ွဴၿပီးတာနဲ႔ အာနိသင္ကို လူနာက ခ်က္ခ်င္းရပါ တယ္။ ႐ွဴေဆးေတြထဲမွာ ထည့္ထားတဲ့ ေဆးမႈန္႔ေလးေတြက အလြန္ေသးငယ္တဲ့ မိုက္ခ႐ိုဂရမ္နဲ႔ ထည့္ထားတာေၾကာင့္ ခႏၶာကုိယ္ထဲကုိေရာက္သြားတဲ့ ေဆးရဲ႕ ပမာဏက အလြန္နည္းပါးပါတယ္။ ေသာက္ေဆးေတြနဲ႔ ႏိႈင္းယွဥ္ၿပီး ေျပာရရင္ စတီး႐ြိဳက္ေဆးျဖစ္တဲ့ ပရက္နီဆုိလံုး ငါးမီလီဂရမ္ပါတဲ့ ေသာက္ေဆးတစ္လံုး ကုိ ပါးစပ္က ေန႔စဥ္ ေသာက္ေနမွ ေရာဂါ သက္သာတာနဲ႔စာရင္ စတီး႐ိြဳက္႐ွဴေဆး တစ္ခုမွာက ၅၀ မိုက္ခ႐ိုဂရမ္၊ ၁၀၀ မိုက္ ခ႐ိုဂရမ္၊ ၂၀၀ မုိက္ခ႐ုိဂရမ္ပဲ ပါတာ ေၾကာင့္ အဆေပါင္းမ်ားစြာ ကြာျခားပါ တယ္။ COPD တုိ႔၊ ပန္းနာရင္က်ပ္တုိ႔ဆုိ တာက နာတာရွည္ေရာဂါေတြပါ။ တစ္ခါ၊ ႏွစ္ခါ၊ တစ္ရက္၊ ႏွစ္ရက္၊ တစ္ပတ္၊ ႏွစ္ ပတ္ေလာက္ ေဆးေသာက္လိုက္႐ံုနဲ႔ ေရာ ဂါက အျမစ္ျပတ္သြားတာ မဟုတ္ပါဘူး။ လခ်ီၿပီး၊ ႏွစ္ခ်ီၿပီး သံုးစြဲရတာေတြ ရွိပါ တယ္။ ေရရွည္သံုးစြဲရတဲ့အခါ စတီး႐ိြဳက္ ေသာက္ေဆးကုိ တစ္ေန႔ ငါးမီလီဂရမ္ပဲ ေသာက္ရင္ေတာင္ ေန႔တုိင္းေသာက္ရ မယ္ဆုိရင္ ခႏၶာကိုယ္ထဲကုိ ၀င္သြားတဲ့ စတီး႐ိြဳက္ေဆးပမာဏက အေတာ္ႀကီးကုိ မ်ားျပားပါတယ္။

Q. စတီး႐ိြဳက္ေဆးေတြ ခႏၶာကိုယ္ထဲ မ်ားလာရင္ ဘာေတြျဖစ္ႏုိင္ပါသလဲ ဆရာမ။
စတီး႐ြိဳက္ေဆးေတြ ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ မ်ားျပားလာတဲ့အခါ ေဘးထြက္ဆုိးက်ိဳး ေတြ ခံစားလာရပါတယ္။ Cushing’s Syndrome လုိ႔ ေခၚပါတယ္။ လူနာေတြ ဟာ ကုိယ္အေလးခ်ိန္တက္လာတာ၊ ဆီး ခ်ဳိေသြးခ်ဳိရွိတဲ့ လူနာဆုိရင္လည္း ေသြးခ်ဳိ ေတြတက္လာတာ၊ အ႐ုိးေပ်ာ့တာ၊ အစာ အိမ္ေရာဂါျဖစ္တာ၊ တခ်ဳိ႕ဆို စိတ္က ေယာင္ေခ်ာက္ခ်ားျဖစ္တာ (Steriod Psychotic)၊ အထူးသျဖင့္ ေသြးဖိအား တက္လာတာ၊ ခႏၶာကုိယ္မွာ အီလက္ထ႐ို လုိက္ မညီမွ်ေတာ့တာ စတာေတြ အမ်ား ႀကီး ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ အမ်ားအားျဖင့္ Cushing’s Syndrome ရလာၿပီးေတာ့ ငယ္ရြယ္သူေတြမွာလည္း ဒီစတီး႐ိြဳက္ ေဆးကို အၾကာႀကီးေပးခဲ့ရင္ ခႏၶာကုိယ္ မဖြံ႕ၿဖိဳးမတုိးတက္ေတာ့ဘဲနဲ႔ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈရပ္ သြားတာမ်ဳိးေတြ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ အဲဒီ ေတာ့ လူနာေတြဟာ မ်ားေသာအားျဖင့္ ေဆးဆုိင္ေတြကေန စပ္ေဆးအေနနဲ႔ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ မသိနားမလည္တဲ့ သူေတြက ကုိယ့္ဘာသာကုိယ္ စမ္းၿပီး စပ္ေသာက္ၾကည့္တဲ့အခါ သက္သာတယ္ ဆုိၿပီး ဆရာ၀န္ၫႊန္ၾကားခ်က္မပါဘဲနဲ႔ စတီး႐ြိဳက္ေဆးေတြကို ကိုယ့္သေဘာနဲ႔ ကိုယ္ သံုးစြဲေနတယ္ဆုိရင္ ႏွစ္ရွည္လမ်ား သံုးတဲ့အခါမွာ ဒီစတီး႐ိြဳက္ေတြရဲ႕ ေဘး ထြက္ဆုိးက်ဳိးေတြ အမ်ားႀကီးျဖစ္လာ တာကုိ ေတြ႕ရပါတယ္။

Q. ပန္းနာရင္က်ပ္ရွိသူေတြ စတီး႐ိြဳက္ကို တစ္သက္လံုး သံုးစြဲေနရမွာလား ဆရာမ။
စတီး႐ြိဳက္႐ွဴေဆးက အဆုတ္ထဲကုိ တုိက္႐ိုက္ေရာက္တာေၾကာင့္ ပန္းနာရင္ က်ပ္ေရာဂါေ၀ဒနာသက္သာတာ ျမန္ဆန္ ပါတယ္။ ႏွစ္ရွည္လမ်ား သံုးစြဲႏုိင္ပါတယ္။ သံုးစဲြတဲ့အခါမွာ ေဆးကို အၿမဲတမ္း အသံုး ျပဳေနရမွာေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ လူနာရဲ႕ ေရာဂါသက္သာလာၿပီဆုိရင္ သံုးစြဲတဲ့ အ မ်ဳိးအစားကုိေရာ၊ သံုးစြဲတဲ့ ေဆးပမာဏ ကုိပါ ျဖည္းျဖည္းခ်င္း ေလွ်ာ့ခ်ၿပီး ေရာဂါ သက္သာတဲ့ အနည္းဆံုးပမာဏမွာ ဆရာ မတုိ႔က ထိန္းထားပါတယ္။ ထိန္းထားၿပီး ေတာ့ ေျခာက္လ၊ တစ္ႏွစ္ၾကာတဲ့အထိ ေရာဂါေ၀ဒနာလကၡဏာမရွိေတာ့ဘူးဆုိ ရင္ ေဆးကို ျဖတ္လုိက္ပါတယ္။ ေဆးကုိ ရာသက္ပန္ သံုးစြဲရမယ္ဆုိတဲ့ သေဘာ ထားမ်ဳိး မရွိပါဘူး။ စျဖစ္တဲ့အခ်ိန္မွာ သံုး စြဲမယ္၊ တျဖည္းျဖည္းခ်င္း သံုးစြဲတဲ့ ေဆး အခ်ိန္အဆနဲ႔ သံုးစြဲတဲ့ ပမာဏကုိ ျဖည္း ျဖည္းခ်င္းေလွ်ာ့ခ်ရပါတယ္။ ေ၀ဒနာ သက္သာလာၿပီဆုိရင္၊ ပန္းနာရင္က်ပ္ တာ လံုး၀မခံစားရေတာ့ဘူးဆုိရင္ ဆရာမ တုိ႔က သံုးစြဲတာကုိ ေလွ်ာ့ခ်လုိက္ပါ တယ္။ အဲဒီေတာ့ ရာသက္ပန္သံုးရမယ္ ဆုိတဲ့ သေဘာလည္း မဟုတ္ပါဘူး။ တကယ္လုိ႔ ေရာဂါရဲ႕ ျပင္းထန္မႈအဆင့္ ငါးေလာက္မွာ ရွိတဲ့သူဆုိရင္လည္း အနည္းဆံုးေဆးပမာဏနဲ႔ ရာသက္ပန္ သံုးစဲြရတဲ့သူေတြလည္း ရွိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အမ်ားစုကေတာ့ စတင္သံုးစြဲလာၿပီး ဆရာ၀န္ၫႊန္ၾကားမႈကုိ လက္ခံၿပီး မွန္မွန္ ျပန္လည္ျပသကာ သက္သာလာၿပီဆုိရင္ ႐ွဴေဆးကုိ ျဖည္းျဖည္းေလွ်ာ့ၿပီးေတာ့ ျဖတ္လုိ႔ရတဲ့ လူနာေတြ အမ်ားႀကီးရွိပါ တယ္။

