တီဘီေရာဂါလူနာမ်ားအတြက္ အာဟာရလမ္းၫႊန္

ကေလးတီဘီျဖစ္ရျခင္း
တီဘီေရာဂါက အခုေနာက္ပိုင္း ကေလးေတြမွာ ပိုျဖစ္တာေတြ႕ရပါတယ္။ ကင္ဆာေရာဂါသည္ေတြ၊ HIဠေရာဂါ သည္ေတြမွာ ေတြ႕ရတာကေတာ့ ကိုယ္ ခံအားနည္းလို႔ပါ။ အခု အေတာ္မ်ားမ်ား ျဖစ္ေနတာကေတာ့ ငါးႏွစ္ကေန တစ္ ဆယ့္ကိုးႏွစ္အတြင္း ကေလးေတြမွာပါ။ ကၽြန္မဆီကိုလာျပတဲ့ လူနာကေလးေတြ မွာဆို အစာမစားလို႔ လာၾကတာမ်ားပါ တယ္။ စစ္ေဆးၾကည့္တဲ့အခါ ကေလးက ဘယ္လိုစားစား ကိုယ္အေလးခ်ိန္မတက္ ဘူး။ ဓာတ္မွန္႐ိုက္ၾကည့္တဲ့အခါ လကၡ ဏာက ဏမငာေမပ ဃသာစူနထ ကိုေတြ႕ တာပါပဲ။ အဲဒီေတာ့မိဘေတြ၊ ကေလး ကို ထိန္းေက်ာင္းေနတဲ့သူေတြအေနနဲ႔ ကေလးေတြျဖစ္တတ္တဲ့ေရာဂါ အေျခ အေနေတြကို သိသင့္သိထိုက္တာ သိရွိ ေအာင္လုပ္ေဆာင္ထားဖို႔ လိုပါတယ္။
ကေလးတီဘီေရာဂါက လူႀကီးကို မကူးပါဘူး။ လူႀကီးတီဘီေရာဂါကေတာ့ ကေလးကိုကူးႏိုင္ပါတယ္။ ကေလးငယ္ ေတြက ကိုယ္ခံအားနည္းေတာ့ အိမ္မွာ အတူတူေနတဲ့ အဘိုးေတြ၊ အဘြားေတြ မွာ တီဘီေရာဂါျဖစ္ေနရင္ ကေလးမွာတီ ဘီေရာဂါကူးဖို႔ ေသခ်ာပါတယ္။

သတိထားသင့္သည္မ်ား
ကေလးကအစာမစားလို႔ ပိန္သြား တာလား၊ အစာက ဘာလို႔မစားတာလဲ၊ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ကေကာ တျဖည္းျဖည္း က်သြားတာလား ဆိုတာေတြလည္း သိဖို႔ ကေလးရဲ႕ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ကို အၿမဲ တမ္းလိုလိုခ်ိန္ေပးဖို႔လည္း လိုအပ္ပါ တယ္။ ကေလးအစာမစားတာက သာ မန္အေျခအေနေၾကာင့္ မစားခ်င္တာ လား ဒါမွမဟုတ္ တီဘီေရာဂါေၾကာင့္ပဲ မစားခ်င္တာလားဆိုတာ ဆန္းစစ္ေပးရ ပါမယ္။ တကယ္လို႔ ကေလးက မူမမွန္ ေတာ့ဘူးဆိုရင္ေတာ့ သက္ဆိုင္ရာ ဆရာဝန္နဲ႔ ျပသေပးဖို႔လိုပါတယ္။
ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေတြမွာလည္း တီ ဘီေရာဂါျဖစ္တာေတြ ေတြ႕ရပါတယ္။ ကိုယ္ဝန္ရွိစမွာ ပိန္တဲ့သူက ႐ိုး႐ိုးသား သား ပိန္သြားတယ္ပဲထင္တာေပါ့ေနာ္။ တကယ္တမ္းစစ္ေဆးၾကည့္တဲ့အခါ တီ ဘီေရာဂါျဖစ္ေနတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။

တီဘီေဆးေသာက္မည္ဆိုလၽွင္
တီဘီေဆးေသာက္တဲ့အခါ တခ်ိဳ႕ လူနာေတြမွာ ေဆးရဲ႕ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳး ေၾကာင့္ အသည္းအင္ဇိုင္းထြက္ႏႈန္းတက္ လာတာေတြရွိပါတယ္။ နည္းနည္းပါးပါး က ကိစၥမရွိေပမယ့္ တခ်ိဳ႕လူနာေတြမွာ ေတာ့ ခႏၶာကိုယ္က အရမ္းႀကီး ဝါထိန္ လာတာမ်ိဳးျဖစ္ရင္ေတာ့ တီဘီေဆးကို ဆက္ၿပီး မေသာက္သင့္ပါဘူး။ အရင္ဆုံး ဘာလုပ္သင့္လဲဆိုေတာ့ အာဟာရဓာတ္ ျပည့္၀ေအာင္လုပ္ရပါမယ္။ အာဟာရ ျပည့္၀မယ့္အစာေတြ ေကၽြးတာ၊ အား ေဆးေတြေပးတာမ်ိဳးေပါ့ေနာ္။ ၿပီးမွ တီ ဘီေဆးျပန္တိုက္ရပါမယ္။ အဲဒီလို ျပန္ တိုက္တဲ့အခါ ေဆးပမာဏကို အစအဆုံး ျပန္တိုက္ရမွာပါ။
တခ်ိဳ႕ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါသည္ ေတြလည္း တီဘီေရာဂါျဖစ္ေနတာေတြ ရွိပါတယ္။ အဲဒီလိုအခ်ိန္ဆို အာဟာရ ဓာတ္ရရွိႏႈန္းက အရမ္းအေရးႀကီးပါတယ္။ ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါသည္ေတြက သာမန္ လူနာေတြလို စားခ်င္တာစားလို႔မရပါဘူး။ အဲဒီေတာ့ ဟင္းသီးဟင္း႐ြက္၊ သစ္သီး ေတြဆိုရင္လည္း အကုန္စားလို႔မရပါဘူး။ ပိုတက္စီယမ္ဓာတ္ေတြလည္း မတက္ ႏိုင္ေအာင္ ခ်ိန္ဆေပးရတာဆိုေတာ့ ကၽြန္မတို႔ေတြလည္း ေသေသခ်ာခ်ာ စဥ္း စားေပးရပါတယ္။

ေဆးယဥ္ပါးတီဘီေရာဂါျဖစ္ေနလၽွင္
MDR-TB လို႔ေခၚတဲ့ေဆးယဥ္ပါး တီဘီေရာဂါျဖစ္တဲ့အခါမွာလည္း လူနာ က အာဟာရဓာတ္လုံလုံေလာက္ေလာက္ မွီဝဲဖို႔လိုပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ ပ႐ိုတင္း ဓာတ္ကို အဓိကျဖည့္ရပါမယ္။ အသား စားေပးေပါ့ေနာ္။ အသားမစားရင္ တိုဟူး နဲ႔ ပဲႏို႔ေသာက္ေပးႏိုင္ပါတယ္။
ဟိုတေလာက ကၽြန္မဆီကိုေက်ာင္း သားေလးတစ္ေယာက္ အူတီဘီေရာဂါနဲ႔ ေရာက္လာပါတယ္။ အူတီဘီက ေခ်ာင္း မဆိုးပါဘူး။ ဝမ္းေတာ့ နည္းနည္းေလၽွာပါ တယ္။ ဗိုက္ေအာင့္ ဗိုက္နာေတြျဖစ္ၿပီး ကိုယ္အေလးခ်ိန္က တျဖည္းျဖည္း က် က်သြားပါတယ္။ အရင္ဆုံးေတာ့ ဘာျဖစ္ မွန္းမသိဘူးေပါ့။ ေနာက္မွ အူတီဘီဆိုၿပီး အေျဖထြက္လာပါတယ္။
အ႐ိုးတီဘီ က်ျပန္ေတာ့လည္း ခါး နာတယ္၊ တျဖည္းျဖည္း ကိုယ္အေလး ခ်ိန္က်တယ္ေပါ့။ MRI ႐ိုက္ၾကည့္တဲ့ အခါ တီဘီျဖစ္ေနတဲ့ အ႐ိုးက သိသာပါ တယ္။ တစ္ခါတေလ မကုဘဲထားတာ ၾကာတဲ့အခါ အ႐ိုးကၽြံတာေတြ ျဖစ္တတ္ ပါတယ္။

ေပါ့ေပါ့ဆဆ ေနလၽွင္
တီဘီေရာဂါ ျဖစ္လို႔ေဆးေသာက္ ၿပီး ေပ်ာက္ကင္းထားတဲ့ လူနာေတြမွာ တီဘီေရာဂါ ျပန္ျဖစ္ႏိုင္ေျခေတာ့ ရွိပါ တယ္။ ရာခိုင္ႏႈန္း အရမ္းမမ်ားေပမယ့္ ေပါ့ေပါ့ဆဆေနရင္ေတာ့ ျပန္ျဖစ္ႏိုင္ ပါတယ္။ အာဟာရဓာတ္ မၽွတေအာင္ စားၿပီး ကိုယ္ခံအားေကာင္းေအာင္ ေန သင့္ပါတယ္။ ကေလးငယ္ငယ္ေလးေတြ မွာလည္း မူႀကိဳေတြ၊ ေက်ာင္းေတြသြား တဲ့အခါတျခား ကေလးတစ္ေယာက္က တီဘီျဖစ္ေနတယ္ဆိုပါေတာ့၊ အတူတူ ေဆာ့ျဖစ္တာ၊ ထမင္း တူတူစားတာေတြ က ေရာဂါကူးႏိုင္ပါတယ္။

အႀကံျပဳစကား
တီဘီေရာဂါက လူအေတာ္မ်ားမ်ား မွာ ခံစားေနရတာ ေတြ႕ရပါတယ္။ ေၾကာက္စရာေကာင္းတဲ့ေရာဂါ ျဖစ္ ေပမယ့္ေဆးဝါးေတြကို အခ်ိန္မီေသာက္ သုံးမယ္၊ အာဟာရေကာင္းေကာင္း မွီဝဲ မယ္ဆိုရင္ေတာ့ လုံး၀ ေပ်ာက္ကင္းႏိုင္ပါ တယ္။ အဲဒီေတာ့ ေၾကာက္စရာမလိုဘူး ေပါ့၊ ဒါေပမဲ့ ဒီအတိုင္းမကုဘဲ ထားလို႔ ရလားဆိုေတာ့လည္းမရပါဘူး။
ဒီေတာ့ တီဘီေရာဂါလို႔ယူဆရတဲ့ လကၡဏာေတြ ေတြ႕တဲ့အခါ အျမန္ဆုံး ကုသမႈခံယူသင့္ပါတယ္။ မိဘေတြအေန နဲ႔ ကေလးေတြကို ဂ႐ုစိုက္ၿပီး အာဟာရမၽွ တေအာင္ေကၽြးၾကပါလို႔ တိုက္တြန္းခ်င္ပါ တယ္။

ေဒါက္တာေဒၚဝင္းဝင္းျမင့္
(အာဟာရဆိုင္ရာ အထူးကုဆရာဝန္ႀကီး)

Post Author: Good Health Journal

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *