ဉာဏ္ေကာင္းတယ္၊ ေတာ္တယ္ ဆိုတာကို လူအမ်ားက စာေတာ္တယ္၊ မေတာ္ဘူး၊ ပညာတတ္တယ္၊ မတတ္ ဘူးဆိုတာနဲ႔ တိုင္းတာၾကတာမ်ားပါ တယ္။ တကယ္ေတာ့ ဉာဏ္ရည္ဉာဏ္ ေသြးဆိုတာ သခ်ၤာေတာ္တာ၊ ဘာသာ စကားကၽြမ္းက်င္တာကိုပဲ ဆိုလိုတာမ ဟုတ္ဘူးလို႔ အေမရိကန္စိတ္ပညာရွင္ Howard Gardener က ဆိုထားပါ တယ္။ လူေတြမွာ ဉာဏ္ရည္ဉာဏ္ေသြး ကိုးမ်ိဳးရွိတယ္လို႔ဆိုထားပါတယ္။ လူ တစ္ဦးတည္းမွာကိုပဲ တစ္ခုထက္ပိုတဲ့ ဉာဏ္ရည္ဉာဏ္ေသြးေတြ ရွိေနႏိုင္ တယ္ဆိုတာစာဖတ္သူေတြ ဗဟုသုတရ ေအာင္ ေရးေပးလိုက္ပါတယ္။
ဉာဏ္ရည္ဉာဏ္ေသြး (၉) မ်ိဳး
(၁) Naturalist Intelligence
သဘာ၀တရားကို ျမတ္ႏိုးတန္ဖိုး ထားတတ္သူေတြျဖစ္လို႔ Nature Smart လို႔လည္း ေခၚပါတယ္။ သူတို႔က သဘာ၀တရားကေပးတဲ့ သက္ရွိသတၱ ဝါေတြနဲ႔အပင္ေတြကို ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာႏိုင္ စြမ္းအားေကာင္းသူေတြပါ။ တိရစၧာန္ ေတြနဲ႔ အပင္ေတြကို အရမ္းယုယ ျမတ္ႏိုး သူေတြျဖစ္ပါတယ္။
(၂)Musical Intelligence
သူက အသံေနအသံထား၊ အနိမ့္ အျမင့္၊ Rythm ေတြ၊ Tone ေတြ၊ Pitch ေတြ၊ အသံပါဝါေတြ စတာေတြကို ထိုး ထြင္းသိျမင္ ခြဲျခမ္းႏိုင္စြမ္းရွိသူျဖစ္ပါ တယ္။ တျခားလူေတြ သတိမထားမိတဲ့ အသံေတြကိုလည္း သတိထားမိတတ္ၾက ပါတယ္။ Sသကညိ Sound Smart ေတြျဖစ္တာ မို႔လို႔ အေတာ္မ်ားမ်ားက သံစဥ္၊ တီးလုံး ေတြဖန္တီးသူ၊ ေရးသူေတြ၊ အဆိုရွင္ေတြ၊ တူရိယာတီးခတ္သူေတြျဖစ္တာ မ်ားပါ တယ္။
(၃)Logical-mathematical Intelligence
ကဏန္းသခ်ၤာကို ကၽြမ္းက်င္ၿပီး ကိန္းကဏန္းေတြပါဝင္တဲ့ အတြက္အ ခ်က္ေတြ၊ အဆိုၾကမ္းေတြကို ပိုင္ႏိုင္သူ ေတြျဖစ္ပါတယ္။ ေနရာတက်၊ အစီစဥ္တ က်၊ အဆီအေလ်ာ္တည့္ေအာင္ လုပ္ တတ္သူေတြျဖစ္ၿပီး ေကာက္ခ်က္ခ်ေတာ္ လို႔ Number/Reasoning smart လို႔လည္း ေခၚပါတယ္။
(၄)Interpersonal Intelligence
သူက ေပါင္းသင္းဆက္ဆံေရး ေကာင္းတဲ့သူေတြျဖစ္ပါတယ္။ လူေတြ ရဲ႕ခံစားခ်က္ကိုနားလည္ၿပီး စကားနဲ႔ျဖစ္ ေစ၊ ကိုယ္၊ ႏႈတ္၊ အမူအရာနဲ႔ျဖစ္ေစ ထိ ေရာက္ေကာင္းမြန္တဲ့ လူမႈေပါင္းသင္း ဆက္ဆံေရးရွိသူေတြျဖစ္ပါတယ္။ စိတ္ ေနစိတ္ထား၊ စိတ္ေနသေဘာထားေတြ အေပၚ ေကာင္းေကာင္းနားလည္တဲ့ ဏနသစူန Smေမအ ေတြျဖစ္ပါတယ္။
(၅) Existential Intelligence
ေလာကႀကီးနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ခက္ခဲ နက္နဲတဲ့ ပုစၧာေတြကို အေျဖရွာႏိုင္သူ ျဖစ္ပါတယ္။ လူသားေတြရဲ႕ ျဖစ္စဥ္၊ ဘ၀ရဲ႕အဓိပၸာယ္၊ ေသျခင္းတရား၊ ရွင္ သန္ျခင္း စတာေတြကို ေတြးေတာဆင္ ျခင္ႏိုင္တဲ့ စြမ္းရည္ပိုင္ဆိုင္သူေတြျဖစ္ လို႔ Life Smart လို႔လည္း ေခၚပါတယ္။
(၆)Bodily-kinesthetic Intelligence
႐ုပ္ခႏၶာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ကၽြမ္းက်င္ သူေတြျဖစ္ပါတယ္။ အရာဝတၱဳေတြကို လက္နဲ႔ ေကာင္းစြာကိုင္တြယ္ အသုံးခ် ႏိုင္ၿပီး ခႏၶာကိုယ္လႈပ္ရွားမႈေတြကို ေကာင္း စြာထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္သူေတြျဖစ္လို႔ Body smart လို႔လည္း ေခၚပါတယ္။ အခ်ိန္ ကိုက္လုပ္ႏိုင္စြမ္း၊ ႐ုပ္နဲ႔စိတ္ကို ထိန္း ခ်ဳပ္ႏိုင္စြမ္း ေကာင္းသူေတြျဖစ္ပါတယ္။ ဒီဉာဏ္ရည္ဉာဏ္ေသြးကို အားကစား သမားေတြ၊ ခြဲစိတ္ဆရာဝန္ေတြ၊ Dancers ေတြမွာ ေတြ႕ရႏိုင္ပါတယ္။
(၇)Intra-personal Intelligence
သူက ကိုယ္ရဲ႕ခံစားခ်က္၊ အေတြး အျမင္၊ အရည္အခ်င္းေတြကို ေကာင္း ေကာင္းသိျမင္ၿပီး သူ႕ဘ၀အတြက္ ဘယ္ လိုတည္ေဆာက္မယ္၊ ဘယ္လို အစီအ စဥ္ခ်မယ္ဆိုၿပီး ျမင္ႏိုင္စြမ္းရွိသူ ျဖစ္ပါ တယ္။ တစ္ေယာက္တည္းတည့္ေအာင္ ေနတတ္သူေတြလည္းျဖစ္လို႔ self smart လို႔ေခၚပါတယ္။ ဒီဉာဏ္ရည္ ဉာဏ္ေသြး ကို စိတ္ပညာရွင္ေတြ၊ က်ိဳးေၾကာင္းဆင္ ျခင္တုံပညာရွင္ေတြ၊ Spiritual Leaders ေတြမွာ ေတြ႕ရတတ္ပါတယ္။
(၈)Spatial Intelligence
သူတို႔ေတြက အရာရာကို ႐ႈေထာင့္ သုံးမ်ိဳး (Three Dimensions) နဲ႔ ျမင္ တတ္သူေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ စိတ္ကူးပုံေဖာ္ ႏိုင္စြမ္းျမင့္မားၿပီး စိတ္ကူးစိတ္သန္း ေကာင္းသူေတြလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ Picture Smart လို႔လည္း ေခၚပါတယ္။ ဒီ ဉာဏ္ရည္ဉာဏ္ေသြးကို ပန္းပုထုဆစ္ သူေတြ၊ ပန္းခ်ီပညာရွင္ေတြ၊ ဗိသုကာ အတတ္ပညာရွင္ေတြ၊ ေလယာဥ္မႉးေတြ၊ သေဘၤာသားေတြမွာ ေတြ႕ရတတ္ပါ တယ္။
(၉) Linguistic Intelligence
သူက အေျပာစြမ္းရည္လို႔ ေခၚႏိုင္ပါ တယ္။ စကားလုံးေတြကိုအသုံးျပဳၿပီး ဘာ သာစကားကေန ႐ႈပ္ေထြးနက္နဲတဲ့ အဓိ ပၸာယ္ေတြကို ေကာင္းစြာ ေျပာဆိုႏိုင္စြမ္း ရွိသူေတြျဖစ္ပါတယ္။Word Smart ေတြျဖစ္ၿပီး ဒီဉာဏ္ရည္ဉာဏ္ေသြးကို ကဗ်ာ ဆရာေတြ၊ ဝတၱဳေရးဆရာေတြ၊ Journalists ေတြ၊ လူထုအမ်ားၾကား စကား ေျပာႏိုင္သူေတြမွာ ေတြ႕ရတတ္ပါတယ္။
ထူးဒါလီကိုကို (MPharm)