Q. စတီး႐ိြဳက္႐ွဴေဆးသံုးစြဲေနရတဲ့ ပန္းနာ ရင္က်ပ္ရွိသူေတြအတြက္ ဆရာမရဲ႕ အ ႀကံျပဳခ်က္ကိုလည္း သိခ်င္ပါတယ္။
ပန္းနာရင္က်ပ္ေရာဂါတုိ႔၊ COPD တို႔ ဆုိတာက တကယ့္ကုိ နာတာရွည္ေရာဂါ ေတြပါ။ ဒီလုိနာတာရွည္ေရာဂါေတြမွာ ဒီ စတီး႐ိြဳက္႐ွဴေဆးေတြက မျဖစ္မေန အ ေရးႀကီးဆံုးပစၥည္းတစ္ခုအေနနဲ႔ သံုးစြဲရတာျဖစ္တဲ့အတြက္ လူနာေတြအေနနဲ႔ ဒီေရာဂါလုိ႔ သတ္မွတ္ခံရၿပီဆုိရင္ ဒီေဆး ေတြကုိ မသံုးမျဖစ္ သံုးသင့္တယ္ ဆုိတဲ့ က်န္းမာေရးအသိပညာေလးရွိဖုိ႔လည္း လုိ အပ္ပါတယ္။ မွန္ကန္တဲ့နည္းစနစ္ကုိ မွန္ ကန္ေအာင္ သံုးစြဲတတ္ဖုိ႔လည္း လုိပါ တယ္။ ဒါမွေရရွည္မွာ ဒီေရာဂါရဲ႕ သက္ သာမႈအတြက္ေရာ၊ ကုိယ္ရဲ႕ က်န္းမာေရး အတြက္ေရာ လုိအပ္တာေတြကုိ ဆရာမ တုိ႔ လုပ္ေပးႏုိင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီစတီး ႐ိြဳက္႐ွဴေဆး၊ ေလႁပြန္ခ်ဲ႕ ႐ွဴေဆးေတြနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ နားလည္ တတ္ကၽြမ္းတဲ့သူ ေတြနဲ႔ ေသခ်ာသင္ၾကားျပသဖုိ႔၊ ကုိယ္ ကုိယ္တုိင္လည္း သံုးစြဲတတ္ဖုိ႔၊ သိတဲ့သူ ဆီကေန မွန္ မမွန္ အၿမဲတမ္း ျပန္ၿပီး စစ္ ေဆးမႈေတြလုပ္ဖုိ႔ လုိအပ္ပါတယ္။

♦ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္ ဆရာမ။

◘ ဇာျခည္၀င္း(ေဆး၀ါးတကၠသုိလ္)
ေတြ႕ဆံုေမးျမန္းသည္

Post Author: Good Health Journal

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *