“ဆီးခ်ိဳေသြးခ်ိဳေရာဂါဆိုတာ…ပါေမာကၡေဒါက္တာခင္ေစာသန္းနဲ႕ေတြ႕ဆံုျခင္း (၄)”

ဆီးခ်ိဳေရာဂါျဖစ္ရင္ ႏွလံုးေရာဂါ၊ ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါ၊ အျမင္အာရံုထိခိုက္တာေတြ ျဖစ္လာတတ္တယ္ဆိုေတာ့ အဲဒါေတြ အေၾကာင္းတစ္ခုခ်င္းစီ ရွင္းျပေပးပါဦး။

ဆီးခ်ိဳေရာဂါသမားေတြ ေသဆံုးရျခင္းအေၾကာင္းကို ၾကည့္ရင္ ႏွလံုးေရာဂါဟာ အဓိကပဲ။ ဆီးခ်ိဳသမားတစ္ဦးဟာ Heart Attack ရဖို႕အတြက္၊ ေသြးေၾကာပိတ္ ေရာဂါျဖစ္ဖို႕အတြက္ ေသြးေၾကာပိတ္ၿပီးသား Heart Attack ရၿပီးသားလူတစ္ေယာက္နဲ႕ တန္းတူ Risk ရွိတယ္လို႕ ေျပာရမယ္။ ေသြးခ်ိဳမ်ားတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ေသြးထဲမွာ ဇီ၀ကမၼျဖစ္စဥ္ေတြက အားလံုးဆက္စပ္ေနတာေပါ့။ ကစီဓာတ္ကိုေျပာင္းလဲတဲ့ဟာေတြ၊ ဟိုဘက္မွာအဆီဓာတ္ကို ေျပာင္းလဲတာေတြ။ ဆီးခ်ိဳသမားေတြက ေသြးေၾကာထဲမွာ အဆီေတြဟာ သြားကပ္ ေလာက္ေအာင္ကို Dense ျဖစ္ေနတာေပါ့။ အဲေတာ့ ေသြးေၾကာေတြ က်ဥ္းလာတယ္၊ ႏွလံုးေရာဂါျဖစ္လာတယ္ ေပါ့။

ပိုဆိုးတာကေတာ့ အာရံုေၾကာေတြ ထိခုိက္လာတာေပါ့။

ႏွလံုးေသြးေၾကာက်ဥး္ရင္ လူေတြကသိတယ္။ ရင္ဘတ္ထဲက ေအာင့္လာတယ္။ ဒါ Warning Sign ေပါ့။ အာရံုေၾကာေလးေတြကို ထိခိုက္တဲ့ အခါက်ေတာ့ သူတို႕က နာလို႕နာမွန္း မသိေတာ့ဘူး။ ံHeart Attack ျဖစ္လို႕ ုျဖစ္မွန္းမသိဘဲ ႏွလံုးေၾကာင့္ေမာလာ ေတာ့ မွ Heart Attack ျဖစ္ၿပီးတာ သိတယ္။ အသိေနာက္က်တာေတြ ျဖစ္ႏုိင္တယ္။ ဆီးခ်ိဳနဲ႕ပတ္သက္တဲ့ ကုထံုးေတြမွာဆိုရင္ ႏွလံုးအတြက္ safe ျဖစ္တယ္ဆုိတဲ့ စကားကို အရမ္းေရွ႕တန္း တင္တာကို ေတြ႕ရတယ္။ ဆီးခ်ိဳကို ကုသတဲ့ေဆးထဲမွာကိုက ႏွလံုးကို ကာကြယ္တဲ့ ေဆးမ်ိဳးဆိုရင္ ပိုၿပီးေတာ့ နာမည္ရတယ္။ ဘာလို႕လဲဆိုေတာ့ ဆီးခ်ိဳသမားေတြမွာ ႏွလံုးဟာ ေတာ္ေတာ္ႀကီး ဒုကၡေပးတဲ့ ေရာဂါႀကီးျဖစ္ေနတယ္။

ေနာက္ေရာဂါတခုကေတာ့ ေလျဖတ္တာ။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ တစ္ရက္တစ္ရက္ ေဆးရံုတက္လာတဲ့ လူနာေတြကို ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ Non-Communicable Disease လို႕ေခၚတဲ့ ကူးစက္ေရာဂါမဟုတ္တဲ့ ေရာဂါေပါ့။ ေလျဖတ္တာေတြ၊ ႏွလံုးေသြးေၾကာပိတ္ တာေတြ၊ ႏွလံုးေၾကာင့္ ေမာၿပီးေရာက္ လာတာေတြ၊ ေက်ာက္ကပ္ပ်က္စီးၿပီး ေရာက္လာတဲ့သူေတြ အဲလိုေရာဂါေတြက ပိုမ်ားလာတယ္။ တစ္ရက္တစ္ရက္ ေလျဖတ္ၿပီး ေရာက္လာတာက ၁၁၅ ေယာက္ကေန ၁၅ ေယာက္အထိရွိတယ္။ ၾကည့္လိုက္ရင္ ဆီးခ်ိဳေရာဂါေၾကာင့္လို႕ စာရင္း၀င္ခ်င္မွ ၀င္မယ္။

သူတို႕က ေလျဖတ္တယ္ဆိုတဲ့ စာရင္းထဲ ၀င္သြားတာေပါ့။ ဒါေပမယ့္ တကယ္က အဲ့လူေတြ ေလျဖတ္ၿပီးေရာက္လာတာ ဘာလို႕လဲဆိုေတာ့ ဆီးခ်ိဳရယ္၊ ေသြးတိုး ရယ္၊ ေသြးထဲမွာ အဆီမ်ားတာရယ္ ဒီသံုမ်ိဳးသာ ထိထိမိမိကုလိုက္ရင္ တစ္ရက္တစ္ရက္ေလျဖတ္တာ၊ ႏွလံုး ေသြးေၾကာပိတ္တာေတြကို ေလ်ာ့ခ်လို႕ရ တယ္။ ဒီေရာဂါေတြကို ေတာ္ေတာ္ေလး ဂရုစိုက္ၿပီး ကုသဖို႕လိုေနၿပီ။ NCD ရဲ႕ျဖစ္ႏႈန္းေတြကို ေလ်ာ့ခ်ဖို႕လိုေနၿပီဆိုတာ ေတာ္ေတာ္ေလး သိသာေနပါၿပီ။ ဦး ေႏွာက္က ေသြးေၾကာပိတ္တဲ့အခါ ေလျဖတ္တာေပါ့။ ေလျဖတ္တယ္ဆိုရင္ ႏိုင္ငံမွာလည္း အဲဒီလူရဲ႕လုပ္အား ဆံုးရံႈးတယ္။ အဲဒီလူကို ျပဳစုဖို႕ မိသားစုေတြရဲ႕ လုပ္အားထက္ဆံုးရံႈးတယ္၊ ေငြေၾကးထပ္ ဆံုးရံႈးတယ္။ ႏိုင္ငံမွာလည္း အမ်ားႀကီး Burden ျဖစ္တယ္ဆိုေတာ့ ေလျဖတ္တာ ကို ေတာ္ေတာ္ေလး ေလ်ာ့ခ်ဖို႕လိုတယ္။ ဒါေတြအတြက္က ဆီးခ်ိဳတို႕၊ ေသြးတိုးတို႕ ကို ေသခ်ာကုရမယ္။

ေနာက္ထပ္အေရးႀကီးတဲ့ေရာဂါကေတာ့ ေျခေထာက္ေသြး ေၾကာက်ဥ္းတဲ့ေရာဂါေပါ့။

လူတစ္ေယာက္က ဆီးခ်ိဳေၾကာင့္ ဘာမဟုတ္တဲ့ အနာေလးေသးေသးေလးကေန ျဖတ္ရမယ္၊ ေျခသည္းညွပ္လိုက္တာေလး၊ ဆူးေလးစူးလိုက္တာေလး၊ ေနပူထဲသြားလို႕ အပူေလာင္တာကေန ဆီးခ်ိဳသမား တစ္ေယာက္ဟာ အနာႀကီးႀကီးမားမား ျဖစ္ၿပီး ျဖတ္ရေလာက္တဲ့အထိ ျဖစ္သြားႏိုင္တယ္။ ဒါေတြက မျဖစ္သင့္တဲ့အရာ။ ကိုယ္လက္အဂၤါဆံုးရံႈးတယ္ဆိုတာ လူတ ေယာက္ဟာ ဘ၀မွာေတာ္ေတာ္ေလးကို ဆံုးရံႈးသြားၿပီ။ သူ႕မိသားစုမွာလည္း ေတာ္ ေတာ္ႀကီးကို တာ၀န္ေတြ ပိသြားၿပီဆိုေတာ့ ဒါေတြက ကာကြယ္လို႕ရတာေတြ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ေနာက္ဆက္တြဲကို ဒါေတြ မျဖစ္ေအာင္ ဆီးခ်ိဳေသြးခ်ိဳကို ေသခ်ာ ကုဖို႕ လိုတယ္ဆိုတာ ေျပာခ်င္တယ္။

ဒါေတြပဲလားဆိုေတာ့ မကဘူး။ မ်က္စိ တခ်ိဳ႕ဆိုရင္ မ်က္စိေဆးရံုကေနျပန္လႊဲ တာ။ သူတို႕ဆီးခ်ိဳရွိမွန္းမသိဘူး။ မ်က္စိမ ျမင္ဘူး။ မ်က္စိျဗဳန္းကနဲ ကြယ္သြား တယ္။ ဒါမွမဟုတ္ မ်က္စိတအား၀ါးလာ တယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ သြားျပတယ္။ ဒီေတာ့မွ ဟိုဘက္ကေန ေသြးခ်ိဳရွိတယ္ ဆိုၿပီး ဆရာမတို႕ဆီကို ျပန္လႊဲတာေပါ့။ ဒါေၾကာင့္မို႔ ေစာေစာစီးစီးကသာသိရင္ တခ်ိန္တုန္းကေတာ့ Infection ေခၚတဲ့ မ်က္ခမ္းစပ္ေရာဂါေတြဟာ ဆရာမတို႕ရဲ႕ အျမင္အာရံုကိုထိခိုက္တာ မ်ိဳးျဖစ္တယ္။ ဆီးခ်ိဳေရာဂါကလည္း အျမင္အာရံုကို ထိခိုက္ဆံုးရံႈးေစတဲ့ထဲမွာလည္း ထိပ္ေရာက္လာတာေပါ့။ သူက အျမင္လႊာေတြကို သြားထိခိုက္တယ္။ အဲ့အခ်ိန္မွာ စစခ်င္းျဖစ္တဲ့ဟာေတြက အျမင္အာရံုကို အဲေလာက္ႀကီး မထိခိုက္ေသးဘူး။ သူ႔အျမင္လႊာကို စထိခုိက္ေနၿပီဆိုတာ မသိေသးဘူးေပါ့။

လူနာက မသိႏိုင္ဘူး။ ဆရာမတို႕ ေဆး (၁)၊ ေဆး (၂)၊ ေဆးမန္းမွာ ဆီးခ်ိဳေရာဂါနဲ႕ ေဟာ္မုန္းေရာဂါဌာနေတြ ဖြင့္လွစ္ၿပီးေတာ့ ဒီျမင္လႊာမွာဆီးခ်ိဳနဲ႕ပတ္ သက္ၿပီး ေျပာင္းလဲမႈေတြရွိ၊ မရွိ screening ေပါ့ အဲဒါေတြ လုပ္ေပးေနပါတယ္။ အဲလိုလုပ္ေပးတဲ့အတြက္ အရင္တုန္းကေတာ့ မ်က္စိေဆးရံုကို လႊတ္ဖို႕အတြက္က်ေတာ့ လူနာေတြက ေဆးရံုကို လႊတ္ရင္ တန္းမသြားဘူး။ ဆရာမတို႕က ဒီမွာ Retina Photo နဲ႕ screening လုပ္လိုက္ေတာ့ နည္းနည္း အခ်ိန္ကုန္သက္သာတာေပါ့။ သူ႕ရဲ႕ ေရာဂါအနည္းအမ်ားအလိုက္ ကုသမႈကို လုပ္ေပးႏိုင္တယ္။ တခါ result ကို လက္ေတြ႕ျပၿပီးေတာ့မွ မ်က္စိေရာဂါေဆးရံုႀကီးကိုလည္း သြားျပဖို႕ေျပာရင္ သူတို႕လည္းလက္ခံတာေပါ့။ ဒီလိုမ်ိဳး မ်က္စိနဲ႕ပတ္သက္လို႕ စစ္ေဆးမႈေတြ၊ ကုသမႈေတြကလည္း အေရးႀကီးတယ္။

အဲဒါအျပင္ ေနာက္ထပ္ထိခိုက္တာကေတာ့ ေက်ာက္ကပ္။ ဆီးခ်ိဳေရာဂါၾကာလာတာ နဲ႕အမွ် ဆီးခ်ိဳေသခ်ာမထိန္းႏိုင္ဘူးဆိုရင္ ထိခိုက္တဲ့ထဲမွာ ေက်ာက္ကပ္လည္းပါတယ္။ ပထမပိုင္းကေတာ့ ေသြးေၾကာ ေလးေတြ ထူလာတဲ့အခါမွာ ေက်ာက္ကပ္ရဲ႕ pores ေလးေတြမွာ ပရိုတင္းေတြကို ျပန္မစုပ္ႏိုင္ေတာ့ဘူး။

အဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ဆီးထဲမွာ အသားဓာတ္ ပါလာတယ္။ ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါ၊ ဆီးခ်ိဳ ကိုယ္ေတြ႕တဲ့အခ်ိန္မွာ သူ႕မွာ ဆီးခ်ိဳေရာဂါရွိတာ ဘယ္ေလာက္မွန္း မသိဘူး။ ဆီးခ်ိဳေရာဂါ အမ်ိဳးအစား (၂) မွာဆိုရင္ ေက်ာက္ကပ္က ဘယ္လိုေနလဲ ဆိုတာ စစ္ေပးရတယ္။ ႏွစ္စဥ္လည္း ဆီးထဲမွာ အသားဓာတ္ပါ၀င္မႈကို စစ္ျခင္း အားျဖင့္ ေက်ာက္ကပ္ဘယ္လိုေနလဲ ဆိုတာ သိႏိုင္တယ္။

ဒါေၾကာင့္မို႕လို႕ ဆီးခ်ိဳေရာဂါသည္တစ္ေယာက္သည္ ဆရာ၀န္ကေပးတဲ့ ဆီးခ်ိဳေရာဂါေဆးေလးကို ပံုမွန္ေသာက္ေနရံုနဲ႕ မၿပီးဘူး။ ဆရာမ ေစာကေျပာခဲ့သလို တကိုယ္လံုးမွာ ထိခိုက္ႏိုင္စရာေတြ အမ်ားႀကီးပဲ။ အဲဒါေၾကာင့္ အၿမဲတမ္း ဆရာ၀န္နဲ႕ ျပေနၿပီး သူတို႕ရဲ႕ ေက်ာက္ကပ္ေတြ၊ ႏွလံုးေတြ၊ မ်က္စိေတြ၊ ေျခေထာက္ေတြကို ပံုမွန္စစ္ေဆးေနရမယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ လိုအပ္သလို ကုသမႈေတြ၊ ေဆးေတြကို ျပန္ညွိၿပီး အတိုးအေလ်ာ့လုပ္တာေတြ၊ ကုသမႈထပ္ထည့္တာေတြ ဆရာ၀န္က လုပ္ေပးမွာမို႕လို႕ လူနာကိုယ္တိုင္ကလည္း စိတ္ပါ၀င္စားၿပီး Self-motivation, Self-management နဲ႕ပါ၀င္ဖို႕ကလည္း အေရးႀကီးတယ္။ ဆရာ၀န္ကို မွန္မွန္ျပရမယ္၊ မွန္မွန္ စစ္ေဆးရမယ္ ဆိုတဲ့ အသိစိတ္ကလည္း အေရးႀကီးတယ္။

.

.

ဆက္လက္ေဖာ္ျပပါမည္။